(Νύξεις για μελλοντικές προβλέψεις)
Ένα πείραμα, το οποίο θα ήθελα να μπορούσα να κάνω θα ήταν να συγκεντρώσω τους ομοϊδεάτες από μερικά κράτη και να δημιουργούσα νέα στα οποία όλοι θα είχαν τις ίδιες πολιτικές απόψεις, ανεξαρτήτως εθνολογικής καταγωγής. Τι θα συνέβαινε;
Η αλήθεια είναι πως ένα παρόμοιο πραγματικό πείραμα έχει ήδη γίνει και έχει λειτουργήσει αρκετά καλά τρεις αιώνες τώρα. Αναφέρομαι στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όπου υπάρχει μία ομοιογένεια όσον αφορά τις αξίες. Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι κάπως απολιτικές σε σχέση με τις Ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ευρώπη υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφοροποιήσεις στα πιστεύω των πολιτών.
Στο νέο μας κράτος των ομοϊδεατών θα συμφωνούσαν όλοι τόσο πολύ και θα δημιουργείτο μία νέα αρμονική κοινωνία ή μήπως όχι;
Το ζήτημα με τις πολιτικές – κομματικές απόψεις είναι μόνο ένα: πώς οι μεν θέλουν υποχρεωτικά να ΕΠΙΒΑΛΛΟΥΝ τις απόψεις τους στους δε. Και όταν τα πράγματα παρεκτρέπονται απαγορεύεται και η παρεκτροπή.
Θυμάμαι μου έκανε εντύπωση όταν ήμουν μικρός η έννοια της απαγόρευσης μετακίνησης των πολιτών όταν δεν συμφωνούσαν με το καθεστώς. Πού το πρόβλημα; Δε συμφωνείς –σύμφωνοι- πήγαινε αλλού και μείνε εκεί όμως. Αλλά όχι! Συμφωνείς, δε συμφωνείς θα μείνεις εδώ και θα κάνεις αυτό, το οποίο σου επιτάσσει το καθεστώς.
Στην παγκόσμια ιστορία δεν μπορώ να εντοπίσω καθεστώς, το οποίο να αγαπούσε τόσο πολύ τους πολίτες του. Γιατί; Διότι το ζήτημα ποτέ δεν ήταν ακριβώς πολιτικό. Ήταν ζήτημα εκμετάλλευσης των δε από τους μεν. Και εάν οι… δε έφευγαν, τότε ποιος θα εργαζόταν για τους μεν; Άρα οι μεν έπρεπε να απαγορεύσουν στους δε να φύγουν.
Όλα τα ολοκληρωτικά καθεστώτα το έχουν αυτό το… κουσούρι.
Δεν είναι νέο φαινόμενο αυτό. Έχει τις ρίζες του στην βαθιά αρχαιότητα. Και ο θεσμός της βασιλείας βασίζεται σε αυτό. Στην πορεία και μάλλον σχετικά πρόσφατα οι βασιλείς αντικαταστάθηκαν από τις… κομματικές δημοκρατίες. Άνοιξε η γκάμα εξουσίας, όπως μία βεντάλια και περιελάβανε πολύ περισσότερους από τους… γαλαζοαίματους.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, επειδή οι ιστορικές καταβολές είναι τελείως διαφορετικές το κοινωνικό σύστημα βασίστηκε στις αξίες. Προσέξτε! Μπορεί να μην ισχύουν κατά γράμμα, όπως είναι αντιληπτό, αλλά υπάρχουν και είναι πολύ έντονες. Χιλιάδες ενστάσεις μπορεί να γεννηθούν, αλλά πιστέψτε με πουθενά αλλού δεν έχω συναντήσει τόσο μεγάλη ομοιογένεια. Μακράν απέχουν από το να είναι επίγειος παράδεισος, αλλά σε σχέση με την παρηκμασμένη Ευρώπη είναι πολύ περισσότερο εμπρός.
Και κατά τη γνώμη μου, διότι εδώ θα ήθελα να καταλήξω δείχνουν το δρόμο. Και εδώ κρύβεται η διαφορά και το “μυστικό” σε σχέση με την Κίνα ή τις Ινδίες. Στις τελευταίες οι κοινωνίες ΔΕΝ στηρίζονται σε κοινές αξίες αλλά σε κοινωνική διαστρωμάτωση. Στην Ευρώπη σε… κομματική διαστρωμάτωση.
Η Ευρώπη, η Κίνα, οι Ινδίες στερούνται αξιών και όχι ικανοτήτων. Και αυτό απαντά εν μέρει και στους Ιάπωνες για το πώς έχασαν τον πόλεμο. Δεν χρειαζόμαστε “νέες”, απολιθωμένες ιδεολογίες (δήθεν) και κόμματα αλλά αξίες.
Και μερικά ακόμα ερεθίσματα για δημιουργική σκέψη:
Α. Ο εμφύλιος στις Ηνωμένες Πολιτείες είχε ως αφορμή τη δουλεία. Στην Ευρώπη όλοι οι εμφύλιοι σχεδόν είχαν ως αφορμή την επικράτηση μία μερίδας πολιτών ή μίας συγκεκριμένης ιδεολογίας έναντι άλλης.
Β. Η κατά μία έννοια πολιτειακή κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ακριβώς αυτή: κρίση αξιών και όχι προσώπων. Συνθήκες νοθείας (όπως διατείνεται μία μερίδα) και μη ομαλής μετάβασης εξουσίας είναι πρωτόγνωρα φαινόμενα. Δεν έχει ερμηνευθεί ορθά το τι ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ διακυβεύεται. Μην ξεχνάμε πως ο Πρόεδρος Νίξον παραιτήθηκε επειδή αποδείχθηκε πως… εψεύδετο.
Γ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ιδρύθηκε ως οικονομικός συνασπισμός και όχι ως ομοσπονδία αξιών. Όταν η οικονομία πηγαίνει καλά λειτουργεί, όταν όμως καταστρέφεται χάνεται και η συγκολλητική ουσία.
Δ. Η Κίνα ναι μεν ωριμάζει και απαιτεί να συμμετέχει και αυτή στο παγκόσμιο γίγνεσθαι αλλά η κοινωνία της δεν είναι κοινωνία αξιών. Στις Ινδίες είναι ακόμα χειρότερα, διότι επικρατούν οι κάστες. Δεν διαβλέπω… λαμπρό μέλλον.
Περισσότερα στη συνέχεια…
