(και επενδυτικοί προβληματισμοί)
Μία πολύ ενδιαφέρουσα συνέπεια της πανδημίας ήταν πως εκτός από δολοφόνος ήταν (είναι) και ικανότατη χρηματομηχανή. Ζαλιστικά (λέμε τώρα) νούμερα κυκλοφορούν στον… “αέρα” (κρατείστε τη λέξη) δισεκατομμυρίων για τους φτωχο-μίζερους Ευρωπαίους ή τρισεκατομμυρίων για τους λάρτζ Αμερικανούς.
Πού υπάρχουν αυτά τα χρήματα; Υπάρχουν άραγε συσσωρευμένα και αραχνιασμένα μέσα σε απέραντες αποθήκες στοιβαγμένα (κυκλοφορούν και ποντικάκια, τα οποία τρώνε ένα 3,25%) και θα δούμε εργατικό προσωπικό με καροτσάκια να τα μεταφέρει να τα φορτώνει σε φορτηγά για να τα διοχετεύσει στα ταμεία των τραπεζών; Χα! Αδυνατώ να το σκεφτώ. Και γιατί 750 δισεκατομμύρια ευρώ και όχι 867 ή 688 (για την Ευρώπη).
Για να σας λύσω την απορία, την οποίαν… δεν έχετε: δεν υπάρχουν! Απλώς οι κυβερνήσεις αποφάσισαν να εκδώσουν ομόλογα, τα οποία θα αγοράσουν οι κεντρικές τράπεζες και θα τυπώσουν τα χρήματα από τον “thin air”, όπως τον ονομάζουν οι Άγγλοι (εμείς θα τον λέγαμε… “αέρα κοπανιστό”), θα τα διαμοιράσουν πάλι με όποιο τρόπο αποφασίσουν οι… κυβερνήσεις και τράπεζες (καλό ΚΑΙ αυτό) και μετά θα ψάξουν να τα επανασυλλέξουν μέσω φόρων και τακτοποιήσεων αυθαίρετων στην Ελλάδα ή άλλων… τακτοποιήσεων (χιούμορ εδώ).
Στην πορεία όμως, όταν αυτά τα κολλαριστά τυπωμένα ή άυλα στην οθόνη φωτάκια βγουν στην άτιμη την κοινωνία δεν θα έχουν όλα την καλύτερη τύχη. Κάποια θα γίνουν κομματάκια πιάτα στην παραλιακή της Γλυφάδας, άλλα θα κοιμηθούν κάτω από στρώματα, άλλα θα… βραχούν και θα σκιστούν και γενικώς ένα ποσοστό τους θα εξαφανισθεί. Οι τράπεζες και οι κυβερνήσεις όμως (οι χειραγωγοί του χρήματος) θα τα αναζητήσουν και όχι μόνον αυτά αλλά και κάτι περισσότερο: τους τόκους τους.
Για να μπορούν να αποδοθούν πάλι στο… τυπογράφο πρέπει να δημιουργηθούν με αυτά και άλλα ακόμα περισσότερα να καλύψουν τη διαφορά των χαμένων και των τόκων. Άρα αυτό, το οποίο δεν λέγεται είναι πως στην πραγματικότητα δεν αρκεί να καλύψουν τις απώλειες του περίπου 30% της οικονομίας των μηνών του lockdown αλλά και να ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΝ και νέες αναπτυξιακές δυνατότητες. Στην ουσία πρέπει να μπορεί μία επιχείρηση να δημιουργήσει 50% επιπλέον πλούτο με αυτά αντί για 10-20%, ως συνήθως συμπεριλαμβανομένων και των κερδών.
Μέχρι τώρα δεν έχω παρεκκλίνει ούτε στο ελάχιστο από την κλασική χρηματοοικονομική θεωρία. Το τονίζω αυτό για να μη νομισθεί πως εισαγάγω καινά δαιμόνια (όχι πως δεν θα το ήθελα, αλλά δεν το κάνω).
Τα χρήματα λοιπόν αυτά, από τα οποία άλλα απλά θα δοθούν ως επιδοτήσεις και άλλα ως δάνεια (με το γνωστό τρόπο επιλεκτικής επιλογής) θα πρέπει να δημιουργήσουν νέο και περισσότερο πλούτο. Ο οποίος όμως λόγω του COVID-19 δεν μπορεί να παραχθεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, όπως συνέβαινε και προηγουμένως.
Στο σημείο αυτό ακριβώς κρύβεται η δυναμική του COVID-19 (και τονίζω παρακαλώ πως δεν έχω παρεκκλίνει ούτε στο ελάχιστο από τις κλασσικές επικρατούσες θεωρίες) και πως πλέον το έως τώρα “γνωστό” δεν θα είναι και τόσο “γνωστό”. Δεν αποτελούν αυτά λόγια του αέρα, διότι κάποιες επιχειρήσεις λόγω της πανδημίας και των νέων συνθηκών (και ακόμα δεν είδαμε πιθανό δεύτερο κύμα, ας το έχουμε και αυτό υπ΄ όψιν μας) ήδη χρεοκοπούν. Μέχρι το Σεπτέμβριο θα ακολουθήσουν πολλές ακόμα. Τι δεν έκαναν καλά; Τίποτα! Άλλαξαν οι συνθήκες του περιβάλλοντος, όπως θα μπορούσε να συμβεί από χίλιους ακόμα λόγους. Η συνήθης ροή του χρήματος και των κερδών ΔΕΝ λειτουργεί πλέον για κάποιες.
Και μία παρατήρηση: τα προηγούμενα οδηγούν πολλούς οικονομολόγους να θεωρούν πως μπορεί να εισέλθουμε σε μία φάση πληθωρισμού τύπου Δημοκρατίας Βαϊμάρης. Προσωπικά δεν το πιστεύω. Είναι άλλα τα χρέη λόγω πολέμου, άλλα λόγω COVID-19, άλλα λόγω άλλων δυσλειτουργιών. Διότι τα πολεμικά χρέη δημιουργούνται για να καταστρέψουν και όχι να παράγουν, τα του COVID-19 αποτελούν ένα έκτακτο περιστατικό, όπως εάν έσπαγες το πόδι σου και έπρεπε τρεις μήνες να μείνεις στο κρεββάτι σου και τα άλλα είναι τα χρέη κακοδιαχείρισης και αστοχιών. Εδώ είμαστε στη δεύτερη περίπτωση. Το Σεπτέμβριο και Οκτώβριο όμως θα πρέπει να μπορείς να κερδίζεις πολύ περισσότερα. Άρα η κοινωνία θα ευρεθεί σε πολύ μεγάλο στρες. Τότε μπορεί να επιθυμείς (άτομο ή επιχείρηση) έναν δεύτερο πιο εξελιγμένον COVID να σε σώσει.
Άλλαξαν όλα. Το καταλαβαίνετε ή ακόμα νομίζετε πως έχουμε το (πολύ) δυσλειτουργικό ούτως ή άλλως 2019; Και πώς αυτορρυθμίζεστε; Χμ;
