Ποιοι στρατιώτες και με ποια λογική στελέχωναν την πρώτη σειρά της επίθεσης;
Πως και με ποια κριτήρια, όταν επρόκειτο για μία μάχη εκ του συστάδην με αγχέμαχα όπλα ή ακόμα μία επίθεση με πυροβόλα, ποιοι και γιατί ήταν οι πρώτοι και ποιοι και γιατί ακολουθούσαν;
Έχω θέσει στον εαυτό μου αυτό το ερώτημα, διότι σκεφτόμουν πως θα ήταν εάν ευρισκόμουν σε αυτή τη θέση… Αυτό διότι υπέθετα πως η πρώτη σειρά θα ήταν η πιο επικίνδυνη, ενώ οι επόμενες υποτίθεται θα απολάμβαναν έναν βαθμό προστασίας… Εάν όμως όντως συνέβαινε αυτό, τότε ποιος θα ήταν τόσο τρελός ή ανόητος ώστε να θέλει να είναι στην πρώτη σειρά; Ενδεχομένως οι αξιωματικοί να επέβαλαν τις θέσεις, αλλά σε πολλές περιπτώσεις νομίζω πως δεν συνέβαινε αυτό… Ούτε καν υπήρχε η πολυτέλεια για κάτι τέτοιο…
Εάν η πρώτη σειρά ήταν ο σίγουρος δρόμος για να σκοτωθείς, τότε ποτέ δεν θα υπήρχε… πρώτη σειρά ή εκεί θα τοποθετούνταν οι χειρότεροι προκειμένου να σκοτωθούν, οι οποίοι δεν θα παρέμεναν! Αλλά δεν ήταν ακριβώς αυτή η κατάσταση… διότι στην πρώτη σειρά θα έπρεπε να ευρίσκονται οι πιο μαχητικοί ή οι πιο γρήγοροι και οι πιο ικανοί… ή όσοι ήταν διαθέσιμοι…
Ή εάν ήταν ΔΙΚΗ σου επιλογή τι θα επέλεγες και πως θα δικαιολογείτο αυτό (η επιλογή της σειράς) ειδικά στους εμπρός από εσένα;
Μία σκηνή στην αρχή της κιν/κής ταινίας “Εχθρός προ των Πυλών” για την οποία υπήρξαν πολλές διαμαρτυρίες για την αληθοφάνειά της (και δεν έχουμε λόγο να πιστέψουμε πως δεν ήταν ορθές) δείχνει έστω με αυτόν τον αναληθή αλλά και τραγικό τρόπο την έκθεση στα πυρά…
Ειδικά στις μάχες των ναπολεόντειων πολέμων οι στρατιώτες περπατούσαν μέχρι να συναντηθούν μεταξύ τους εν μέσω διασταυρούμενων πυρών…
Ήταν όμως όντως η πρώτη σειρά η πλέον επικίνδυνη; Ή μήπως οι επόμενες ήταν εξ’ ίσου επικίνδυνες ή ακόμα περισσότερο;
Ακόμα ας αναλογισθούμε την… τελευταία σειρά… Ήταν άραγε οι πιο… τυχεροί;
Αυτό δεν είναι τόσο θεωρητικό και “άχρηστο” ερώτημα, διότι έχω διαπιστώσει πως σε πάρα πολλά ζητήματα της ζωής , εάν όχι σε όλα ακολουθείται αυτή η λογική: να ΜΗΝ είναι κάποιος στην πρώτη γραμμή είτε αυτό πρόκειται για μία ηθική στάση είτε για μία τολμηρή επιχειρηματική κίνηση είτε για οτιδήποτε άλλο… περιμένουμε πάντα να υπάρχει κάποιος άλλος…
Πόσο όμως σωστό είναι αυτό;
Προφανώς δεν έχω συμμετέχει ποτέ μου σε μάχη και εύχομαι να μην μου συμβεί αυτό, αλλά η ζωή είναι περίεργη και κανείς δεν γνωρίζει υπό ποίες συνθήκες και πότε μπορεί να βρεθεί… Τότε οι απαντήσεις της θεωρίας αυτής θα είναι οι απαντήσεις μεταξύ του 1/1000 της διαφοράς της ζωής από τον θάνατο…
