Αυτή την έκφραση άκουσα σήμερα σε μία διήγηση κάπου στα χωριά της επαρχίας Καλαβρύτων. Ήταν η έκφραση της απόλυτης φτώχειας, ή τουλάχιστον σχεδόν, διότι υπήρχαν και οικογένειες με εννέα παιδιά και καθόλου πρόβατα. Και είναι μία πολύ όμορφη έκφραση αυτή, την οποίαν δεν είχα ακούσει άλλοτε και επιτρέψατε μου να μεταφέρω και ένα τμήμα της διήγησης, σημειώνοντας πως ακόμα και από τον πιο ταπεινό άνθρωπο έχεις πάρα πολλά μάθεις. Και άκουσα και τη θεωρία της ζωής του, την οποία –ειδικά αυτή- θα ήθελα να τη μοιραστώ μαζί σας.
Ο άνθρωπος αυτός, παραδέχτηκε πως στο σχολείο δεν άνοιξε ποτέ του βιβλίο. Όταν ένας καθηγητής του τον ερώτησε γιατί δεν το έκανε, απάντησε με περισσή αφέλεια:
“Μα έχει μόνο… γράμματα μέσα του”. Είναι μία όμορφη απάντηση και αυτή.
Αλλά μαζί με τα άλλα μου διηγήθηκε και το εξής:
Ο καθηγητής του τότε, τους έλεγε πώς να μην κρίνεις κανέναν, εάν δε γνωρίζεις την αρχή του και δε δεις και το τέλος του. Μία επίσης καθαρή σοφία της ζωής. Αλλά τι γίνεται, εάν ο ίδιος ο καθηγητής σου σε ερωτήσει πώς θα έκρινες την Ιφιγένεια (από τη διδασκαλία του μαθήματος Ιφιγένεια εν Αυλίδι) σε σχέση με την αρχή της και το τέλος της και εσύ δεν έχεις ανοίξει όχι μόνο το βιβλίο, αλλά ούτε καλά-καλά την Ιφιγένεια δεν έχεις ακούσει;
Ο άνθρωπός μας ήταν φτωχός, δεν έμαθε να αγαπά τα γράμματα, αλλά δεν στερείτο ευφυίας. Και απάντησε:
“Εγώ, Κύριε καθηγητά, δεν έχω ανοίξει ποτέ μου το βιβλίο. Δε γνωρίζω τίποτα ούτε για την αρχή της Ιφιγένειας, ούτε για το τέλος της. Το μόνο, το οποίο γνωρίζω με βεβαιότητα είναι πως ήταν… γυναίκα!”
Οι συμμαθητές του λύθηκαν από τα γέλια. Ο καθηγητής όμως δε γέλασε και απευθυνόμενος στο Θοδωρή (τους έλεγε με τα μικρά τους ονόματα) δήλωσε:
“Θόδωρε, με αυτό που είπες θα σε περάσω την τάξη!” Και γυρίζοντας προς την καλύτερη και άριστη συμμαθήτρια του, η οποία γελούσε και αυτή με την απάντηση του Θοδωρή της είπε:
“Κοίταξε Κατερίνα. Μπορεί πραγματικά η απάντηση του Θοδωρή να μην έχει λογοτεχνική αξία. Αλλά είναι σημαντικότερη από τις υποθετικές προτάσεις και τη σύνταξη. Διότι στη ζωή κάθε ημέρα θα συναντάς ανθρώπους για τους οποίους δε θα γνωρίζεις ούτε την αρχή τους μα ούτε και το τέλος τους. Ένα όμως συστατικό τους (κάποιο) θα είναι δεδομένο και θα μπορείς αμέσως να το καταλάβεις. Και με αυτό το ένα θα πρέπει να τους κρίνεις και να αποφασίσεις τη στάση σου απέναντί τους.”
Αυτή την πραγματική και θαυμάσια ιστορία άκουσα σήμερα και έγινα κατά πολύ σοφότερος από ένα μέλος μιας οικογενείας εννέα παιδιών και δέκα προβάτων.
