Υπάρχει μία θαυμάσια -κατά τη γνώμη μου- πολεμική ταινία Γερμανικής παραγωγής του 1981 με θέμα τις επιχειρήσεις ενός τυχαίου Γερμανικού υποβρυχίου κατά τη διάρκεια του Β’ΠΠ. Δεν πρόκειται για ακριβώς αληθινή ιστορία, αλλά αποτελεί το σύνολο πολλών περιστατικών κατά τη διάρκεια μίας μεγάλης περιπολίας… Αυτό σημαίνει πως υπήρχαν εκτεταμένες χρονικά περίοδοι χωρίς καθόλου δράση.
Δεν θα ήθελα να καταστρέψω την προσμονή της πλοκής της ταινίας, αλλά δεν νομίζω πως είναι και τόσο κακό αυτό, δεδομένου πως η ταινία έχει προβληθεί στην Ελληνική τηλεόραση υπό μορφή μίνι σειράς.
Η ιστορία έχει ως εξής: Μετά από ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα στον Β. Ατλαντικό με φοβερές περιπέτειες και κακουχίες και οτιδήποτε ακραία αγχωτικό μπορεί να φανταστεί ο νους σας, δεδομένου πως αναφερόμαστε σε καταστάσεις μέσα στην θάλασσα, καταφέρνουν τελικά να επιστρέψουν στην βάση τους στην Γαλλία σώοι.
Και την στιγμή της θριαμβευτικής επιστροφής μετά από ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και ενώ τους περιμένουν στην προβλήτα, την ώρα εκείνη μία εντελώς ξαφνική και απρόσμενη αεροπορική επιδρομή καταστρέφει τη στιγμή και σχεδόν όλοι οι αξιωματικοί πέφτουν νεκροί, ενώ από τον βομβαρδισμό… βυθίζεται εμπρός στα μάτια του καπετάνιου του το υποβρύχιο ενώ αυτός ταυτόχρονα αφήνει την τελευταία του πνοή θανάσιμα χτυπημένος.
Και αυτό θυμίζει τις καταστάσεις της ζωής…
Κάνεις τα πάντα, υφίστασαι φοβερές κακουχίες, εξωθείς τον εαυτό σου στις πλέον ακραίες καταστάσεις και στο τέλος κερδίζεις! Και την στιγμή της νίκης (της αποστολής σου) μία αεροπορική επιδρομή τα διαλύει όλα και… τέλος!
Η μόνη ουσιώδης διαφορά με την ζωή εστιάζεται στην λέξη “τέλος”. Για τους ναυτικούς του υποβρυχίου ήταν ο θάνατος. Αυτό είναι ένα οριστικό τέλος. Και για το υποβρύχιο προφανώς, αλλά αυτό αντικαθίσταται, ενώ οι άνθρωποι όχι.
Αυτό ορίζει και την συνέχεια της ιστορίας.
Ναι θα ξεκινούσαν καινούργια υποβρύχια, νέοι ναυτικοί ενδεχομένως πολύ καλύτεροι κι ικανότεροι, αλλά πλέον μιλάμε για κάτι άλλο. Ίσως οι άλλοι να ήσαν και πολύ καλότυχοι και να επιζούσαν χωρίς πολλές αβαρίες. Who knows? (Ποιος ξέρει);
Αυτό το άρθρο το γράφω βιωματικά. Μάλιστα έτυχε κυρίως τον τελευταίο μήνα κάθε βράδυ, όταν επέστρεφα στο σπίτι να παρακολουθώ ένα τμήμα αυτής της κινηματογραφικής ταινίας (είναι διάρκειας 3,5 ωρών) και αναλογιζόμουν όλα τα προηγούμενα.
