Προχθές περνώντας από την οδό Γερμανού στην Άνω Πόλη της Πάτρας παρατήρησα ένα εγκαταλελειμμένο και μισο κατεστραμμένο διατηρητέο. Το ενδιαφέρον ήταν στο ότι λόγω της κακής του κατάστασης φαινόταν ο τρόπος κατασκευής του. Προφανώς δεν ήταν η πρώτη φορά, αφού έχω αποκαταστήσει αρκετά αντίστοιχα, απλώς αυτή τη φορά το πρόσεξα περισσότερο φιλοσοφικά.
Ένα από τα μεγάλα κατασκευαστικά προβλήματα του παρελθόντος και τούτο όσο δεν ήταν διαδεδομένο το οπλισμένο σκυρόδεμα (beton arme) ήταν τα μεγάλα ανοίγματα. Στα ισόγεια, όπου συνήθως στεγάζονταν εμπορικοί χώροι έπρεπε να ήταν ορατό το εσωτερικό τους. Αλλά η πέτρα και το τούβλο δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτόν τον ρόλο. Μικρές σε μέγεθος δομικές μονάδες πώς θα κάλυπταν ένα άνοιγμα; Υπάρχουν περιπτώσεις μονοκόματης πέτρας κάποιου μήκους αλλά είναι και σπάνιες και δύσκολες στην τοποθέτηση τους λόγω βάρους, αλλά και επισφαλείς στο να σπάσουν.
Μα εσύ όμως έχεις στα χέρια σου μόνο… τούβλα (θα μπορούσαν να ήταν και μαθητές)! Και πρέπει να φτιάξεις ένα μεγάλο άνοιγμα. Τι κάνεις;
Λοιπόν! Στην ζωή συνήθως ποτέ δεν έχεις κάτι σε αφθονία και όταν τύχει και το έχεις δεν είναι κατάλληλη η ώρα για να το χρησιμοποιήσεις. Ποτέ δεν έχεις πολλά χρήματα, ποτέ δεν έχεις πολύ χρόνο, ποτέ δεν είναι ευνοϊκές οι συνθήκες, ποτέ δεν είναι η οικονομική κατάσταση καλή, ποτέ δεν είσαι εντελώς έτοιμος, ποτέ, ποτέ, ποτέ… Κι όμως κάνεις ή τουλάχιστον πρέπει να κάνεις! Γιατί;
Διότι ναι μεν ποτέ δεν έχεις κάτι σε επάρκεια αλλά έχεις λίγο από πολλά. Και έχεις και το μυαλό σου. Και τότε συνδυάζεις αυτά, τα οποία έχεις για να δημιουργήσεις αυτό, το οποίο “δεν γίνεται”.
Στην προκειμένη περίπτωση έχεις τα ταπεινά τούβλα, αλλά έχεις και κάποιες μεταλλικές δοκούς. Τοποθετείς τις ανθεκτικές δοκούς να καλύψεις το επιθυμητό άνοιγμα, αλλά τους τοποθετείς τόσο πυκνά, ώστε να στηριχθούν στο ενδιάμεσο τα πολύ μικρά τούβλα. Και αφού το κάνεις αυτό καλύπτεις την δομή αυτή με τον σοβά, ο οποίος τα εξαναγκάζει να παραμείνουν στη θέση τους, προστατεύοντάς τα ταυτόχρονα. Και έχεις έτοιμη μία Σ Υ Ν Δ Υ Α Σ Τ Ι Κ Η Δομή. Και φυσικά πετυχαίνεις και τον στόχο σου.
Η χρήση του μπετόν (θα μπορούσε να ήταν και το χρήμα) υπό αυτήν την έννοια επέδρασε αρνητικά στην συνδυαστική ικανότητα αντίληψης σου. Με το χυτό υλικό μπορούσες να κάνεις πρακτικά τα… πάντα χωρίς να χρειαστεί να σκεφτείς. Είχαν όμως σκεφτεί κάποιοι άλλοι πριν από εσένα για να το δημιουργήσουν. Μετά από πολλές δεκαετίες, όπου όλα ήταν εύκολα (λόγω του υλικού όμως και όχι λόγω του μυαλού σου), όταν έλλειψε το μπετόν έμεινες με άδεια χέρια. Η μάλλον ν ο μ ί ζ ε ι ς πως έμεινες με άδεια χέρια. Διότι διαθέτεις τουβλάκια, μεταλλικά δοκαράκια, ασβέστη και άμμο και νερό για να φτιάξεις σοβά και γενικά έχεις όλα τα δεδομένα να δημιουργήσεις πολύ περισσότερο περίτεχνα πράγματα. Αλλά τότε πρέπει να σκεφτείς και μάλιστα συνδυαστικά.
Και τότε οι δομές είναι υπό τον έλεγχό σου!
Σημ. Η αναφορά μου στους μαθητές ως τούβλα δεν είναι ειρωνική. Είναι αισιόδοξη. Διότι μπορούν να επιτελεστούν μεγάλα επιτεύγματα ακόμα και από τούβλα όταν αυτά συνδυαστούν κατάλληλα. Μία κοινωνία ακόμα και όταν οι μονάδες της είναι ανεπαρκείς για πολλά, δεν σημαίνει πως είναι ανίκανη να διαπρέψει. Και το μήνυμα του άρθρου είναι ανάλογο και σε προσωπικό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Στην πρώτη περίπτωση αυτό έχει να κάνει με τον εαυτόν σου. Στην δεύτερη με τους ηγέτες σου. Μην ξεχνάτε ωστόσο πως όλα τα δομικά υλικά προκειμένου να λειτουργήσουν σωστά… συμπιέζονται. Η συνδυαστική ανάλυση εμπεριέχει και τον πόνο. Να το έχουμε και αυτό στο νου μας.
