Τίν΄ς είσ’ ‘συ;
(Τίνος είσαι εσύ);
Από τις κλασσικές ερωτήσεις τουλάχιστον λίγες δεκαετίες πριν αλλά πιστεύω και σήμερα στην οποία θα υποβληθεί κάποιος μόλις επισκεφθεί έναν τόπο με το οποίο φαίνεται να έχει κάποια σχέση.
Μία πιο γενική εκδοχή της είναι το “από που κρατά η σκούφια του”, αλλά αυτή είναι ερώτηση αλίευσης πληροφοριών προς τρίτους και όχι προς εκείνον τον οποίον αφορά.
Το “τίν’ς ε ίσ’ ‘συ”, όμως είναι ερώτηση προσδιορισμού. Αναλόγως με τι ήταν ή τι ν ο μ ί ζ ο υ ν πως ήταν/είναι ο πατέρας σου ή η μητέρα σου (και γενικότερα η οικογένειά σου) σε αξιολογούν και σε τοποθετούν καταλλήλως.
Είναι η ερώτηση ρατσιστική; Πρέπει να τεθεί… εκτός νόμου, είναι άραγε προσβλητική, τι είναι ακριβώς;
Και είναι άραγε ηθικό να συσχετίζει κάποιος έναν άνθρωπο με την καταγωγή του;
Είναι ένα σοβαρό ζήτημα ομολογουμένως.
Αυτό είναι ένα ερώτημα, το οποίο είχα θέσει πολλές φορές στον πατέρα μου. Υποθέτω (και θέλω να πιστεύω) πως θα έχετε αντιληφθεί από τα γραφόμενά μου και τα διάφορα σχόλια πως ήταν ένας βαθύτατα δίκαιος, ελεύθερος άνθρωπος, ο οποίος δεν αξιολογούσε ποτέ -μα ποτέ- τους ανθρώπους από την καταγωγή τους, την μόρφωσή τους ή την οικονομική τους επιφάνεια. Αυτό ήταν αδιανόητο και ρωτήστε τους… μαθητές του!
Ωστόσο ήταν εκπληκτικό το πως συσχέτιζε κάθε άτομο με την οικογένειά του και τον τόπο καταγωγής του.
Επειδή γνώριζε και πάρα (μα πάρα) πολλά για πάρα πολλούς μπορούσε αμέσως να συσχετίσει το ποιόν με την… σκούφια.
Και εδώ υπήρχαν θαυμάσια παραδείγματα από πολύ κοντά μας έως πολύ μακριά μας!
Άνθρωποι ταπεινής καταγωγής εξελίσσονταν σε δυνάστες μόλις αποκτούσαν εξουσία ή πλούτο και άλλοι προερχόμενοι από εύπορες και μορφωμένες οικογένειες γίνονταν επαναστάτες προστάτες των φτωχών και των καταφρονεμένων.
Και το… αντίθετο φυσικά!
Και σε αυτό το σημείο έγκειται η ουσία της απάντησης στο ερώτημα “τίν’ς ε ίσ’ ‘συ”.
Οι άνθρωποι, οι οποίοι ξεπερνούσαν τους περιορισμούς της καταγωγής τους ήταν πραγματικά άξιοι. Οι άλλοι, οι οποίοι συνέχιζαν μία οικογενειακή αθλιότητα δεν άξιζαν μία πεντάρα.
Πάντως δεν είναι εύκολη η διατήρηση της αρετής και είναι εξ΄ίσου άξιοι όσοι διατηρούν μία παράδοση με εκείνους, οι οποίοι ανατρέπουν μία κακή ιστορία.
Διότι το κριτήριο είναι πάντα η βελτίωση της κοινωνίας και το γενικό όφελος. Και αναλόγως με την συνεισφορά τους ως προς αυτό κρίνονται.
Συνεπώς μόνο χωρίς νόημα είναι τα παραπάνω ερωτήματα.
Αλλά και κάτι ακόμα. Θα ήθελα να σημειώσω και παρακαλώ να προσεχθεί πολύ αυτό -επίσης και το σκεπτικό μου-, πως τα ερωτήματα (περί του τίνος είσαι και από που κρατά η σκούφια σου) οφείλουν να τίθενται και να απαντώνται.
Διότι κάποια εμφανιζόμενα σπουδαία άτομα ή οικογένειες ή κράτη κατέχουν πλούτο, εξουσία και φήμη ως προϊόντα κλοπής και στυγνής εκμετάλλευσης άλλων αντιστοίχως ανθρώπων, οικογενειών, λαών.
Οι υπερήφανοι απόγονοι και μελλοντικοί συνεχιστές ας μην επαίρονται τόσο για την καταγωγή και την ιστορία τους, ακόμα και εάν προβάλλουν δημοκρατικά και ηθικά ιδεώδη.
Διότι ό,τι χτίζεται επάνω στην κλοπή, το αίμα ή την προδοσία δεν μπορεί να καθαγιαστεί με ένα φαινομενικά λαμπρό μέλλον.
Η ιστορική μνήμη οφείλει να είναι αμείλικτη και δεν μπορεί να εξισώνεται άκριτα με το όποιο παρόν.
Και ο κάθε άνθρωπος να αξιολογείται από την συνολική του πορεία σε σχέση με τα δεδομένα του.
“Τίν΄ς είσ’ ‘συ”, λοιπόν;
