Πριν από λίγες ημέρες παρακολούθησα την κινηματογραφική ταινία Ρασομόν του Ακίρα Κουροσάβα. Η ταινία είναι του 1950 και θεωρείται μία από τις καλύτερες ταινίες.
Εμένα προσωπικά δεν μου άρεσε αλλά την παρακολούθησα για διδακτικούς λόγους. Ωστόσο το 1951 έλαβε τον χρυσό φοίνικα της Βενετίας. Στην Ιαπωνία περιφρονήθηκε.
Η ταινία περιγράφει ένα περιστατικό κάτω από τέσσερις διαφορετικές υποκειμενικές (;) εκδοχές. Βέβαια απέχουν τόσο πολύ αυτές οι εκδοχές μεταξύ τους, ώστε τελικά κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει την αλήθεια.
Ούτε όμως και το τελικό αποτέλεσμα, διότι ενώ στην αρχή η ταινία δείχνει κάποια γυναικεία χέρια μιας νεκρής (αυτό κατάλαβα) στην πορεία εξελίσσονται διαφορετικά τα γεγονότα και δεν κατανόησα τη σκηνή. Φαίνεται εντελώς αποκομμένη, όπως και η σκηνή του ληστή με καρφωμένα βέλη στην πλάτη του, δίπλα από ένα ποτάμι.
Ωστόσο το εξαιρετικά αδύναμο σημείο της ταινίας αφορά την έννοια του χαρακτήρα.
Στην υπόθεση ένας σαμουράι οδηγεί τη γυναίκα του, η οποία είναι επάνω στο άλογο του φορώντας πέπλο μέσα από ένα δάσος. Την βλέπει τυχαία ένας περιβόητος ληστής, ο οποίος χαρακτηριστικά αναφέρει πως εάν δεν ήταν το αεράκι να μετακινήσει το πέπλο της γυναίκας και να την δει, τίποτα δεν θα συνέβαινε. Διότι μόλις την είδε ήθελε να την κάνει δική του και μάλιστα μπροστά στα μάτια του άνδρα της.
Ξεγελά λοιπόν τον σαμουράι με δόλωμα τάχα ένα σπαθί και διάφορα όπλα, τα οποία τυχαία δήθεν βρήκε και μπορούσε να του τα πωλήσει πολύ φθηνά, τον παρασύρει στο δάσος και τον απενεργοποιεί αφοπλίζοντας τον και δένοντας τον.
Κατόπιν ο ληστής επιστρέφει στην γυναίκα του σαμουράι, την οποία και βιάζει.
Κάθε ένας από τους ωστόσο διηγείται την ιστορία με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Τα γεγονότα απέχουν μεταξύ τους, τόσο πολύ, ώστε χάνεται ακόμα και η έννοια του υποκειμενικού.
Το παιγνίδι φαίνεται να παίζεται στην “αλήθεια” και ποια είναι τελικά αυτή. Και ολόκληρη η ταινία εστιάζει στο υποκειμενικό, το συμφέρον και το αντικειμενικό.
Αλλά το κρισιμότερο σημείο της δεν θίγεται καθόλου και αυτό είναι ο χαρακτήρας του σαμουράι.
Ανεξαρτήτως της εξέλιξης των γεγονότων, όλα ξεκίνησαν από την απερίσκεπτη απόφαση του, να αφήσει τη γυναίκα του μόνη της μέσα σε ένα δάσος και να ακολουθήσει έναν άγνωστο για να αγοράσει κάποια όπλα πολύ φθηνά.
Αυτό καταδεικνύει έναν συνδυασμό αφροσύνης, ηλιθιότητας και πλεονεξίας αλλά και μηδενικού ήθους.
Άφησε την πολύ όμορφη γυναίκα του μόνη της στο πυκνό δάσος (αφροσύνη).
2. Πίστεψε έναν οπλισμένο, άκρως ύποπτο ξένο μέσα στο ερημικό δάσος (ηλιθιότητα).
3. Τον ακολούθησε σε απόμερο σημείο για να αγοράσει πολύ φθηνά, όπλα, τα οποία είχε ο ίδιος σε περίσσεια (πλεονεξία).
4. Κατόπιν και κατά τα λεγόμενα των άλλων η ντροπιασμένοι γυναίκα του συνάντησε ένα παγερά αδιάφορο βλέμμα, σάμπως να είχε επιδιώξει η ίδια τον βιασμό της. Για τον σαμουράι η υποτιθέμενη τιμή του ήταν αυτή, η οποία μόνον μετρούσε (άλλο εάν οι συνεχόμενες δικές του πράξεις οδήγησαν εκεί).
Από εκεί και έπειτα τα γεγονότα λίγη σημασία έχουν. Διότι οτιδήποτε θα μπορούσε να είχε συμβεί και μάλιστα με εντελώς διαφορετικό τρόπο.
Όση ώρα η γυναίκα ήταν μόνη της θα μπορούσε είτε να είχε βιασθεί από άλλους είτε να την είχαν κλέψει συνεργάτες του ληστή (1).
Εάν ο σαμουράι από την αρχή αντιδρούσε στον ληστή ίσως εξελισσόταν μία μάχη με απρόβλεπτο αποτέλεσμα. Τουλάχιστον θα είχε αγωνιστεί (2).
Εάν δεν ήταν πλεονέκτης δεν θα τον ενδιέφεραν τα όπλα με την πολύ χαμηλή τιμή (3).
Δεν είχε ούτε και το ήθος ανάληψης της δκής του ευθύνης (4). Αυτό κατά την εκδοχή της γυναίκας του.
Στο τέλος και αυτό είναι το μόνο πραγματικό και αδιάψευστο γεγονός ο σαμουράι έχασε και τη ζωή του!
Άφρων, ηλίθιος, πλεονέκτης και χωρίς ήθος ίσον νεκρός!
Και μην ελπίζεις ποτέ στην εξιλέωση από τα επόμενα.
Ο χαρακτήρας κερδίζει πάντα τα γεγονότα.
Πεζή σημείωση: ακριβώς σε αυτό το πολύπτυχο (αφροσύνη – ηλιθιότητα – πλεονεξία – έλλειψη ήθους) στοχεύουν οι κάθε λογής απατεώνες της ζωής.
