Οι Γερμανοί κατά τη διάρκεια του Β΄ΠΠ και νωρίτερα είχαν αναπτύξει ένα “απαραβίαστο” σύστημα κρυπτογράφησης. Ευφυέστατα σχεδιασμένο και αδιανόητα πολύπλοκο. Τα μηνύματά τους μεταδίδονταν κρυπτογραφημένα μέσω του συστήματος “ENIGMA” (κάτι μου λέει πως όλοι μπορείτε να καταλάβετε αυτή τη λέξη).
Όταν με την έναρξη του πολέμου συστήθηκε στο Μπλέτσλεϊ Παρκ η ομάδα αποκρυπτογράφησης των μηνυμάτων (η ισχυρότερη μονάδα της Αγγλικής δύναμης ουσιαστικά) από ό,τι ελάμβαναν δεν μπορούσαν να καταλάβουν… τίποτα! Απολύτως τίποτα! Η ιστορία βέβαια είναι τεράστια και δεν έχω σκοπό να την επαναλάβω εδώ. Θέλω όμως να επισημάνω το αρχικό σκεπτικό προσέγγισης. Αφού δεν καταλάβαιναν τίποτα αποφάσισαν να ασχοληθούν με ό,τι… καταλάβαιναν! Και τι ήταν αυτό; Οι τοποθεσίες αποστολής και λήψης των μηνυμάτων. Τα μηνύματα μπορούσαν να τα εντοπίσουν και να τα συλλάβουν, αλλά δεν μπορούσαν να τα διαβάσουν. Με αυτόν όμως τον τρόπο κατόρθωσαν να σχεδιάσουν έναν τεράστιο χάρτη “κυκλοφορίας” των μηνυμάτων (εξ΄ αυτού και ο τίτλος του άρθρου).
Το πρώτο πράγμα, το οποίο κάνεις όταν επικοινωνείς (τουλάχιστον στο στρατό) είναι να… συστηθείς. Ποιος είσαι; Άρα λοιπόν όλα τα μηνύματα στην αρχή τους επρόκειτο να έχουν την ταυτότητα του αποστολέα (της μονάδας, της διοίκησης, οτιδήποτε). Και οι απαντήσεις αναλόγως την ταυτότητα των παραληπτών. Διότι ένα μήνυμα δεν έχει νόημα χωρίς αποστολέα και χωρίς παραλήπτη, άλλωστε δεν είναι μήνυμα.
Συνδυάζοντας τώρα τις τοποθεσίες και την άγνωστη ακόμα ταυτότητα των αποστολέων και παραληπτών και επειδή προφανώς ο όγκος των πληροφοριών ήταν σημαντικότατα μικρότερος σε μέγεθος από το ίδιο το μήνυμα άρχιζαν να μπορούν να αποκρυπτογραφούν τον κώδικα.
Είναι ιδιαίτερα απλοποιημένη η περιγραφή μου, αλλά ελπίζω να αντιλαμβάνεστε την έννοια της ανάλυσης της κυκλοφορίας των πληροφοριών. Είναι τα λεγόμενα meta-data και ο ακρογωνιαίος λίθος των συστημάτων σήμερα.
Αλλά γιατί η ταυτοποίηση ήταν το σημείο κλειδί της αποκρυπτογράφησης; Διότι εκτός των άλλων υπήρχε ένας κωδικός του χειριστή και οποίος καθοδηγούσε τον τρόπο αποκρυπτογράφησης. Ενώ ολόκληρο το σύστημα ήταν πρακτικά απαραβίαστο η λέξη κλειδί ήταν επιλογή του χειριστού της μηχανής “ENIGMA”. Και επειδή, ως συνήθως ο αδύνατος κρίκος πάντα και παντού είναι ο άνθρωπος αυτή η λέξη ήταν μετά από λίγο διάστημα παρατηρήσεων προβλέψιμη· οι χειριστές, ακόμα και Γερμανοί, οι τόσο πειθαρχημένοι κουράζονταν ή… βαριούνταν να ανακαλύπτουν μία νέα λέξη κάθε ημέρα (οι κωδικοί άλλαζαν υποχρεωτικά τα μεσάνυχτα κάθε 24ώρου) και επαναλάμβαναν τις ίδιες ή έστω προβλέψιμες ανάλογα με την τοποθεσία κι το είδος της μονάδας τους. Στη Σαχάρα χρησιμοποιούσαν λέξεις, όπως έρημος, ζέστη, άμμος ενώ στη Σιβηρία λέξεις, όπως χιόνι, κρύο, αέρας.
Γιατί τώρα τα γράφω όλα αυτά;
Διότι όλα τα συστήματα, όσο καλοσχεδιασμένα και να είναι στο τέλος καταλήγουν στον πλέον αδύναμο κρίκο: τον Άνθρωπο. Οσοδήποτε λοιπόν καλά και να σχεδιάσει κάτι ο άνθρωπος, ο ίδιος είναι και το κλειδί. Και όταν επιθυμείς να διαβρώσεις ή να διαλύσεις ένα σύστημα τι κάνεις;
Εντοπίζεις τον άνθρωπο.
Η ανάλυση της κυκλοφορίας των δεδομένων ή πληροφοριών σε οδηγεί. Και αφού εντοπίσεις το κρίσιμο σημείο τότε εστιάζεις ακριβώς εκεί.
Όλα λοιπόν τα συστήματα καταρρέουν από τον ίδιο πάντα λόγο. Και τα προηγούμενα τα γράφω για να καταδείξω την αποτυχία των υποτιθέμενων “επαναστατών”. Αυτό με αφορμή την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου και το πώς πραγματικά κατέρρευσε.
