Πριν από πολλά χρόνια στην Πάτρα υπήρχε παράρτημα του Γερμανικού Ινστιτούτου Γκαίτε. Δίδασκε ο Σάκης Παναγιωτάτος, ένας άνθρωπος, ο οποίος ήταν Δάσκαλος. Όσοι τον γνώρισαν ή ήσαν μαθητές του κατανοούν θαυμάσια τι εννοώ. Το 1981 ήμουν μαθητής στο Ινστιτούτο και τον Οκτώβριο του ιδίου έτους επρόκειτο να διεξαχθούν εθνικές εκλογές. Ήταν η πρώτη φορά που το ΠΑ.ΣΟ.Κ. θα κέρδιζε.
Τότε οι προεκλογικές συγκεντρώσεις ήταν τεράστιες και γενικώς όλοι, όσοι προερχόμαστε από οικογένειες της τότε λεγόμενης “προοδευτικής” παράταξης (πού να γνωρίζαμε τι σήμαινε ή μάλλον πως θα εξελισσόταν τελικά αυτό) είμαστε υπό ένα καθεστώς μεγάλου ενθουσιασμού και ευφορίας.
Σε ένα μάθημα λοιπόν, στο οποίο κάπως το έφερε η συζήτηση, ο Σάκης μας λέει:
“Παιδιά! Αυτές οι συγκεντρώσεις δεν έχουν κανένα νόημα. Χειροκροτούν και ενθουσιάζονται οι από κάτω, αλλά σε προσωπικό επίπεδο δεν υπάρχει καμία μεταβολή. Η Αλλαγή (το περίφημο σύνθημα τότε) ποτέ δεν πρόκειται να προκύψει εκ των άνω. Εάν μπορείς να επηρεάσεις θετικά έστω και έναν τότε έχεις ήδη κάνει ένα μεγάλο βήμα προς τη βελτίωση της κοινωνίας. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο από κάτω!”
Μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση αυτή η σκέψη και όχι μόνο ποτέ μου δεν την ξέχασα, αλλά και αποφάσεις της ζωής μου στηρίχθηκαν σε αυτήν. Ο Σάκης εξ΄ άλλου ήταν ένας από τους ανθρώπους, οι οποίοι με επηρέασαν σε τεράστιο βαθμό και αν μη τι άλλο με δίδαξε τη Γερμανική νοοτροπία του “χάνω με 2-0 στο 88’ και κερδίζω με 3-2 στο… 92΄(στις καθυστερήσεις)”!
Ακόμα και οι καλύτεροι ηγέτες μπορούν να ορίσουν πορεία για τους πολλούς, αλλά δεν μπορούν να αλλάξουν τον κάθε έναν ξεχωριστά. Οι πραγματικοί ηγέτες όμως της ζωής είναι αυτοί, οι οποίοι μπορούν να επέμβουν στην ψυχή ακόμα και ενός ανθρώπου και να τον κάνουν καλύτερο. Και εάν με ερωτήσετε εάν γνωρίζω και κάποιον άλλον θα σας απαντούσα ενδεικτικά τον αγέρωχο Ηπειρώτη της προεπαναστατικής περιόδου Γεροστάθη, για τον οποίον έγραψε ο Λέων Μελάς.
Η ζητούμενη νέα Επανάσταση στη φθίνουσα πορεία της χώρας μας μπορεί να προκύψει όχι εκ των άνω αλλά από κάτω. Και είναι κάτι, το οποίο οι πολιτικοί δεν μπορούν (ή δεν θέλουν) να αντιληφθούν με… καμία κυβέρνηση και αυτό ισχύει όχι μόνο στην Ελλάδα. Και επειδή σύντομα θα αρχίσουν πάλι οι εορτασμοί και οι ανούσιες φιέστες για τα 200 χρόνια από το 1821 ας θυμηθούμε πως η πραγματική Επανάσταση θα έλθει από την παιδεία και τη νοοτροπία των πολιτών και όχι από τα πυροτεχνήματα. Αυτή πλάθεται στα πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου από τα δημοτικά σχολεία. Εκεί ας δοθεί όλο το βάρος και δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο.
Και θα είναι οι κάτω, οι οποίοι θα ορίσουν ποιους θέλουν επάνω! Μην γίνουμε όμως πάλι άνω-κάτω αλλά Κάτω-Άνω!