Το αρχοντόσπιτο αυτό στην φωτογραφία εντυπωσιάζει και με τη θέση του και με τον όγκο του. Δεν χωρά αμφιβολία πως έπαιξε σημαντικό ρόλο στο παρελθόν από τη θέση του. Αλλά έχει ένα σοβαρότατο μειονέκτημα: Το υλικό και ο τρόπος δόμησης του είναι ευάλωτα.
Τούτο, διότι πρώτον η πέτρα είναι κακής ποιότητας, όσον αφορά την αντοχή της και την πρόσφυσή της και δεύτερον είναι πολύ κακοκτισμένη.
Η συγκεκριμένη πέτρα βέβαια είναι κοινή στην περιοχή του αρχοντικού και ίσως να μην υπήρχε άλλη διαθέσιμη επιλογή. Αλλά δυστυχώς και οι τότε μαστόροι δεν φαίνεται πως είχαν μεγάλη αντίληψη στο ζήτημα της δόμησης και δεν προσπάθησαν να εξαλείψουν τα μειονεκτήματά της, τουλάχιστον σ΄ έναν βαθμό. Ωστόσο πρόσεξαν τα αγκωνάρια απ’ όσο μπορώ να εικάσω παρατηρώντας την πόρτα με το τόξο.
Αυτό τι σημαίνει;
Μειωμένη αντοχή στον χρόνο. Αυτό σημαίνει! Και επίσης αυξημένη πιθανότητα ζημιών από σεισμούς. Εάν ένα κτίσμα υποστεί ζημία μπορεί να καταστεί ακατοίκητο εάν δεν υπάρχει δυνατότητα αποκατάστασης. Φυσικά για το σπίτι αυτό ούτε κατά διάνοια δεν σκέπτομαι μία κακή τύχη και θα προσέβαλα τους ανθρώπους του, ωστόσο όμως είναι μία πραγματικότητα.
Όπου δεν υπήρχε διαθέσιμο καλό υλικό δεν έμεινε τίποτα. Στις ερήμους του Ιράκ, όπου οι Ασσύριοι και οι Σουμέριοι αναγκάζονταν να χρησιμοποιούσαν ψημένο πηλό για τα κτίρια τους δεν υπάρχουν παρά ελάχιστα ίχνη τους. Κτίσματα μεγάλης σπουδαιότητας ωστόσο κτίζονταν από πέτρινους ογκόλιθους γι’ αυτό και διατηρούνται μέχρι σήμερα.
Η Ελλάδα έχει την τύχη να διαθέτει ασβεστολιθικά πετρώματα πολύ μεγάλης αντοχής καθώς και τα περίφημα μάρμαρα της (ασβεστολιθικά πετρώματα και αυτά) και με την τεχνική οξύνοια των μηχανικών της εποχής πάμπολλα σπουδαία κτίσματα παραμένουν όρθια έως και σήμερα. Βέβαια στην Αρχαία Ολυμπία το υλικό δόμησης δεν είναι τόσο καλό. Αλλά και πάλι τα κτίσματα παρέμειναν όρθια από τον τρόπο με τον οποίο κατάφεραν να συνδέουν τα όχι και τόσο καλά δομικά συστατικά τους. Γι’ αυτό ακόμα και σήμερα διατηρούνται αρκετά στοιχεία.
Αντίστοιχα θα μπορούσαμε να σκεφτούμε και για τα υλικά γραφής. Οι πέτρινες πλάκες παραμένουν ενώ οι πάπυροι ή οι πήλινες πλάκες έχουν χαθεί ουσιαστικά.
Δεν υπεισέρχομαι σε λεπτομέρειες ούτε τεχνικά στοιχεία, απλώς θα ήθελα να επισημάνω αυτό το γεγονός. Και θα ήθελα να το επεκτείνω και στην αρνητική του πλευρά, διότι εάν μεν υπάρχουν οι πυραμίδες στην Γκίζα της Αιγύπτου για χιλιάδες χρόνια, το ίδιο θα συμβεί και με την ατσάλινη σαρκοφάγο στο Τσερνομπίλ. Ωστόσο η δεύτερη σε μερικές χιλιάδες χρόνια θα φαντάζει ίσως σαν ένα μνημειώδες έργο των ανθρώπων του 20ου αιώνα, ενώ στην πραγματικότητα είναι μόνο η συγκάλυψη ενός εγκλήματος και μιας ανείπωτης καταστροφής.
Και με λίγο χιούμορ βέβαια αναρωτιέμαι τι θα έχει μείνει από την σύγχρονη ηλεκτρονική εποχή. Διότι στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών μπορεί να θαυμάσει κάποιος τα χρυσά κύπελλα και τα κοσμήματα της εποχής του Τρωικού πολέμου. Αλλά και τις τότε πόλεις, διότι οι Μυκήνες και η Τροία είναι “ανέπαφες” πρακτικά…
Ο ηλεκτρονικός ωστόσο πολιτισμός δεν διαθέτει αυτή την ιδιότητα. Και εάν μερικές χιλιάδες χρόνια αργότερα εντοπίσουν οι τότε κάτοικοι της Γης θαμμένα επίσης χιλιάδες dvd με όλη τη γνώση της ανθρωπότητας γραμμένη επάνω τους, μάλλον κοσμήματα θα τα θεωρήσουν για τα μουσεία τους.
Και κάτι ακόμα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν έχουν φροντίσει την υστεροφημία τους, όπως έπραξαν οι Ρωμαίοι. Οι ουρανοξύστες και οι θαυμαστές γέφυρες είναι πολύ περισσότερο ευάλωτες στον χρόνο απ’ ότι ένα Κολοσσαίο ή μία Απία Οδός.
Ερεθίσματα για σκέψη (και όχι επιστημονική ανάλυση θεωριών).
