Χθες αργά το βράδυ παρακολούθησα -με κόπο είναι αλήθεια από την κούραση-, ένα θαυμάσιο Γαλλικό ντοκυμανταίρ για τον σπουδαίο κωμικό ηθοποιό (αλλά και μοναδικό σκηνοθέτη, παραγωγό, σεναριογράφο, κινηματογραφιστή, μοντέρ και… ακροβάτη) Μπάστερ Κήτον (Joseph Frank “Buster” Keaton).
Ο καλλιτέχνης αυτός τα έκανε πραγματικά όλα μόνος του. Καμία μάλιστα σκηνή ακόμα και οι πλέον επικίνδυνες δεν κινηματογραφήθηκαν με αντικαταστάτη. Τις έπαιζε ο ίδιος, διότι είχε και αυτήν την ακροβατική, σωματική ικανότητα.
Τον Κήτον ανέλαβε να χρηματοδοτήσει ο σπουδαίος αργότερα κινηματογραφικός παραγωγός Τζόζεφ Μ. Σενκ (του παραχώρησε μία δική του μονάδα παραγωγής την Buster Keaton Comedies). Και προσέξτε! Όχι γιατί το ζήτησε ο ίδιος, αλλά διότι ο Σενκ διείδε τις τεράστιες ικανότητες του Κήτον και απλά του εξασφάλιζε τον χρόνο του, ώστε να μην ασχολείται με τίποτα άλλο παρά με τις ταινίες του.
Το αποτέλεσμα;
Αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου και τεράστια κέρδη (και δόξα) και για τους δύο. Ο Σενκ παρεμπιπτόντως δεν ασχολείτο καθόλου με το καλλιτεχνικό κομμάτι ούτε καν ζητούσε αναφορά εξόδων. Βλέπετε η εμπιστοσύνη είναι σπουδαιότατο συστατικό επιτυχίας.
Ωστόσο την ώρα της τεράστιας ακμής ο Κήτον έλαβε μία απόφαση, η οποία όπως ο ίδιος ομολόγησε ήταν το μεγαλύτερο λάθος της ζωής του.
Εγκατέλειψε το δικό του στούντιο με τους περίπου 5 κορυφαίους συνεργάτες του και εντάχθηκε στην περίφημη Metro-Goldwyn-Mayer. Μάλλον θεώρησε πως η δύναμη της MGM θα ήταν ένα επιπλέον ατού στα χέρια του.
Από την στιγμή εκείνη και μετά άρχισε το θλιβερό τέλος. Η MGM είχε μία εντελώς διαφορετική φιλοσοφία και λογική, διότι ήταν μία τεράστια οικονομική παραγωγική μηχανή. Όχι ένας καλλιτεχνικός οργανισμός…
Ο Κήτον μετά την εμπλοκή του, αφού έχασε την ελευθερία έκφρασής του πρώτα σύντομα τα έχασε ΟΛΑ. Και όταν γράφω όλα το εννοώ πλήρως. Φυσικά ούτε κορυφαίες καλλιτεχνικές δημιουργίες γεννήθηκαν πάλι. Έγινε ένα γρανάζι σε ένα αδυσώπητο κανιβαλιστικό σύστημα, το οποίο και τον πέταξε στα σκουπίδια.
Τελικά απολύθηκε και από την MGM διότι δεν ήθελε να ξευτιλίζεται με κάποια διαφημιστικά, στα οποία εξανάγκαζε η MGM τους ηθοποιούς της να συμμετέχουν.
Το ωραίο είναι πως ενώ είχε ορκιστεί να μην ξαναπατήσει το πόδι του πάλι στην MGM τελικά επέστρεψε και τότε ερωτεύτηκε μία χορεύτρια, η οποία έμεινε μαζί του στην υπόλοιπη του ζωή και τον έσωσε από τον αλκοολισμό από τον οποίον υπέφερε. Τα παιγνίδια της ζωής έχουν ενδιαφέρον!
(Δεν σας γράφω περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο διοίκησης της MGM αλλά ο Κήτον σημειώνω πως είχε πάρει μαζί του τους συνεργάτες του από το δικό του στούντιο, απλά δεν άντεξαν ούτε αυτοί τον ισοπεδωτικό τρόπο της MGM).
Και φτάνω σε αυτό, το οποίο θα ήθελα να εστιάσω.
Με περισσή ευκολία και με ανεξήγητο τρόπο (ή μάλλον με τις πραγματικές και επιβαλλόμενες δυσκολίες επιβίωσης) η Ελληνική κοινωνία παραχωρεί την προσωπική της ελευθερία στο εταιρικό σχήμα. Και υποτάσσεται σε αυτό το καταστροφικό για τον άνθρωπο μοντέλο οικονομίας, το οποίο ούτε σε κάνει πλούσιο αλλά ούτε κυρίως ελεύθερο. Με την επίφαση ενός δήθεν “καλού μισθού” σε εξαγοράζει, μαζί και τη ζωή σου…
Αυτή τη στιγμή η σκόπιμη οικονομική ασφυξία από τους κάθε λογής φόρους και πιέσεις οδηγεί στην απογοήτευση και στη εγκατάλειψη ή στην μη χρήση των δημιουργικών προσωπικών δυνάμεων. Και διολισθαίνουμε σε έναν “παράδεισο” του τίποτα. Μην ξεγελιέστε!
Οι κοινωνίες στις οποίες αναφερόμαστε ως οικονομικά ισχυρές είναι κοινωνίες αφόρητες και εάν δεν έχετε ζήσει από κοντά αυτούς τους “παραδείσους” ξανασκεφτείτε το.
Η MGM και κάθε MGM μπορεί όντως να παράγει σπουδαία έργα. Καμία όμως εταιρεία δεν μπορεί να συναγωνιστεί έναν άνθρωπο. Καμία! Η δύναμις του ενός είναι απίστευτη. Ο μύθος των εταιριών βασίζεται στην παραχώρηση της προσωπικής ικανότητας των υπολοίπων.
Και το Σύνδρομο Κήτον επαπειλεί κάθε έναν δημιουργικό και ελεύθερο άνθρωπο να εγκαταλείψει τον θησαυρό, τον οποίον έχει στο μυαλό του (μικρόν ή μεγάλον δεν έχει σημασία) και να τον ανταλλάξει με κάποια κίβδηλα νομίσματα ενός άθλιου συστήματος. Είναι αλήθεια πως οι δυσκολίες της ζωής και οι φοβερές αντιξοότητες μπορεί να οδηγήσουν σε μαρασμό ακόμα και τα μεγαλύτερα μυαλά.
Αλλά απαλλαγείτε από αυτό το σύνδρομο. Μην το μεταδίδετε στα παιδιά σας. Κανείς δεν είναι τόσο δυνατός όσο νομίζει. Μην αποχωρίζεστε τα όνειρά σας. Κάθε ημέρα, η οποία περνά βαθμιαία εξασθενεί τις αντιστάσεις και σε δύο τρία χρόνια θα υφίσταται μία πραγματικότητα, η οποία θα μοιάζει με περίτεχνο κρυστάλλινο βάζο με την δυστυχία μέσα της.
Σημ. Ο όρος Σύνδρομο Κήτον (Keaton Syndrome) είναι δικός μου. Μην ψάξετε σε συγγράμματα ψυχιατρικής.