Ωστόσο τι απαντώ;
Η μάχη είναι συνολική και ισχύουν στατιστικά φαινόμενα. Μπορεί η έκθεση στην πρώτη σειρά να φαίνεται η πλέον εκτεθειμένη, αλλά σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον (απόσταση, σκόνη, ρυθμός) καμία παράμετρος δεν είναι επικρατούσα. Συνεπώς η πλέον επικίνδυνη θέση μπορεί να συμπέσει να είναι αυτή κατά την οποία τώρα διέρχεται η… έκτη σειρά ενώ η πρώτη να είναι σε πολύ ασφαλέστερο (υπό συνθήκες μάχης) χώρο…
Σε περίπτωση νίκης διαφέρουν τα πράγματα από την περίπτωση ήττας. Η ήττα μπορεί να είναι ολική και καμία σημασία να μην έχει η αρχική θέση… Σε περίπτωση νίκης η ορμητικότητα λόγω της αίσθησης του αυξημένου κινδύνου να αποτελεί καλύτερο στοιχείο επιβίωσης από μία πιο συγκρατημένη συμπεριφορά κρυμμένη στις πίσω σειρές… ειδικά όταν αυτές διαλυθούν κατά τη διάρκεια της μάχης…
Αυτό το απλό σκεπτικό μεταφέρετέ το σε άλλου είδους συνθήκες και αξιολογείστε…
Αλλά ένα ακόμα πολύ σοβαρό σημείο, το οποίο θα ήθελα να θίξω…
Η θέση στη σειρά της μάχης μεταφορικά είναι το επίπεδο ηθικού βάθους. Προσέξτε πολύ καλά αυτήν την έκφραση:
Μας εντυπωσιάζει το γεγονός πως εκφρασμένοι διακηρυκτές θέσεων και “αγώνων” αποδέχονται στην πορεία καταστάσεις, οι οποίες είναι εντελώς αντίθετες των αρχικών και προσωπικών διακηρύξεων τους, εφ’ όσον αυτές τους εξυπηρετούν σε προσωπικό επίπεδο ή θεωρούν πως επέτυχαν τον ιδιοτελή στόχο τους. Αναρωτιόμαστε για τον λόγο για τον οποίο δεν αντιδρούν όταν συμβαίνουν χαρακτηριστικά γεγονότα αντίθετα από κάθε πτυχή της έως τότε ζωής τους…
Αυτό συμβαίνει, διότι το ηθικό τους βάθος φθάνει μέχρι την πέμπτη ή έστω τρίτη σειρά της φάλαγγας… Μετά προέχει ο εαυτός τους και όχι η συνολική νίκη και η ακέραια ηθική… Συνεπώς προτιμούν να μην “εκτεθούν” στην πρώτη σειρά… Με αυτόν τον τρόπο εκτιμάται πως θα υπάρχει βέλτιστη προστασία (για αυτούς), κάτι, το οποίο όμως είδαμε προηγουμένως μάλλον δεν ισχύει και ενδέχεται να προκαλεί και το αντίθετο…
Την επόμενη φορά στην όποια “μάχη”, θα είναι πολύ ενδιαφέρον να αναπαρασταθεί το πλέγμα σχέσεων μεταξύ προσωπικών θέσεων και της θέσης στην σειρά της φάλαγγας. Νομίζω πως πάρα πολλά θα αποκαλύπτονταν και ακόμα περισσότερα θα κατανοούσαμε για τις φαινομενικά “ακατανόητες” συμπεριφορές…
(Η φωτογραφία είναι από την προϊστορική συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών)
Αρχική Δημοσίευση: 6 Απρ. 2015
