Καθώς λέει ο Malinowski, όταν ένας άνθρωπος αισθάνεται ανίκανος εμπρός σε μία συγκεκριμένη κατάσταση είτε είναι άγριος ή πολιτισμένος, είτε κατέχει την μαγεία ή αγνοεί εντελώς την ύπαρξή της, αυτό το οποίο υπαγορεύει η λογική είναι το τελευταίο πράγμα με το οποίο μπορεί να συμφωνήσει.
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις, εάν όχι βεβαιότητα πως το ίδιο ισχύει και για τις κοινωνίες. Όπως αναφέρει ο Linton (και τα ονόματα δεν τα γράφω για κανέναν άλλο λόγο, παρά για να δώσω στοιχεία, ώστε εάν κάποια/οιος ενδιαφέρεται να τα αναζητήσει) μία επίπτωση που είχε κάποτε η βαριά οικονομική κρίση σε μερικές φυλές της Τάναλα, στην Μαδαγασκάρη, ήταν πως αυξήθηκαν πολύ οι δεισιδαιμονικοί φόβοι και εμφανίστηκε η πίστη σε πονηρά πνεύματα, κάτι το οποίο έλειπε πριν.
Εκείνο, όμως στο οποίο θα ήθελα να εστιάσω είναι πως το υποκατάστατο αυτό της πίστης, ενδεχομένως ακραίο και παράλογο και το οποίο έχει δημιουργηθεί από την ανικανότητα αντίδρασης σε μία κατάσταση, υποκειμενικά διαθέτει όλες τις αρετές της πραγματικής δράσης, στην οποία το συναίσθημα θα μπορούσε εάν δεν παρεμποδιζόταν, να είχε οδηγήσει φυσιολογικά!
Με πολύ απλά λόγια, το νόημα των προηγουμένων είναι πως τελικά ο άνθρωπος στην πραγματικότητα δρα και μάλιστα πολύ έντονα ακόμα και όταν νοιώθει ανήμπορος, αλλά ακριβώς αυτή η ανημπόρια του τον οδηγεί στο να δρα προς εντελώς παράλογες κατευθύνσεις.
Δεν νομίζω πως χρειάζονται περισσότερες εξηγήσεις σε αυτά για την χώρα μας, στην οποία μόνο κίνημα υπέρ των μεταφυσικών δυνάμεων του… Ρασπούτιν δεν έχει δημιουργηθεί (χμ, ωραία σκέψη, την υλοποιώ άμεσα)!
Το να κατευθύνει κάποιος τις δυνάμεις του προς το μεταφυσικό, εάν δεν ενοχλεί και επηρεάζει τους υπολοίπους ας το δεχτούμε ως μία αβλαβή διέλευση του μυαλού από την λογική. Τι γίνεται όμως όταν οι κατά τα άλλα δυνάμεις της δράσης κατευθύνονται προς το επικίνδυνο παρελθόν;
Αυτή είναι μία παράμετρος, η οποία είναι εντελώς ανεξερεύνητη, όπως και ολόκληρο το σκεπτικό του άρθρου.
Πάρα πολλοί θεωρούν πως η επιστροφή στις ιστορικά αποδεδειγμένα εντελώς καταστροφικές θεωρήσεις και πρακτικές του ναζισμού (η απόλυτη αθλιότητα) ή του κομμουνισμού (ειδικά στην εντελώς στρεβλή εφαρμογή του) ή ομολόγων τραπέζης από την εποχή του… Βυζαντίου αποτελεί την λύση του σημερινού προβλήματος.
Αυτό δυστυχώς καταδεικνύει μία πτώχευση της προσωπικότητας και των ανθρώπων αλλά και της κοινωνίας. Διότι είχε μία λογική την εποχή της τσαρικής Ρωσίας προ 1917 με την απίστευτη ανισοκατανομή του πλούτου και τις άθλιες συνθήκες να οραματίζεται κάποιος μία διαφορετική κοινωνία· όχι όμως και το 2017 με τα ιστορικά δεδομένα… Για τον ναζισμό δεν δέχομαι απολύτως καμία δικαιολογία ούτε για την περίοδο της μεγάλης ύφεσης του μεσοπολέμου στην Γερμανία.
Ωστόσο η ανημπόρια οδήγησε άλλους οραματιστές προς το μέλλον και όχι προς το αποτυχημένο παρελθόν. Ο Λένιν, εντελώς ανήμπορος και εξόριστος και με τεράστια προβλήματα επιβίωσης, ας μου επιτρέψετε αυτό το παράδειγμα, οραματιζόταν και κατεύθυνε τις δυνάμεις του ούτε στην εποχή του Μεγάλου Πέτρου (παρελθόν) ούτε και στη συνδρομή δαιμόνων (μεταφυσικό), ώστε να βελτιώσει την κοινωνία και την ζωή των συμπατριωτών του, αλλά στην ανατροπή του τσαρικού καθεστώτος και την εφαρμογή ενός νέου περισσότερο δικαίου αλλά συνάμα και άγνωστου πολιτικού συστήματος.
Άλλοι πάλι οραματίζονταν μηχανές, οι οποίες θα σκέπτονταν και κάπως με αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκε η Silicon Valley και η επανάσταση της πληροφορικής και των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Άλλοι πάλι διείδαν στην εικόνα την δύναμη του μέλλοντος και κάπως ανάλογα αναπτύχθηκε η έβδομη τέχνη του κινηματογράφου και το Hollywood.
Δεν ήταν το κίνητρό τους δομημένο στο γνωστό (και πάρα πολλές φορές αποτυχημένο) παρελθόν αλλά ήταν το όραμα τους στο άγνωστο μέλλον, το οποίο μετέτρεψε την ανικανότητα αντιμετώπισης μίας κατάστασης σε κάτι νέο και δημιουργικό, ίσως και εντελώς διαφορετικό απ’ ό,τι είχαν φανταστεί.
Αλλά ήταν το Σοκ του Μέλλοντος!
Στην Ελλάδα και με θλίψη όχι μόνον εδώ ζούμε το Σοκ του Παρελθόντος.
