Κατ’ αρχήν να γράψω κάτι, το οποίο δεν είναι τόσο γνωστό και θα χαροποιήσει τους φίλους μας από την Μακεδονία. Το Μοναστήρι το ίδρυσαν το έτος 361 δύο αδέλφια καλόγεροι, ο Συμεών και ο Θεόδωρος από την Θεσσαλονίκη! Συνεπώς όταν θα βαδίζετε προς τα Καλάβρυτα στην ηρωική μα και σκληρή ορεινή Αχαΐα και δείτε το μεγαλόπρεπο κτίσμα θυμηθείτε:
Η Ελλάδα είναι μία από άκρη σ’ άκρη!
Τώρα το πώς τα δύο αδέλφια βρέθηκαν σε μία τόσο δυσπρόσιτη χαράδρα, όπως αυτή του Βουραϊκού είναι ένα θέμα (και μάλιστα εκείνη την εποχή). Πάντως το σίγουρο είναι πως έψαχναν ένα απόμερο σημείο για να χτίσουν το Μοναστήρι τους.
Μία βοσκοπούλα από την Ζαχλωρού, η Ευφροσύνη τους υπέδειξε και τους οδήγησε τελικά σε ένα σπήλαιο, το οποίο είχε ανακαλύψει σε έναν απόκρημνο βράχο στην σκιερή (ανατολική) πλευρά της χαράδρας. Αυτό σε ύψος 900 μέτρων. Μία γιδούλα, όπως παρατήρησαν πήγαινε στην σπηλιά και επέστρεφε με βρεγμένη τη μουσούδα της. Τι σημαντικότερο από μία πηγή με νερό σε ένα τέτοιο σημείο!
Όταν όμως έφθασαν στην σπηλιά και μπήκαν μέσα είδαν σε μία κόγχη μία εικόνα να φεγγοβολά. Δεν χρειαζόταν πολλή σκέψη, η εικόνα ήταν της Παναγίας με το Βρέφος φτιαγμένη από κερί και μαστίχα ζωγραφισμένη και χρυσοστολισμένη και ασημοπλουμισμένη. Η εικόνα πιστεύεται πως είναι έργο του ευαγγελιστή Λουκά.
Βέβαια, όπως σε όλα τα ωραία και θαυμαστά πράγματα και όπως μας περιγράφει ο θρύλος πάντα εμφανίζονται και εμπόδια. Όντως μέσα στο σπήλαιο υπήρχε και ένας… δράκος. Ισως ήταν φύλακας της εικόνας ή απλώς έτυχε να επιλέξει και αυτός το ίδιο σημείο. Οι καλόγεροι έστρεψαν την εικόνα προς τον δράκο και ένας κεραυνός από την εικόνα, όπως λέγεται τον κατέκαψε.
Το Μοναστήρι απέκτησε μεγάλη φήμη και δικαίως. Ωστόσο καταστράφηκε και χτίστηκε πολλές φορές. Το 840 από τους εικονομάχους, οι οποίοι προφανώς δεν συμμερίζονταν τις λαϊκές δοξασίες. Ξαναχτίστηκε όμως το 1285 και πάλι από τον αυτοκράτορα Ανδρόνικο τον Β’ τον Παλαιολόγο.
Τα μαρτύρια του όμως δεν τελείωσαν εκεί, 1400, 1460 και 1640 κάηκε ξανά και ξανά. Το 1934 από ένα ξεχασμένο βαρέλι πυρίτιδας, το οποίο εξερράγη πάλι καταστράφηκε. Τέλος τα δίποδα ναζιστικά κτήνη, αφού εκτέλεσαν 1436 Καλαβρυτινούς (και όχι μόνον) στις 13 Δεκεμβρίου 1943 (και έκαψαν τα Καλάβρυτα) δεν χόρτασαν αίμα και την επομένη στις 14 έκαψαν και το Μοναστήρι σκοτώνοντας και τους μοναχούς του.
Αυτή είναι κάπως συνοπτικά η ιστορία καταστροφών του Μεγάλου Σπηλαίου και ελπίζω να είναι ακριβείς οι πληροφορίες μου. Αλλού μπορείτε να διαβάσετε πολύ περισσότερα. Πάντως την περίοδο του ‘21 οι μάχες για την κατάληψή του ήταν πάρα πολύ σκληρές και νικηφόρες.
Τώρα ορθώνεται ένα σίγουρα εντυπωσιακό κτίσμα κατά μήκος του βράχου. Προσπαθώ κάθε φορά, όταν περνώ από εκεί (και αυτό γίνεται πολύ συχνά) να αποφασίσω εάν μου αρέσει ή όχι. Είναι αλήθεια πως το Μέγα Σπήλαιο το επισκέφθηκα μικρός και με τα παιδικά μάτια μου η αρχική εντύπωση θα ήταν αυτή του πώς στέκεται σαν να κρέμεται.
Συνεπώς δεν έχω μία αξιόπιστη αισθητική προσέγγιση. Το κτίσμα είναι οκταώροφο και τεράστιο. Μου αρέσουν οι ευθείες γραμμές, οι οποίες ακολουθούν το ανάγλυφο του βράχου. Με τρομάζει το πόσο στενό νομίζεις ότι είναι, αφού καλύπτει τον βράχο αν και όταν βρεθείς στο εσωτερικό του αυτή η αίσθηση χάνεται.
Θεωρώ ωστόσο πως είναι μία τολμηρή αρχιτεκτονική σύλληψη. Τείνω να το αξιολογώ όχι και κομψοτέχνημα. Και επεκτείνοντας λίγο τη σκέψη μας πώς θα το φανταζόσαστε εάν επρόκειτο να σας ανέθεταν τον σχεδιασμό του;
Σημ. Οι φωτογραφίες είναι από παλαιότερη επίσκεψή μου. Λεπτομέρειες από το εσωτερικό του σκοπίμως επέλεξα να μην σας παρουσιάσω. Να έχετε λόγο να το επισκεφθείτε όσες/οι δεν το έχετε κάνει έως τώρα. Ο… δράκος δώρο!