Τι θα έπρεπε να έχουν κάνει αφού στο τέλος όλα πήγαν στράφι;
Απαντώ εντελώς ευθέως: Ακριβώς αυτό, το οποίο έκαναν. Τίποτα λιγότερο. Από την στιγμή κατά την οποία είσαι ενταγμένος σε μία αποστολή οφείλεις να την διεκπεραιώσεις ανεξαρτήτως της έκβασής της, την οποίαν φυσικά ποτέ δεν γνωρίζεις από πριν.
Άρα το ερώτημα μετατίθεται στο εάν θα έπρεπε να είσαι μέσα στο υποβρύχιο. Εάν όμως ήσουν ναυτικός τη δεδομένη στιγμή της ιστορίας (κληρωτός ή μόνιμος) πάλι δεν είχες επιλογή. Και το αμέσως επόμενο και ακόμα δυσκολότερο ερώτημα είναι εάν θα έπρεπε να δεχθείς να πολεμήσεις για ένα Χιτλερικό καθεστώς; Αλλά και αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο ερώτημα. Διότι η άρνηση θα ήταν σίγουρος θάνατος και προδοσία.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να παραβάλω την Ρωμαϊκή αρχή:
Salus populi suprema lex esto
(Η σωτηρία του λαού υπέρτατος νόμος έστω)
Αυτό αποτελεί αξίωμα της Δωδεκαδέλτου (του αρχαίου Ρωμαϊκού Δικαίου), κατά το οποίο επιτρέπεται οιαδήποτε παρέκκλιση από του Δημοσίου Δικαίου, εφ’ όσον τούτο επιβάλλεται από το συμφέρον της σωτηρίας του Ρωμαϊκού λαού. Αυτόν τον κανόνα επικαλούνται δίκαιοι και άδικοι προκειμένου να δικαιολογήσουν την παραβίαση του Συνάγματος σε κρίσιμες (ή μη) περιστάσεις.
Μετά από αυτήν την παράκαμψη στην ροή της σκέψης μας εξακολουθεί το ερώτημα να παραμένει αναπάντητο και εστιάζω στα γεγονότα της ζωής, όπως εξ’ αρχής τέθηκε ο προβληματισμός.
Όχι όμως! Δεν θα το αφήσω αναπάντητο, διότι δεν είναι.
Ναι! Όντως οφείλεις να πράττεις το καθήκον σου με βάση τις αρχές της πολιτείας, αλλά πάντα μέσα στο πλαίσιο της δικής σου ελεύθερης βούλησης, η οποία οφείλει να εμπεριέχει την ηθική και την ευθυκρισία.
Οφείλεις λοιπόν να αγωνίζεσαι μέχρι τέλους σε αυτό, το οποίο πιστεύεις και δεν προδίδει τις αρχές σου. Ακόμα και εάν γνωρίζεις πως οι πιθανότητες επιτυχίας σου είναι πολύ περιορισμένες. Το κόστος είναι τεράστιο, όπως και των ναυτικών του υποβρυχίου και το πιθανότερο είναι πως μόλις φθάσεις εκεί, όπου νομίζεις ότι επέτυχες, η ξαφνική επιδρομή θα τα καταστρέψει όλα.
Σύμφωνοι. Οι ναυτικοί σκοτώθηκαν και χάθηκε και το πλοίο τους.
Εσύ όμως ΖΕΙΣ και δεν έχεις προδώσει τίποτα από τα πιστεύω σου. Και εάν το υποβρύχιό σου, για το οποίο έδωσες σχεδόν ολόκληρη σου την ζωή βυθίστηκε είσαι πάλι έτοιμος και ισχυρός να ναυπηγήσεις το επόμενο και πολύ καλύτερο και με την τεράστια εμπειρία σου να συνεχίσεις τον πόλεμο. Κι εάν δεν μπορέσεις για κάποιο υποβρύχιο, υπάρχουν και βαρκούλες ν’ αρμενίσεις.
Διότι η λέξη, την οποία ποτέ δεν πρέπει να λησμονήσεις είναι μόνο μία:
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
-και θα είσαι όντως και πάντα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ.
