Γιατί το “Π” πρώτα και όχι το “Ω”;
Η Γοητεία των Αψίδων (με ολίγον χιούμορ, αλλά και διδάγματα)
Πηγαίνεις στην Αρχαία Ολυμπία, πριν εισέλθεις στο στάδιο περνάς κάτω από μία αψίδα! Πηγαίνεις στην Αρχαία Κόρινθο, το χαρακτηριστικό κτίσμα απέναντι από τον Ναό του Απόλλωνα είναι με αψίδα. Μάλιστα μάλλον θα ήταν το Zara της εποχής αυτό! Πηγαίνεις σε ένα χωριό στην ορεινή Αχαΐα πάλι η αψίδα μπροστά σου. Ακόμα και στο Αβαείο στην Στυμφαλία αψίδα συναντάς.
Μα τι ψυχανωμαλία είναι αυτή;
Ποιος λογικός άνθρωπος θα σχεδίαζε πρώτα το “Ω” αντί του “Π”;
Διότι όπως θα έχετε προσέξει σε όλους τους αρχαιο Ελληνικούς Ναούς η κυριαρχούσα μέθοδος αρχιτεκτονικής είναι αυτή του ορθογωνίου. Οι Έλληνες αγαπούσαν τις γραμμές και τις γωνίες για αυτό ακόμα και οι κίονες δεν είναι στρογγυλοί. Εμπεριέχουν ραβδώσεις.
Συνεπώς γιατί αυτή η εμμονή με τις αψίδες;
Εάν παρακολουθείτε τακτικά τα άρθρα μου θα έχετε αποκτήσει αρκετές γνώσεις… “πετρολογίας”, ώστε να γνωρίζετε πως λειτουργεί τεχνικά μία αψίδα. Εάν όχι, πάραυτα ξεκινήστε τη μελέτη, μη σας “κόψω” με 4,8 και ούτε και πέτρινο σας φτιάχνω!
Η αψιδολογία βασίζεται στην αρχή της συμπιεσιολογίας. Αφού, λένε οι πέτρες και τα τούβλα δεν μπορούμε να συνεργαστούμε και να “κολλήσουμε” με τον ίσιο τρόπο, ας… καμπυλώσουμε και να συμπιέζει το ένα τούβλο το άλλο ή η μία πέτρα την άλλη για να σταθούμε. Παρ΄ ότι…. “τούβλα” είχαν το μυαλό να σκεφτούν την ορθή λύση. Στην πραγματικότητα και οι ανθρώπινες κοινωνίες στην ίδια αρχή βασίζονται.
Ακόμα και το κεντρικό τούβλο ή πέτρα (εννοώ στο κέντρο –στέψη- της αψίδας) ενώ φαίνεται πως θα πέσει στο κεφάλι μας στην πραγματικότητα δέχεται σφοδρές πιέσεις από… όλα τα υπόλοιπα και στέκεται. Γι΄ αυτό λοιπόν μην ζηλεύετε όσες, όσους είναι στην κορυφή, διότι συμπιέζονται από την… βάση!
Ναι, εδώ όμως κρύβεται και μία άλλη αρχή. Και προσέξτε την πολύ καλά. Αφού είναι τόσο σημαντική η συμπίεση, ακόμα και το ταπεινότερο… τούβλο στα θεμέλια έχει τεράστια δύναμη (άλλο εάν σαν… τούβλο που είναι δεν το γνωρίζει). Διότι η κορυφή (στέψη) στέκεται επειδή υπάρχει η βάση. Και όποια/ος κάνει τον πολύ τον μάγκα και ό,τι δεν έχει ανάγκη κανέναν ή μόνος τα καταφέρνει θα βρεθεί στον πάτο των μπαζών εάν δεν του βγει, διότι πρώτη θα πέσει η κεντρική πέτρα ή το τούβλο της στέψης!
Αλλά το ερώτημα παραμένει. Γιατί αψίδες;
Η απάντηση όμως είναι βαθιά και σημαντική!
Διότι απλούστατα είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν μονόλιθοι σε αυτές τις διαστάσεις και είναι ακόμα δυσκολότερο να “κοπούν” από τα πετρώματα και να σχηματισθούν τεχνητά και εάν ακόμα αυτό το καταφέρουμε υπάρχει ο κίνδυνος να σπάσουν από το ίδιο τους το βάρος. Τότε θα πρέπει να έχουν πολύ μεγάλες διαστάσεις. Άρα και οι υποκείμενες πέτρες θα δέχονται επίσης τεράστια φορτία και συνεπώς οι διατομές θα πρέπει να είναι εντελώς απαράδεκτα μεγάλες!
Τα μάρμαρα είναι ευκολότερα στην επεξεργασία τους, αλλά σπανίζουν. Πέτρες όμως ευρίσκονται παντού. Αλλά όχι μεγάλες πέτρες, μονόλιθοι και μάλιστα μακρόστενοι!
Δεν μπορώ να αποφύγω τον παραλληλισμό των μονολίθων με τους μεγάλους “ηγέτες” ή δικτάτορες. Άνθρωποι μονόλιθοι σημαίνει πως είτε για καλό είτε για κακό συμπιέζουν τους υπολοίπους. Απλώς εάν σπάσουν δεν μένει όρθιο τίποτα.
Η δύναμις της αψίδας κρύβεται στην κοινωνική (εννοώ τεχνική) συνεργασία όλων των μελών της κοινότητας ενώ των ορθογωνίων μονολίθων στην δύναμη του ενός.
Οι άνθρωποι λοιπόν σκέφτηκαν πρώτα το “Π” και μετά το “Ω”.
Άσκηση για το σπίτι:
Εάν σε ένα άλλον πλανήτη το σκληρότερο φυσικό υλικό ήταν το φύλλο καρδιάς μαρουλιού (το οποίο σύμφωνα με κάποια διαφήμιση, κόβει έναν… τόνο) ποιο γράμμα θα σκέφτονταν πρώτα οι εξωγήινοι για τα τεχνικά έργα τους;
Συνεπακόλουθο: εάν γεννηθείς σε πλανήτη τυρί φέτα, τότε το αλφάβητο θα είναι διαφορετικό.
