(The Greatest Party on Earth)
Πριν από λίγες ημέρες στην κρατική τηλεόραση μεταδόθηκε ένα θαυμάσιο Ολλανδικό ντοκιμαντέρ σχετικά με ένα υπέρλαμπρο, μοναδικό, βασιλικό πάρτι! Το μεγαλύτερο πάρτι της ιστορίας! Ήταν ένα πάρτι στο οποίο πραγματικά θα ήθελα να παρευρίσκομαι, όχι ως καλεσμένος (!), αλλά ως παρατηρητής, έστω και ως μέλος του υπηρετικού προσωπικού. Διεξήχθη τον Οκτώβριο του 1971 στην Περσέπολη με αφορμή τα 2,500 έτη από την ίδρυση της Περσίας.
Η λίστα των καλεσμένων δεν είχε όριο… Αυτοκράτορες, πρόεδροι, πρωθυπουργοί, ένας ατέλειωτος αριθμός… Περισσότερο θα ήθελα να συναντήσω τον Χαϊλέ Σελασιέ Α΄ της Αιθιοπίας. Αλλά ήταν όλοι εκεί· επίσης και ο Κωνσταντίνος ΙΙ με την Άννα-Μαρία.
Αυτό το πάρτι έμεινε στην ιστορία και προκάλεσε και πολλές αντιδράσεις, όπως συνήθως συμβαίνει πάντοτε, στο εσωτερικό της χώρας. Ο Σάχης της Περσίας Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί ήταν ένα μυθικό πρόσωπο λόγω της θέσης του. Για τον ίδιον αναφέρονται ως ευφυέστατο αλλά και επικίνδυνα μεγαλομανή.
Στην Αμερική είχα καθηγητή έναν πρώην υπουργό του, ο οποίος ήταν ιδιαιτέρως συμπαθής και δίδασκε εάν θυμάμαι καλά πλάκες και κελύφη με πεπερασμένα στοιχεία (για όσους είναι μηχανικοί).
Γενικώς προσωπικά η Περσία και οι Πέρσες μου ήσαν πάντοτε πολύ συμπαθείς.
Για τον Σάχη ωστόσο το κλίμα απ’ όσο θυμάμαι στην Ελλάδα ήταν πολύ αρνητικό. Ήταν στο πλαίσιο του αντι-Αμερικανισμού, όπου όλοι αυτοί οι ηγέτες θεωρούνταν περίπου προδότες και όργανα της Αμερικανικής πολιτικής. Επειδή όμως πάντοτε πρέπει να βλέπεις όλες τις πλευρές προμηθευτήκαμε ένα βιβλίο σχετικά με την πολιτική του. Αυτό το βιβλίο υπάρχει και είναι μετάφραση του επίσημου Γαλλικού πρωτοτύπου με τίτλο:
“La Revolution Sociale de l’ Iran”
Προφανώς είναι ένα, ας θεωρήσουμε προπαγανδιστικό βιβλίο, το οποίο έγραψε ο ίδιος ο Σάχης. Ίσως να μην το έγραψε ιδιοχείρως, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία πως αντανακλά το σκεπτικό του και την πολιτική του. Το βιβλίο είναι πολύ ενδιαφέρον. Το πώς βέβαια εφαρμόστηκαν όλα αυτά στην πράξη αντιλαμβάνεστε πως απέχει από το ιδανικό και σίγουρα το καθεστώς δεν ήταν και το λαμπρότερο.
Ο Σάχης είχε ένα θλιβερό τέλος και ακόμα θλιβερότερη ήταν η μοίρα των παιδιών του, δύο από τα οποία αυτοκτόνησαν. Η μία του κόρη (συνομήλικη μου) ζει με απόλυτη διακριτικότητα στην Νέα Υόρκη. Συνεπώς εάν συναντήσετε κάποια Κυρία με σπουδαία αριστοκρατικά χαρακτηριστικά στην επόμενη επίσκεψη σας σκεφθείτε πως μπορεί να είναι μία πρώην πριγκίπισσα.
Η συνέχεια όμως για αυτήν την τόσο μεγάλη χώρα δεν ήταν η αναμενόμενη. Επεβλήθη το θεοκρατικό καθεστώς και επέστρεψε στον Μεσαίωνα. Δεν γνωρίζω τι αποδοχή έχει αλλά δεν αισιοδοξώ. Ούτε γνωρίζω την καθημερινότητα. Σίγουρα γνωρίζω πως δεν θα ήθελα με κανέναν τρόπο να είμαι εκεί υπό αυτές τις συνθήκες αν και θέλω τόσο πολύ να επισκεφθώ αυτήν την χώρα (να μπορώ όμως και να… επιστρέψω)!
Εκ του αποτελέσματος το Ιράν επέστρεψε στο μακρινό σκοτεινό παρελθόν, το οποίο δεν έχει καν σχέση με αυτό, το οποίο πρέσβευε ο Ζωροαστρισμός· και το πιο ωραίο είναι πως ενώ οδηγείτο στην ελευθερία και πιθανότατα στην δημοκρατία έστω μέσω ενός μεγαλομανούς Σάχη κατέληξε εκεί, όπου είναι σήμερα.
Το μεγάλο πάρτι της ιστορίας έμεινε ως το κορυφαίο κοσμικό γεγονός του προηγούμενου αιώνα μας. Και οι φωτογραφίες των πανέμορφων συζύγων του επίσης. Τίποτα άλλο…
Στις φωτογραφίες η (θλιμμένη) πριγκίπισσα Σοράγια (Queen/Shabanu Soraya), δεύτερη σύζυγος του Σάχη σε φωτογραφία του 1953 από την Τεχεράνη (public domain: SAKO) καθώς και η τρίτη (εν ζωή) Farah Pahlavi (public domain: Ghazarians)
