Χθες το βράδυ παρακολούθησα ένα Τουρκικό ντοκυμανταίρ του 2007 με τίτλο “ΠΡΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΙΣΜΟ” (Ibret Oslun Diye). Το θέμα του αφορούσε τη θανατική ποινή στην Τουρκία, η οποία καταργήθηκε μόλις το 2002. Μέσα σε 52 λεπτά παρακολούθησα πολύ όμορφα και καλογυρισμένα πλάνα, ένοιωσα κάποια συναισθήματα, άκουσα κάποια γνωστά πράγματα και κυρίως τις σκέψεις ενός πρώην καταδικασμένου σε θάνατο, ο οποίος με την κατάργηση της θανατικής ποινής έζησε. Αυτό κατά τη γνώμη μου ήταν και το ουσιαστικότερο κομμάτι της ταινίας.
Λίγες ώρες μετά, σήμερα το πρωί δηλαδή, δεν θυμόμουν σχεδόν τίποτα από τα προηγούμενα (τις εικόνες) και χρειάστηκε να ανασύρω και πάλι την ταινία στην οθόνη μου για να γράψω το άρθρο. Η βασική ιδέα του σκεπτικού μου είναι πως το ντοκυμανταίρ ήταν τελικά μία σαπουνόπερα, αλλά με σοβαρό θέμα, πολύ όμορφες εικόνες και μήνυμα, το οποίο θα μπορούσε άνετα να δοθεί σε 3 λεπτά το πολύ και με πολύ αμεσότερο τρόπο. Και να είναι και πολύ ισχυρό!
Πηγαίνοντας να αγοράσεις ένα αυτοκίνητο θα ακούσεις από τον πωλητή όχι πόσο όμορφο είναι (γιατί μπορεί κα να μην είναι), θα εστιάσει ενδεχομένως σε κάποια χαρακτηριστικά του εσωτερικού του, αλλά κυρίως θα σε ενημερώσει για τα τεχνικά χαρακτηριστικά όσον αφορά την ασφάλεια. Και εάν είσαι και περισσότερο γνώστης θα σου τονίσει τη σταθερότητα του οχήματος στις στροφές, την ευστάθειά του, την ικανότητα πέδησης και όλα όσα αποτελούν αυτό, το οποίο ονομάζεται ενεργητική ασφάλεια.
Ένα νοηματικό προϊόν λοιπόν, όπως είναι το ντοκυμανταίρ φαίνεται πως εστιάζει πολύ περισσότερο στο περιτύλιγμα απ’ ότι στην ουσία, η οποία είναι και το μήνυμα. Ένα βιομηχανικό προϊόν, όπως είναι το αυτοκίνητο εστιάζει περισσότερο στην ουσία παρά στο περιτύλιγμα.
Και αυτό αποτελεί μία αντίφαση. Το νοηματικό να χάνεται στην εικόνα, το υλικό να αναδεικνύει την ουσία.
Σκόρπιες σκέψεις προς προβληματισμό εκθέτω. Προσπαθώ να εστιάσω στον πυρήνα του ζητήματος, διότι όλο και συχνότερα βλέπω θαυμαστά… “τίποτα” και αγνοημένα διαμάντια, ώστε να γίνεις καλύτερος άνθρωπος.
Όπως ένα αυτοκίνητο πρέπει πρώτα να είναι ικανό να σε βοηθήσει να αποφύγεις ένα ατύχημα και κατόπιν να σε σώσει εάν είναι αναπόφευκτο, ένα ντοκυμανταίρ πρέπει πρώτα να σε βελτιώσει και να σε προβληματίσει σαν άνθρωπο και μετά να σε τέρψει με τις εικόνες του.
Και ίσως είναι και ένα σημείο, όπου δύσκολα μπορούν να επιτευχθούν και τα δύο ταυτόχρονα.
