Στην ημι-ορεινή Φωκίδα αυτές τις ημέρες διέκρινα κάποια “περίεργα” πέτρινα κτίσματα. Δεν κατανόησα τι ήσαν ακριβώς, τουλάχιστον με την πρώτη ματιά. Διότι δεν φαίνονταν ως αγροτικές αποθήκες, αλλά ούτε ήταν και η θέση τους αυτή, η οποία να το δικαιολογούσε. Και επί πλέον ήταν και σχετικά ξερά τα εδάφη αλλά και χαμηλά τα σημεία, όπου ήταν τοποθετημένες.
Δεν χρειάστηκε και πολύ και την απορία μου την έλυσε μία επιγραφή στην ξύλινη πόρτα της πιο καλοδιατηρημένης, την οποίαν είχε φροντίσει να τοποθετήσει κάποιος. Και μόνον αυτό μου άρεσε πολύ, διότι κάποιος άνθρωπος, πιθανόν ο ιδιοκτήτης είχε την πρόνοια να πληροφορήσει τον περαστικό για το τι είναι αυτά τα κτίσματα. Μόνο πως είχε λουκέτο η πόρτα και δεν μπορούσα να δω πώς ήταν μέσα. Ευτυχώς ή μάλλον δυστυχώς κάποιες άλλες είχαν ήδη καταστραφεί και μπόρεσα να φωτογραφίσω το εσωτερικό τους και να δω τη δομή τους. Παλιές στέρνες λοιπόν και μάθημα διαχείρισης των υδάτων.
Οι στέρνες στο παρελθόν ήταν κάτι σαν… πετρελαιοπηγές! Μόνο οι πλούσιοι νοικοκύρηδες μπορούσαν να τις κατασκευάσουν· διότι δεν αρκούσε να έχεις μία στέρνα, έπρεπε να σου ανήκει και μία μεγάλη επιφάνεια γης για να είναι αποτελεσματική αυτή. Τι εννοώ;
Αυτές οι στέρνες ΔΕΝ είναι πηγάδια. Είναι τρύπες στο έδαφος στεγανοποιημένες με τη λεγόμενη πατητή τσιμεντοκονία (δεν γνωρίζω πως ίσως θα ονομαζόταν στο παρελθόν), υπερυψωμένες από το έδαφος με αυτά τα πέτρινα κουβούκλια και σκεπασμένες αφ΄ ενός να μην εξατμίζεται το νερό, αφ΄ ετέρου να μην γεμίζουν φύλλα ή άλλα φερτά υλικά. Μα τότε πώς… γέμιζαν αφού ήταν σκεπασμένες;
Στη βάση του τοίχου με το έδαφος υπήρχαν τρύπες, στις οποίες το ρέον βρόχινο νερό χυνόταν μέσα στη στέρνα! Γι΄ αυτό έπρεπε η θέση τους να είναι χαμηλά στο χωράφι, όσον αφορά την υψομετρική τους θέση και να υπάρχει και… χωράφι του ιδίου ιδιοκτήτη, ώστε να είναι μόνιμα επαρκές και διαθέσιμο το συλλεγόμενο νερό! Να γιατί έπρεπε να είναι κάποιος πλούσιος με τα δεδομένα της εποχής για να μπορεί να κατασκευάσει μία στέρνα.
Όποιος λοιπόν είχε τη στέρνα είχε και το εξασφαλισμένο πότισμα στο κοπάδι του, άρα είχε και κοπάδι! Δεν είμαι εξοικειωμένος με την λογική της στέρνας και έψαξα για ανάλογες πληροφορίες, διότι στην ορεινή Αχαΐα το νερό είναι άφθονο, οι πηγές πάμπολλες και συνεπώς οι στέρνες περιττές. Δεν τις γνώριζα, εκτός από αυτές στα νησιά, αλλά το είδος αυτό των υπέργειων κτιστών ούτε μου είχε περάσει από το μυαλό πώς υπήρχε. Διάβασα μάλιστα πως έβαζαν μέσα και… χέλια, ώστε να καθαρίζουν το νερό και τα τοιχώματα της στέρνας! Και εάν συνέβαινε τα χέλια να ψοφούσαν τότε αυτό ήταν ένδειξη πως το νερό ήταν δηλητηριασμένο και ακατάλληλο!
Όπως τις έβλεπα σκεφτόμουν πόσο παρόμοιες είναι με τη γνώση. Η βροχή είναι η γνώση αλλά για να την αποκτήσεις πρέπει να κουραστείς να την μαζέψεις. Και η στέρνα είναι το μυαλό σου. Και αυτό το μυαλό πρέπει να είναι καλά προστατευμένο για να μην… εξατμίζεται αυτή η γνώση και φυσικά καλοχτισμένο και στεγανοποιημένο από τις απώλειες.
Και εάν το εγκαταλείψεις, τότε δεν θα διαφέρει από τα χαλάσματα των φωτογραφιών… Στερνή μου… στέρνα να σ΄ είχα πρώτα!