Αυτήν την περίοδο της μεγάλης έντασης μεταξύ των Αμερικανικών και Ρωσικών διπλωματικών (και όχι μόνον) σχέσεων θυμήθηκα το… “Πράγμα (the Thing)”.
Τι ήταν αυτό;
Με αφορμή την νίκη των συμμάχων εναντίον των ναζί οι Σοβιετικοί δώρισαν με μεγάλη ευγνωμοσύνη και μάλιστα την ημέρα της Εθνικής τους εορτής (4 Ιουλίου του 1945) έναν θυρεό με το σήμα των Ηνωμένων Πολιτειών στους τότε περιστασιακούς φίλους τους προκειμένου αυτός να τοποθετηθεί στην πρεσβεία των Η.Π.Α. στην Μόσχα.
Αντιλαμβάνεστε πως αναφέρομαι στο σύμβολο της χώρας, τα οποίο με χαρά προφανώς οι Αμερικανοί τοποθέτησαν στο παράθυρο του γραφείου του πρέσβη τους. Όλα αυτά συνέβησαν ενώ ο Β΄ Π.Π. δεν είχε ακόμα τερματιστεί στον Ειρηνικό.
Μόνο… μόνο πως ο θυρεός δεν ήταν τόσο αθώος ούτε το δώρο ήταν τόσο δώρο. Πολύ καλά κρυμμένο μέσα στο μάτι (!) του αετού ήταν τοποθετημένο ένα από τα καλύτερα και ευφυέστερα συστήματα ηχητικών υποκλοπών, το οποίο εξελίχθηκε ποτέ.
Ένα σύστημα, το οποίο παρέμεινε επί 7 έτη (!) στη θέση του χωρίς κανείς ποτέ να αντιληφθεί την ύπαρξη του (ενόσω αυτό υπέκλεπτε ασυστόλως τις άκρως απόρρητες συνομιλίες του Αμερικάνου πρέσβη). Ανακαλύφθηκε εντελώς συμπτωματικά όταν ένας τεχνικός της Βρετανικής πρεσβείας άκουσε σε κάποιον ραδιοφωνικό δέκτη του τις συνομιλίες από την πρεσβεία. Όταν τελικά ανακάλυψαν “το πράγμα” πέρασαν μήνες έως ότου μπορέσουν να αντιληφθούν πως λειτουργούσε και άλλοι 18 μήνες μέχρι να κατασκευάσουν ένα αντίστοιχο σύστημα και να αρχίσουν να το χρησιμοποιούν και αυτοί. Συγκεκριμένα ήταν ο σπουδαίος Πήτερ Ράιτ της Βρετανικής ΜΙ5, στον οποίον και το έστειλαν οι Αμερικανοί και ο οποίος το κατάφερε και κατόπιν το αντέγραψαν και οι Αμερικανοί τεχνικοί της C.I.A.
“Το πράγμα” λειτουργούσε εντελώς παθητικά και δεν είχε καμία ανάγκη παροχής ενέργειας. Αποτελούνταν από ένα εξαιρετικά λεπτό διάφραγμα, το οποίο συντονιζόταν με τις δονήσεις του κρυστάλλου του τζαμιού, οι οποίες προκαλούνταν απ’ τις συνομιλίες στο γραφείο του πρέσβη. Ως γνωστόν ο ήχος είναι παλλόμενα κύματα αέρα. Τις δονήσεις αυτές τις μετέφερε σε ένα σύστημα αντένας μήκους 30 περιπου εκατοστών και πλάτους όσο ενός μολυβιού.
Πως γινόταν όμως η υποκλοπή; Από ένα απέναντι κτίριο οι Σοβιετικοί έστελναν υψηλής συχνότητας ραδιοκύματα στην αντένα, η οποία τα αντανακλούσε στην συχνότητα με την οποία δονείτο και τα οποία επιστρέφοντας έφεραν το αποτύπωμα του ήχου των συνομιλιών. Ιδιοφυέστατο!
Τα επιστρεφόμενα κύματα μετασχηματίζονταν κατόπιν σε ήχους και μετατρέπονταν σε λόγια! “Το πράγμα” δεν είχε ποτέ ανάγκη δική του παροχή ενέργειας (βασικό πρόβλημα στις ηχητικές υποκλοπές). Θεωρητικά θα μπορούσε να παραμείνει εκεί εσαεί (για πάντα).
Ποια είναι η ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια;
Γνωρίζουμε το όνομα του ιδιοφυούς εφευρέτη της, πράγμα εξαιρετικά σπάνιο για Σοβιετικό επιστήμονα. “Το πράγμα” το συνέλαβε και το υλοποίησε ο μουσικός και Λέον Θέρεμιν. Ο Θέρεμιν ήταν επίσης εφευρέτης ενός μοναδικού μουσικού οργάνου, το οποίο μπορεί να παιχθεί από απόσταση, χωρίς να το αγγίζει ο ερμηνευτής. Κάπου έχω διαβάσει πως προσομοιάζεται με εναέρια γλυπτική το παίξιμό του.
Και για να μην υστερεί σε τίποτα αυτή η ιστορία από την κουλτούρα της Σοβιετικής Ένωσης να σημειώσω πως ο Θέρεμιν κατέληξε στα γκουλάγκ, ενώ ταυτοχρόνως ο ίδιος έλαβε μία από τις σημαντικότερες τιμές, το βραβείο…. Στάλιν πρώτης τάξεως μαζί με το τεράστιο ποσό για την Σοβιετική οικονομία των 20,000 δολαρίων! Βέβαια το πως θα μπορούσε να τα ξοδέψει στο γκουλάγκ είναι ένα θέμα! Συγκρατούμενοί του μεταξύ άλλων σπουδαίων Σοβιετικών επιστημόνων ήταν ο Αντρέι Τουπόλεφ (ο σχεδιαστής των ομώνυμων αεροσκαφών) και ο Σεργκέι Κορολέφ (ίσως η μεγαλύτερη ιδιοφυΐα στην πυραυλική τεχνολογία παγκοσμίως). Η Σοβιετική Ένωση γνώριζε να “ανταμείβει” άριστα τα καλύτερα μυαλά της!
Τέλος “Πράγμα (The Thing)”, ονόμασαν την συσκευή οι Αμερικάνοι τεχνικοί, αφού δεν γνώριζαν ούτε πως λειτουργούσε ούτε πως θα μπορούσαν να την περιγράψουν.