Τεύκρος Σακελλαρόπουλος – Conceptual Cinematography

Περί Υπογείων και Πως Στέκονται (2ο)

Ίσως δεν έχετε ποτέ σκεφθεί ένα “περίεργο” χαρακτηριστικό των όμορφων (και άλλοτε… όχι τόσο όμορφων) κτηρίων της πόλης μας, τα οποία παρουσιάζονται στις ενδιαφέρουσες και ιστορικές φωτογραφίες…

Όσα (και αναφέρομαι στα παλαιά κτίσματα) είναι στην Κάτω Πόλη στην πλειοψηφία τους δεν έχουν υπόγεια! Όσα είναι στην Άνω Πόλη έχουν –όχι όλα φυσικά αλλά είναι πολύ σύνηθες να έχουν, έστω ημι-υπόγεια-!

Προσέξτε το και σκεφτείτε το πολύ καλά!

Η Κάτω Πόλη έχει διαφορετικής υφής έδαφος από την Άνω Πόλη και κυρίως έχει υπόγεια ύδατα… Η κατασκευή θεμελίωσης και κυρίως υπογείων είναι ένα δύσκολο ζήτημα όταν αναφερόμαστε στα υλικά δόμησης των παλαιών κτηρίων (κοινώς την πέτρα)…

Τα υπόγεια δεν ήταν “αγαπητό” στοιχείο στους παλαιότερους! Αλλά δεν ήταν ακριβώς αυτό. Θυμάμαι πριν από πολλά χρόνια ένας χωματουργός, μου είχε πει στην εκσκαφή μιας θεμελίωσης: “Ένα τσαφ δευτερολέπτων με τον κουβά του μηχανήματος μου δεν μπορείς να φανταστείς πόσες εργατο-ώρες είναι”… Σε αυτό είχε τόσο δίκιο!

Συνεπώς υπήρχαν οι δυσκολίες στην εκσκαφή και κατόπιν στην αντιστήριξη των πλαϊνών χωμάτων. Προσθέστε και το… νερό και καταλαβαίνετε γιατί η Κάτω Πόλη ήταν όλη… άνω του εδάφους!

Στην Άνω Πόλη η τοπογραφία είναι τέτοιας μορφής, ώστε ήταν ήδη έτοιμα (με φυσικό τρόπο) τα υπόγεια! Πολλοί δρόμοι θα προσέξετε είναι παράλληλοι μεν, αλλά σε διαφορετικά επίπεδα, λχ η Γερμανού με τις παράλληλες Γεωργίου Ρούφου και Παντοκράτορος… ή Δημ. Γούναρη…

Τώρα το αμέσως επόμενο ερώτημα:

Μεγαθήρια από πέτρα της Κάτω Πόλης πως στέκονταν; Εννοώ τι είδους θεμέλια είχαν και έχουν;

Είχα μείνει κατάπληκτος στο παρελθόν όταν συνειδητοποίησα πως τα θεμέλια τοίχων με τεράστιο ύψος, πάχος και ανάλογο βάρος (!) είχαν θεμέλια μόλις το πολύ 1,00 μέτρου βάθος ίσως και λιγότερο! Σκεφτείτε πως ένας πέτρινος τοίχος ύψους 6 μέτρων και πάχους 55-60 εκατοστών έχει ανά μέτρο μήκους βάρος περίπου 9 τόνων! Σε μία πρόσοψη λοιπόν 6 μέτρων αναφερόμαστε σε περίπου 54 τόνους! Τώρα αναλογιστείτε προσθέτοντας όλους τους τοίχους, τα πατώματα και την στέγη…

Κι όμως με αυτά τα θεμέλια στέκονται…

Ο λόγος είναι πως το κτίριο αποκτούσε μία συμπαγή μορφή σαν ένα τρόπον τινά κουτί και ενωμένα το ένα κτήριο δίπλα στο άλλο και με ικανότητα του εδάφους να αντέξει το επιβαλλόμενο φορτίο ανά τετρ. μέτρο επιφανείας, προφανώς δεν είχαν πρόβλημα… Τα θεμέλια ωστόσο υποτίθεται ότι θα ήταν μεγαλύτερου πλάτους από τον υπεράνω τοίχο τους, αλλά από την εμπειρία μου δεν το είδα αυτό… Πολλές ζημιές βέβαια από τους σεισμούς προέρχονταν από την κακή θεμελίωση, η οποία με την αδυναμία της να ανταπεξέλθει στις μετακινήσεις του εδάφους συμπαρέσυρε και τον τοίχο με αποτέλεσμα να δημιουργούνται οι γνωστές διαγώνιες ρωγμές… (σχηματίζονται και από άλλες ανάλογες αιτίες)…

Στις φωτογραφίες, η μία από κτήριο με υπόγειο της Άνω Πόλης, όπου φαίνεται περίπου και το ύψος της θεμελίωσης, ενώ η δεύτερη από κτήριο της Κάτω Πόλης… χωρίς υπόγειο, σε τομή για τον εντοπισμό του βάθους θεμελίωσης. Το μπετόν είναι σύγχρονο για την εξυγίανση στο σημείο εκείνο.

(Οι φωτογραφίες των έργων και τα έργα προέρχονται από το προσωπικό μου αρχείο).

Ίσως ενδιαφέρει και άλλους... (κοινοποιείστε)