Αυτός είναι ο τίτλος ενός βιβλίου, το οποίο γράφτηκε από την Πιπίνα Α. Γαλανοπούλου το 1953 με το πολύ όμορφο ρητό του Πλίνιου στο εξώφυλλο: “Όπου έσεισε θα σείσει”!
Δε γνωρίζω περισσότερα για τη συγγραφέα, παρά το γεγονός, πως όπως αναφέρει η ίδια στον πρόλογο ήταν σύζυγος του καθηγητή Σεισμολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και παρακολουθούσε τις έρευνες του, όπως επίσης και άλλων διακεκριμένων ξένων συναδέλφων του.
Όταν συνέβησαν οι καταστρεπτικοί σεισμοί το ίδιο έτος στην Κεφαλονιά και τη Ζάκυνθο, διαπίστωσε, όπως αναφέρει, την άγνοια στοιχειωδών γνώσεων των ανθρώπων, όσον αφορά τους τρόπους προστασίας τους και αποφάσισε να γράφει αυτό το βιβλίο με τον χαρακτηριστικό υπότιτλο “Πώς να προφυλάγεσθε από τους σεισμούς”.
Αυτό το μικρό (μόλις… 30 σελίδων) αλλά και τόσο ενδιαφέρον βιβλίο το διάβασα αρκετά μικρός και με εντυπωσίασε. Είναι ίσως και ένας από τους λόγους της απόφασής μου να σπουδάσω Πολιτικός Μηχανικός, διότι μου φάνηκε πολύ σπουδαίο, το πώς ένα κτίριο τόσο ισχυρό καταρρέει με τόση ευκολία από ένα εξίσου εντυπωσιακό φυσικό φαινόμενο. Και ως εκ τούτου πώς να σχεδιαστεί ώστε να ΜΗΝ καταρρεύσει!
Την 8η Ιουνίου του 2008, ημέρα Κυριακή και περίπου κατά τις 3:00 το μεσημέρι έτυχε να ευρίσκομαι στην εξοχή στην περιοχή του Ερυμάνθου και είδα τα δένδρα να πάλλονται από τα σεισμικά κύματα, κάτι το οποίο ήταν τουλάχιστον τρομακτικό. Ήταν ο γνωστός καταστρεπτικός σεισμός στη Δυτική Αχαΐα και Ηλεία.
Αυτό όμως, το οποίο δεν αναφέρεται ιδιαιτέρως είναι η… βιαιότητα του σεισμού. Εστιάζουμε στο μέγεθός του (Richter), αλλά η σημαντικότερη παράμετρος για το σχεδιασμό των κατασκευών είναι η λεγόμενη επιτάχυνση εδάφους.
Εντελώς απλοϊκά (τονίζω ΔΕΝ γράφω επιστημονική διατριβή) σκεφτείτε ένα τραπέζι (έδαφος) με σερβίτσια (κτίρια). Το μέγεθος εκφράζει κατά κάποιον τρόπο το πόσο μακριά θα το μετακινήσουμε. Θα κουραστούμε εάν η απόσταση είναι μεγάλη και θα καταναλώσουμε περισσότερη ενέργεια. Αυτό μετρά το μέγεθος του σεισμού (Richter). Αλλά ίσως τα σερβίτσια να μην τα σπάσουμε, εάν είμαστε προσεκτικοί. Μπορεί ωστόσο να παρασύρουμε το χαλί κάτω από το τραπέζι και να διπλώσει (τσουνάμι) ή να χτυπήσουμε ένα βάζο δίπλα μας να πέσει και να σπάσει (κατολισθήσεις). Δηλαδή ενδέχεται να υπάρχουν πολλές παράπλευρες συνέπειες από τη μετακίνηση αυτή. Και σχεδόν πάντα δεν είμαστε και τόσο προσεκτικοί στη μεταφορά (το σέρνουμε) και σπάνε και πολλά σερβίτσια!
Εάν όμως κλωτσήσουμε το τραπέζι (οριζόντια επιτάχυνση) ή το χτυπήσουμε με μία γροθιά (κατακόρυφη επιτάχυνση), το τραπέζι ίσως να μην μετακινηθεί παρά λίγο αλλά τα σερβίτσια θα σπάσουν. Αυτή η βιαιότητα εκφράζεται από τη συσχετισμένη-τροποποιημένη κλίμακα Mercalli, η οποία αναφέρεται στην επιτάχυνση. Η επιτάχυνση του εδάφους είναι η βασική παράμετρος, την οποίαν λαμβάνουμε υπ΄ όψιν στις μελέτες των κατασκευών μας (και φυσικά αυτές να… εφαρμόζονται)! Νομίζω πως το αντιλαμβάνεστε.
Για να έχετε μία εικόνα ο σεισμός της Πάρνηθας στην Αθήνα το 1999 ήταν σχετικά μικρού μεγέθους (5,9-6,0 της κλίμακας Ρίχτερ), αλλά μεγέθους 9 (IΧ) της τροποποιημένης κλίμακας Mercalli, με όριο το 12 (XII)! Κατά τον ορισμό της χαρακτηρίζεται “πολύ καταστροφικός”! Οι επιταχύνσεις (η βιαιότητα δηλαδή των κινήσεων) ήταν από 0,5 έως 0,7 g έως και 1 g (οριζόντια και κατακόρυφα σε κάποιες περιοχές) και εάν δεν γνωρίζετε το g δεν πειράζει, το πνεύμα να αντιληφθείτε.
Η Αθήνα μας όμως είναι εκεί!
