(με αρκετή αρχιτεκτονική, αστεράκια και ολίγη μεταφυσική)
Πηγαίνοντας…
Η Άμφισσα είναι κατά τη γνώμη μου μία πολύ παραμελημένη πολιτεία. Κάτι, κάπως και δεν έχει αναδειχθεί σχεδόν καθόλου, ενώ προσφέρει πολύ σημαντικά ιστορικά στοιχεία από την αρχαιότητα. Μπορώ μάλιστα να ισχυριστώ πως αν στους Δελφούς κάποιος συναντά το μεγαλείο της Μαντικής Τέχνης, στην Άμφισσα ίσως κατανοήσει το γιατί. Κατά τη μυθολογία, η πόλη οφείλει το όνομά της στην Άμφισσα, κόρη του Μάκαρος και ερωμένη του θεού Απόλλωνα! Δεν γράφω για την ώρα περισσότερα αν και έχω στο νου μου πάρα πολλά…
Θα περιοριστώ σήμερα σε ένα πολύ σημαντικό Βυζαντινό μνημείο, το οποίο επειδή μάλλον είναι και κάπως έξω από την πόλη φαίνεται σαν ξεχασμένο. Αναφέρομαι στον Βυζαντινό Ναό του Σωτήρος, ο οποίος είναι χτισμένος σε ένα “περίεργο σημείο”. Απέχει περίπου 3 χιλιόμετρα από την πόλη και η διαδρομή χρειάζεται λίγη προσοχή λόγω των στενών δρόμων.
Η Διαδρομή
Την ημέρα που έφτασα έβρεχε και δεν υπήρχε στον χώρο ψυχή. Δεν θέλω να γκρινιάζω, αλλά στο δρόμο υπάρχει ένα κτίσμα με παλιοσίδερα και με όλη τη μιζέρια, την οποία μπορείς να φανταστείς, ενώ στο χώρο στάθμευσης κάτω από το μνημείο βλέπεις πεταμένα μαντηλάκια, προφανώς σημείο συνάντησης… Αλλά πέραν της ασέβειας κατά τη γνώμη μου -και ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεων- του χώρου, είναι άκρως αντιαισθητικό και ενδεικτικό της ποιότητας κάποιων συμπολιτών μας.
Αλλά ας μη συνεχίσω, διότι έχει και κάτι ακόμα. Όπως σας προανέφερα η τοποθεσία είναι υπέροχη και θα στοιχημάτιζα πως εκεί πρέπει να υπήρχε κάποιο άλλο ιερό σημείο από την αρχαιότητα. Η θέα εξαίσια και ένα πολύ όμορφο και άνετο μονοπάτι για να ανέβεις μέχρι την είσοδο. Ήθελε λίγη προσοχή διότι με τη βροχή γλιστρούσε και γι΄ αυτό συνιστώ πάντα να έχετε μαζί σας μπότες με πλαστική σόλα, όταν θέλετε να κάνετε τους περιηγητές.
Τα Αστεράκια
Μόλις έφτασα έξω από τον περίβολο εντυπωσιάστηκα από την ομορφιά της αρχιτεκτονικής και την καλαισθησία της δόμησης. Αλλά ήθελα να πλησιάσω και η εξώπορτα ήταν κλειδωμένη. Ποιος όμως με κρατάει; Σκαρφάλωσα και ανέβηκα στον πέτρινο μανδρότοιχο. Μόνο επειδή έβρεχε και κρατούσα μηχανές και μία… κλειστή ομπρέλα, δεν πρόσεξα ένα κλαρί πεύκου επάνω από το κεφάλι μου και… συναντηθήκαμε.
Βίωσα τότε την αληθινή Βυζαντινή μυσταγωγία, εξωτερικά όμως του ναού μέσα σε μία κοσμική αχλή από αστέρια και πλανήτες. Μετά σκέφτηκα πως αφού παραβίασα το χώρο κάποιες κάμερες θα με παρακολουθούσαν και αναρωτήθηκα μήπως συνεχίζουν τα αστεράκια στο τοπικό και διαθέσιμο κρατητήριο της πόλης. Τίποτα από όλα αυτά όμως δε συνέβη, και όντως νομίζω πως είχε κάμερες ή εγώ τις έβλεπα (χαμογέλασα και χαιρέτησα) και πλησίασα το μνημείο. Καλά για να εισέλθω στο εσωτερικό του ούτε λόγος να γίνεται. Αφού ήταν κλειδωμένη η εξωτερική καγκελόπορτα του περιβόλου , σιγά μην ήταν ανοιχτές οι πόρτες του ναού.
Ο Ναός
Αλλά δεν με στενοχώρησε και πολύ αυτό. Εκείνο, το οποίο ήθελα να παρατηρήσω και να αποτυπώσω το έβλεπα. Ο ναός είναι θαυμάσιος. Για τη Βυζαντινή αρχιτεκτονική έχω ανάμεικτα συναισθήματα. Προσπαθώ να την κατανοήσω και να βιώσω την επιρροή της. Η αργή εξέλιξη της και η ομοιομορφία της, παρά τις σημαντικές διαφοροποιήσεις μου δημιουργεί την αίσθηση της στασιμότητας.
