Πριν από δύο ή τρεις μόλις εβδομάδες οι νέοι ιδιοκτήτες μίας έκτασης κατεδάφισαν μία σπουδαίας σύγχρονης αρχιτεκτονικής κατοικία προκειμένου να κατασκευάσουν μάλλον κάτι δικό τους. Μόνο πως αυτή η κατοικία, η οποία χάθηκε αποτελούσε τμήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς της Νέας Υόρκης. Ήταν κάτι, ας το πούμε εν δυνάμει διατηρητέο κτίριο.
Όλα έγινα νόμιμα, δεν υπάρχει αμφιβολία, μόνο πως χάθηκε ένα σπουδαίο κτίριο. Επρόκειτο για την λεγόμενη κατοικία Geller I, του σπουδαίου Αμερικανού αλλά Ουγγροεβραϊκής καταγωγής αρχιτέκτονα Μαρσέλ Μπρόιερ. Τον Μπρόιερ ίσως να μην το έχετε ακούσει, αλλά σχεδόν σίγουρα θα έχετε… καθίσει σε μία από τις διάσημες καρέκλες, τις οποίες σχεδίασε: την Wassily Chair και ακόμα περισσότερο πιθανόν την Cesca Chair. Διότι ο Μπρόιερ ήταν και σχεδιαστής επίπλων.
Η κατεδαφισθείσα προ ημερών κατοικία ήταν 75 ετών και ένα από τα πρώτα δείγματα σπονδυλωτής –ας την ονομάσω αυθαίρετα- αρχιτεκτονικής. Διαχώριζε το καθιστικό από τα υπνοδωμάτια. Δεν συγγράφω πραγματεία περί αρχιτεκτονικής αλλά άρθρο, συνεπώς αναφέρομαι πολύ περιεκτικά και χωρίς λεπτομέρειες.
Το θέμα είναι πως η αξία γης πλέον είναι μεγαλύτερη από το ιστορικό-εν προκειμένω- κτίσμα, το οποίο φιλοξενούσε· και αυτό μαζί με το γεγονός πως η κατεδάφιση ενός ιστορικού αρχιτεκτονήματος και μάλιστα στη Νέα Υόρκη, μίας πόλης με τρομερή ευαισθησία σε θέματα τέχνης, είναι εξαιρετικά ανησυχητικό φαινόμενο.
Η έννοια του παλαιού είναι διαφορετική ανά ιστορική πορεία και πολιτισμό. Στην Ελλάδα το παλαιό παραπέμπει σε χιλιάδες χρόνια, αφού αρχαία οικοδομήματα ευρίσκονται παντού γύρω μας. Αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα κράτος ούτε 250 ετών (246 για την ακρίβεια), κτίσμα 75 ετών αποτελεί το 30% του ιστορικού της χρόνου!
Αυτό ΔΕΝ το κατεδαφίζεις…
Σημ.: Στην φωτογραφία κάτω δεξιά τμήμα της καρέκλας Wassily (chair), σε δική μου φωτογράφιση από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Γενικώς ο Μπρόιερ το “είχε” με τις καρέκλες!
