Όταν κάποιος αναφέρεται στο λεγόμενο “Ανατολικό Ζήτημα” ενστικτωδώς η σκέψη του ανατρέχει στον διαμοιρασμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τον λεγόμενο μεγάλο ασθενή του 19ου αιώνος. Είμαι σίγουρος, πως όλοι σας έχετε αυτό τον ορισμό στο μυαλό σας.
Ωστόσο αυτός είναι ένας λάθος ορισμός, ο οποίος καταδεικνύει περίτρανα πως η Δυτική προσέγγιση των πραγμάτων είναι τόσο μεροληπτική ως προς την δική της πλευρά. Στην πραγματικότητα το λεγόμενο “Ανατολικό Ζήτημα” αφορά την αποχώρηση του Ισλάμ από την Ευρώπη αλλά και την Ασία. Και ενώ οι Δυτικοί εννοούσαν αυτήν την αποχώρηση ως ευκαιρία κατάληψης και διαμοιρασμού νέων εδαφών οι Τούρκοι την εννοούν ως υποχώρηση από κάτι, το οποίο ήταν δικό τους και το θεωρούν δεδομένο τους.
Οι Σελτζούκοι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη το 1453, ενώ την περίοδο του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1520-1566) έφθασαν στις παρυφές της Βιέννης. Αυτή η περίοδος υπήρξε το ζενίθ της ισχύος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Όχι μόνον αυτό. Το Οθωμανικό κράτος για περισσότερους από τέσσερεις αιώνες επεκτάθηκε από την Ανατολική Ευρώπη έως και την Δυτική Ασία, από τον Περσικό κόλπο έως τον Δούναβη και την Αδριατική θάλασσα. Η Ημισέληνος θριάμβευσε από τις εικόνες της Αγίας Σοφίας έως τα τείχη του Βελιγραδίου και της Βιέννης, ενώ εξεδίωξε και από την Ιερουσαλήμ τους τελευταίους Σταυροφόρους.
Αυτό ακριβώς είναι το (νέο;) Ανατολικό ζήτημα, το οποίο δεν είναι καθόλου όμως νέο για τους Τούρκους. Ήταν και είναι πάντα ένα: η αποχώρηση από αυτά τα εδάφη και η επιστροφή τους.
Η κυριαρχία των Οθωμανών Τούρκων ποτέ δεν ήταν ισχυρή στα κατακτηθέντα εδάφη. Δεν ρίζωναν αλλά επικάθονταν επί των κατακτηθέντων. Δεν δημιουργούσαν αλλά επέβαλαν δια της βίας την εξουσία τους. Όσο περιορίζονταν αποξεραίνονταν, διότι έχαναν τον φρέσκο χυμό των νέων εδαφών και συρρικνώνονταν.
Ακριβώς σε αυτό το σημείο ευρίσκεται και η ουσία του ζητήματος. Πρόκειται για μία μέθοδο αναζωογόνησης, την οποία εκφράζει με τον όποιο τρόπο του ο νυν κυρίαρχος της Γείτονος. Και προφανώς πέραν κάθε άλλης λογικής αυτή βρίσκει την ανάλογη ανταπόκριση σε πολύ μεγάλη μερίδα των υπηκόων του.
Οι Ευρωπαίοι (κυρίως) δεν έχουν αντιληφθεί ούτε στο ελάχιστο αυτή την διαφορά και θεωρούν πως η Τουρκία ενδιαφέρεται να ενταχθεί στο πολύ σαθρό πλέον οικοδόμημα τους. Μα η Τουρκία φυσικά και ΔΕΝ ενδιαφέρεται να αποτελέσει έναν άλλον μνημονικό ασθενή και υποχείριο φαντασμάτων παρηκμασμένων δυνάμεων.
Η Τουρκία σαφέστατα έχει επιλέξει το αυτονόητο: να επανακαταλάβει την Ευρώπη και την Δυτική Ασία και να επεκταθεί στα σύνορα της μεγάλης ακμής της. Και όχι ως μέλος μίας κοινότητας αλλά ως νέα Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Αυτό είναι το αληθινό Ανατολικό Ζήτημα, το οποίο ποτέ δεν έπαψε να υφίσταται και προσφάτως ανανεώνεται.
Σημ. Στην φωτογραφία βλέπετε μία πανοραμική άποψη της θαυμάσιας παλαιάς πόλης του Ναυπλίου. Όλα τα Ελληνικά κτίρια ακολουθούν μία συγκεκριμένη γεωμετρία. Όλα; Όχι! Ένα απομεινάρι από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο κέντρο είναι σε διαγώνια διάταξη. Κάπως αντίστοιχος είναι και ο τρόπος σκέψης. Δεν τολμώ να δείξω ωστόσο την νέα πόλη, διότι εκεί θα φανεί ο… νεο-Ελληνικός τρόπος σκέψης και αυτό δεν είναι προς το συμφέρον μας!
