Σήμερα το πρωί αναζητώντας όμορφες γωνιές της πόλης μας στην περιοχή του Ρωμαϊκού Ωδείου, πρόσεξα μία πλάκα ενός παλαιού κτίσματος… Είναι ένας θαυμάσιος εξώστης σε ένα μεγαλοπρεπές κτήριο (δεν θα σας το αποκαλύψω τώρα, να το δούμε ως επόμενο quiz!)… Το έχω φωτογραφίσει πολλές φορές αυτό το κτήριο, αλλά σήμερα συνειδητοποίησα και κάτι ακόμα:
Πως στέκονται αυτά τα κτήρια;
Μετά από τόσα χρόνια βαθιάς εμπλοκής με το αντικείμενο αναρωτιέμαι για δύο ζητήματα:
1. Πως δεν… πέφτουν τα παλιά και
2. Πως στέκονται τα καινούργια!
Στις όμορφες παλιές φωτογραφίες “ξεχνάμε” να “δούμε” και τις τεχνικές λεπτομέρειες… Ειδικά σε παλαιά κτήρια (και όχι μόνον), κάποιος μπορεί να αντιληφθεί το λεγόμενο “τεχνικό δυναμικό” μιας περιοχής… Είναι τμήμα της κοινωνικής δομής ενός τόπου, όσο και εάν ακούγεται παράξενο αυτό…
Επανερχόμενος στο θέμα θα ήθελα να περιγράψω με όσο το δυνατόν απλά λόγια, πως στέκεται η πλάκα της φωτογραφίας! Μην βιαστείτε να αποφανθείτε πως είναι μία αυτό-φερόμενη πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα (beton), γιατί… δεν είναι! Πρόκειται για μία τεχνική, η οποία εμένα προσωπικά μου φαίνεται state of the art και αναρωτιέμαι ποιος ικανός τεχνικός νους την συνέλαβε, διότι απαιτεί εξαιρετική γνώση και αντίληψη των φυσικών ιδιοτήτων των δομικών υλικών.
Κατά τη διάρκεια του χτισίματος του πέτρινου σκελετού, εγκιβώτιζαν μεταλλικές δοκούς διατομής “Η” (με το Η στο πλάι), σε μικρές σχετικά αποστάσεις (περίπου 0,50 μ.) και “σφήνωναν” στο ενδιάμεσο τούβλα! Στην πάνω επιφάνεια έριχναν μία λεπτή στρώση από τσιμέντο (προσέξτε το απλό κονίαμα χωρίς οπλισμό σιδήρου) και αυτό δημιουργούσε το συνδετικό κονίαμα και την προστατευτική επιφάνεια των μεταλλικών δοκών και των τούβλων. Πλέον δημιουργείτο ένα σύνθετο, αλλά και ολοκληρωμένο νέο δομικό στοιχείο. Από κάτω σοβάτιζαν και… voila έτοιμη η πλάκα!
Το εκπληκτικότερο;
Η πλάκα… στεκόταν και λειτουργούσε περίφημα!
Το γιατί είναι ένα θαύμα τεχνικής αντίληψης και σκέψης και προσωπικά νομίζω πως ποτέ δεν θα μπορούσα να το σκεφθώ…
Στην ολοκληρωμένη πλέον πλάκα, τα εξωτερικά φορτία (άνθρωποι και αντικείμενα πάνω της) μεταφέρουν τα βάρη τους μέσω της στρώσης του τσιμεντοκονιάματος στις μεταλλικές δοκούς, οι οποίες δεχόμενοι τα βάρη λυγίζουν ελαφρώς, (όπως και πρέπει) και ταυτόχρονα μεταβιβάζουν τα φορτία στους πέτρινους τοίχους του σκελετού του κτιρίου, ενώ συμπιέζουν τα τούβλα (το παρέλειψα μέχρι τώρα σκόπιμα αυτό) αυξάνοντας την αντοχή της πλάκας!
Με δύο λόγια, όσο μεγαλύτερο φορτίο δεχόταν η πλάκα, τόσο μεγαλύτερη αντοχή αποκτούσε! Διότι, τα τούβλα ήταν τοποθετημένα με μία ελαφρά καμπυλότητα –σπουδαία τεχνική αυτή-, ώστε να συμπιέζονται όταν φορτίζονται και ως γνωστόν, όταν ασκείται πίεση στο δομικό αυτό στοιχείο, αυτό αποκτά μεγαλύτερη αντοχή!
Το μέταλλο μπορεί να παραλάβει εξ’ ίσου καλά τα φορτία είτε “εκθλιβόμενο” (πίεση) είτε “εφελκυόμενο” (τράβηγμα)… ενώ το τούβλο δεν διαθέτει σχεδόν καθόλου αντοχή στην τάνυση (τράβηγμα) σε αντίθεση με τη θλίψη, όπου “χαίρεται” όσο τίποτα! Βλέπετε η “θλίψη” (πίεση), άλλους τους στενοχωρεί και άλλους του χαροποιεί. Συνεπώς προσοχή στα φαινόμενα διότι απατούν!
Το μειονέκτημα;
Το “διαβρωτικό” νερό, το οποίο πέφτει σε μεγάλες ποσότητες στην Πάτρα, όταν εντοπίσει κάποια δίοδο, (είτε μία ρωγμή στην στρώση του τσιμεντοκονιάματος, είτε κάποιο άλλο άνοιγμα), οξειδώνει τα μέταλλα και τότε έχουμε το όμορφο φαινόμενο των φωτογραφιών των δοκών “Η” χωρίς το εσωτερικό τους πέλμα! Μία ιδιαίτερα επικίνδυνη “λεπτομέρεια” στις αποκαταστάσεις… (εμένα αυτή “μικρή” λεπτομέρεια στο προηγούμενο κτήριο μου έχει αφαιρέσει 5 χρόνια της ζωής μου και πλέον από 155 θα ζήσω μόνο 150)… Αλλά c’est la vie!
Σημειώστε τέλος πως η εντυπωσιακότερη ιδιότητα των παλαιών κτηρίων κατά την άποψή μου, ήταν πως ενώ τα επιμέρους στοιχεία τους δεν είχαν μεγάλες αντοχές, στο σύνολο λειτουργούσαν πολύ καλά, λαμβανομένων υπ’ όψη και των “φιλικών” σεισμικών επισκέψεων!
(Όλες οι φωτογραφίες και το έργο προέρχονται από το προσωπικό μου αρχείο).