Στις 22 Αυγούστου 1972 στο Μπρούκλυν της Nέας Υόρκης συνέβη μία κατά κάποιον τρόπο αφελής απόπειρα ληστεία τράπεζας. Τώρα πόσο αφελής μπορεί να είναι μία ληστεία είναι ένα θέμα, αλλά τελικά αυτό ήταν. Τρεις άπειροι ερασιτέχνες εισέβαλαν σε μία τράπεζα και επιχείρησαν να αρπάξουν τα χρήματα.
Ενώ όλα εξελίχθηκαν σχετικά (σχετικά τονίζω) καλώς μία μικρή “ανωμαλία” λίγο πριν διαφύγουν μετατρέπει τη ληστεία σε κάτι άλλο, διαφορετικό. Όπως έγραψαν κατόπιν:
Η ληστεία έπρεπε να διαρκέσει 10 λεπτά.
4 ώρες μετά, η τράπεζα ήταν σαν θέαμα τσίρκου.
8 ώρες μετά, ήταν το πιο καυτό πράγμα για την ζωντανή τηλεόραση.
12 ώρες μετά, όλα ήταν ιστορία.
Και είναι όλα αληθινά.
Όλα αυτά αποτυπώθηκαν σε μία θαυμάσια ταινία του Σίντνεϋ Λουμέτ με τον ομώνυμο τίτλο.
Γιατί όμως γράφω αυτό το άρθρο;
Τυχαία συνειδητοποίησα πως ασχολήθηκα με τη συγκεκριμένη ταινία σχεδόν με την ημερομηνία του γεγονότος. Και σκεφτόμουν…
Μία απερίσκεπτη ή και αφελής πράξη, η οποία ενδεχομένως να μην είχε κίνητρα πέραν ενός συγκεκριμένου σκοπού (όχι όμως και αθώου) ενδέχεται να εξελιχθεί εντελώς διαφορετικά. Διότι ενεργοποιούνται μηχανισμοί, οι οποίοι στερούνται ευελιξίας και αντεπιστροφής και κυρίως δικού σου ελέγχου.
Αρχίζεις κάτι – στραβώνει κάπου – χάνεις τον έλεγχο – σου φεύγει από τα χέρια – προστίθενται νέα ξένα χέρια – απρόβλεπτη και συχνά καταστροφική κατάληξη.
Αυτό είναι το pattern…
Οι συνετοί πάντα συμβούλευαν ποτέ να μην αρχίσεις έναν πόλεμο εάν δεν έχεις σκεφτεί ή δεν έχεις τον τρόπο να τον τερματίσεις· και όχι κατ΄ ανάγκην με το αποτέλεσμα, το οποίο νομίζεις ή επιθυμείς εκ των προτέρων, αλλά έχοντας λάβει υπ΄ όψιν σου τη χειρότερη εκδοχή – έκβαση.
Ειδικά εάν η έναρξη του πολέμου κηρύσσεται απερίσκεπτα ή με αφελή δεδομένα, ως προς τη συνέχειά του. Τούτο διότι τότε η εξέλιξη προσδίδει μία επιπλέον τραγικότητα. ΔΕΝ ήταν αυτό, το οποίο νόμιζες… φαινόταν τόσο απλό, τόσο εύκολο… αλλά…
Το δίδαγμα όμως μπορεί και να αντιστραφεί.
Μία συχνά αυθόρμητη ή χωρίς ιδιαίτερη σκέψη δημιουργική πράξη (διαφέρει ουσιωδώς από τη ληστεία) και πάλι ενδέχεται να προκαλέσει αυτοματοποιημένες και ανεξέλεγκτες αντιδράσεις, αυτή τη φορά όμως προς όφελός σου.
Η ειδοποιός διαφορά;
Το κίνητρο!
Γατίσια ημέρα τότε…