Ο τρούλος εκφράζει την αρμονία με το Θείο σε αντίθεση με τα μουσουλμανικά τζαμιά με τους μιναρέδες τους, οι οποίοι τρυπούν τον Ουρανό (κρατήστε αυτή τη λεπτομέρεια για κάποιο άλλο άρθρο). Και σε πλήρη αντίθεσή με τους ναούς της Άπω Ανατολής, όπου οι στέγες από τις παγόδες δεν θέλουν να αγγίξουν το έδαφος. Από την άλλη πλευρά οι αρχαίοι Ελληνικοί ναοί με εκφράζουν απόλυτα με την απλότητα και αισθητική τελειότητά τους. Πάντα να ΄έχουμε στο νου μας πόσο σημαντική είναι η αρχιτεκτονική στην επιβολή συναισθημάτων. Ο τρούλος και η όλη σχεδίαση παραπέμπει στην ταπεινότητα και συστολή της Χριστιανικής Θρησκείας έναντι του Θείου καθώς και σε αυτή την ένωση μέσω του ιερού χώρου. Με την βοήθεια της λειτουργίας και της συγκεκριμένης μουσικής και ήχων και τα θυμιάματα οι αισθήσεις διαχέονται, ώστε να πλησιάσουν του ουρανούς.
Στοιχεία Αρχιτεκτονικής
Είναι εντυπωσιακό πως σε ένα μικρό κτίσμα 7,20 Χ 7,20 μέτρων δίνεται η εντύπωση μίας μεγαλύτερης κατασκευής. Ο δε τρούλος αν και κάπως ξεκομμένος από το αισθητικό σύνολο, διότι είναι σχετικά οξύς και ψηλός δεν ενοχλεί. Οι φωτογραφίες όμως μιλάνε μόνες τους. Αρχιτεκτονική είναι αυτό, το οποίο εισπράττει η ψυχή σας. Τα λόγια είναι περιττά. Υπενθυμίζω, πως αρχιτεκτονική είναι κυρίως λειτουργικότητα για να μην γίνει κάποια παρανόηση. Ωστόσο εδώ έχουμε ευστοχία εκατό τοις εκατό.
Η Δόμηση
Αυτό, το οποίο θα ήθελα να προσέξετε είναι ο συνδυασμός τόσο πολλών δομικών υλικών, αλλά με διαφορετικά σχήματα. Πέτρες, τετράγωνες, μικρές, μεγάλες, ακανόνιστες, μαύρες, μπεζ, τούβλα σε κάθε τύπο, μορφή και θέση, κεραμίδια και τι άλλο; Μέχρι και το σταυρό έχουν σχηματίσει με μεγάλες πέτρες στις όψεις του ναού! Απίστευτη ποικιλία, αλλά η αρμονία δεν χάνεται! Δεν έχω λόγια.
Υπάρχουν και δύο ηλιακά ρολόγια χαραγμένα στις πέτρες! Μου άρεσε πάρα πολύ αυτό.
Φεύγοντας…
Ολοκληρώνοντας την περιήγησή μας στο ναό και αφού πλέον πρόσεξα το κλαδί να μη στείλει στα ουράνια για δεύτερη φορά αναλογιζόμουν και προβληματίστηκα σχετικά με την ονομασία του ναού: “Μεταμόρφωση του Σωτήρος”. Δεν διαθέτω καλή γνώση της Χριστιανικής θεολογίας και ούτε επιθυμώ να εισέλθω σε αυτόν τον τομέα, αλλά δεν μπορώ να μην σημειώσω την ουσία αυτής της λέξης. Αυτή είναι μία έννοια, η οποία παραπέμπει στο μυστικισμό και η δύναμη της λέξεως μοναδική. Δεν λέγεται αλλαγή ούτε μεταβολή. Λέγεται “Μεταμόρφωση”. Παραμένεις ο ίδιος αν και τελείως διαφορετικός. Και η κάμπια μεταμορφώνεται σε πεταλούδα και εδώ με αφορμή αυτό το θέμα μπορεί να ξεκινήσει μία σπουδαία εσωτερική αναζήτηση για την αντίληψη και αντιμετώπισης της ζωής.
Τι κάνεις όταν οι συνθήκες γύρω σου καθίστανται αφόρητες; Αλλάζεις; Μα γιατί να το κάνεις; Οφείλεις να κρατήσεις τον εαυτό σου και τις αρχές σου. Μεταβάλλεσαι; Μα γιατί; Γιατί πρέπει να μετακινηθείς από τις θέσεις σου; Μεταμορφώνεσαι; Μα ναι! ΑΥΤΗ είναι η απάντηση. Από το κουκούλι σου και κάμπια, μεταμορφώνεσαι χωρίς να έχεις αλλάξει χαρακτήρα ούτε να έχεις μεταβληθεί σε κάτι άλλο.
Έχεις μεταμορφωθεί!
Το Κλαδί
Τελικά το κλαδί ήταν εκεί για να με ερεθίσει στο να αναλογιστώ τόσα θέματα. Και από αρχιτεκτονική ξεκίνησα σε μεταφυσική κατέληξα. Και ένα Βυζαντινό μνημείο από μόνο του τόμοι εγκυκλοπαίδειας και μελέτης για μια ζωή.
Αλλά ας μην κόψει κανείς το κλαδί παρακαλώ!
