Κάθε φορά οπόταν ανακοινωνόταν ένα διεθνές λογοτεχνικό βραβείο, ένα Νόμπελ ή ακόμα και μία τηλεοπτική σειρά βασισμένη σε κάποιο βιβλίο ενός Έλληνα πεζογράφου (σύνηθες τις προηγούμενες δεκαετίες), έμενα έκπληκτος, όταν διαπίστωνα πως στην βιβλιοθήκη μας υπήρχαν ΗΔΗ έργα των προηγουμένων. Και μάλιστα πρωτότυπες εκδόσεις όταν δεν τους γνώριζε παρά ένας μικρός κύκλος ανθρώπων που πνεύματος και της τέχνης.
Ο πατέρας μου, πρέπει να το γνωρίζετε αυτό, ήταν πάντοτε πολύ ενημερωμένος σχετικά με το τι συνέβαινε σε αυτού του είδους τους χώρους και πολύ πριν από την… διασημότητά τους κοσμούσαν με τα έργα τους το περιβάλλον μας.
Κάπως ανάλογα φοβάμαι συνέβη με τον σπουδαίο.. πολιτικό μηχανικό παρακαλώ (και όχι αρχιτέκτονα, όπως γράφουν εσφαλμένα) Δημήτρη Πικιώνη. Το όνομά του άρχισε να εμφανίζεται παντού, ευτελίζοντας την αξία του για ένα θέμα, το οποίο θα ήταν αδύνατον να απαντήσει· έχει φύγει από τη ζωή ήδη από το 1968. Σχίζω το πτυχίο μου στοιχηματίζοντας πως ανάθεμα εάν ένας στους χίλιους (αισιόδοξη εκτίμηση αυτή) από τους οποίους χρησιμοποίησαν τόσο ασεβώς το όνομα του έχει διαβάσει έστω μία πρόταση ή γνώριζε προηγουμένως το έργο του. Διότι όταν χρησιμοποιείς το όνομα κάποιου, ο οποίος δεν μπορεί και να συμμετάσχει στη συζήτηση διαπράττεις ύβριν και ασέβεια. Αλλά στάχτη και μπούρμπερη να γίνουν όλα αυτά και ας αδράξουν όλοι, όσοι μίλησαν ή δεν μίλησαν να διαβάσουν και να δουν κάτι για αυτόν τον πολιτικό μηχανικό. Κάποιο κέρδος ίσως υπάρξει…
Τον Δημ. Πικιώνη δεν τον γνώρισα ποτέ μου, όπως αντιλαμβάνεσθε, αλλά ήθελα να τον “μάθω”. Και η καλύτερη πηγή για εμένα προέκυψε το 1999, όταν εκδόθηκε από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης ένα θαυμάσιο βιβλίο με τον τίτλο “KEIMENA – Δ. ΠΙΚΙΩΝΗ”. Το συγκεκριμένο βιβλίο, το οποίο επιμελήθηκε η κόρη του Αγνή Πικιώνη και ο φοιτητής τότε της νομικής Μιχάλης Παρούσης εμπεριέχει ΔΙΚΑ ΤΟΥ γραπτά κείμενα και επιστολές. Ανεπεξέργαστα, ανεπιτήδευτα και μέσα στις 312 ιλουστρασιόν σελίδες του κατανοείς (κατά το δυνατόν) το σκεπτικό αυτού του επιστήμονος. Το βιβλίο αυτό το αγόρασα στις 11 Σεπτεμβρίου του 2000 στην τιμή των 4.700 δραχμών (από ένα βιβλιοπωλείο, το οποίο σήμερα –λόγω της κρίσης- δεν υπάρχει). Και μέσα από τα αληθινά και ΔΙΚΑ ΤΟΥ κείμενα, αρχίζεις να εισχωρείς κάπως από μία χαραμάδα στα άδυτα του νου του. Η επιλογή μετά είναι δική σου· αλλά δεν είναι επιλογή αγνοίας· είναι επιλογή κάποιας έστω ελάχιστης αντίληψης. Το σκεπτικό του Δ. Πικιώνη μέσω του συγκεκριμένου βιβλίου με επηρέασε πάρα πολύ. Νομίζω πως οι πολιτικοί μηχανικοί οφείλουν να έχουν ευρύτατη γνώση και αντίληψη της αρχιτεκτονικής, όπως και αντιστοίχως οι αρχιτέκτονες να γνωρίζουν πολύ περισσότερα για το τεχνικό κομμάτι της επιστήμης τους. Ίσως θεωρητικά οι πολιτικοί μηχανικοί να έχουν ένα πλεονέκτημα εδώ, έναντι των αρχιτεκτόνων, διότι η γνώση των υλικών και της μηχανικής τους συμπεριφοράς να βοηθά πάρα πολύ στην αρχιτεκτονική σχεδίαση, αλλά όλα είναι κατά τη γνώμη μου προσωπικό ζήτημα.
Το σπουδαίο σε αυτό το βιβλίο είναι πως δεν αποτελεί ένα βιβλίο με αρχή και τέλος. Δεν γράφτηκε από τον Πικιώνη ως βιβλίο, αλλά, όπως εξήγησα, εμπεριέχει τμήματα των γραπτών του και τοποθετήσεις επί συγκεκριμένων ζητημάτων. Αυτός είναι καλύτερος τρόπος γνωριμίας με έναν συγγραφέα (και άνθρωπο), αφού διαπιστώνεις τη στάση του έναντι των θεμάτων τη δεδομένη στιγμή, κατά την οποίαν προκύπτουν και δεν διαβάζεις μία φανταστική και ίσως εξιδανικευμένη εικόνα. Σημειώνω πως τα ημερολόγια είναι ένας ανάλογος τρόπος.
Ήθελα να το γράψω αυτό το σημείωμα, διότι διάβασα πάρα πολλά με αφορμή τα έργα στην Ακρόπολη. Εκτός από απόψεις (όποιες, δεν το εξετάζω) ανθρώπων, οι οποίοι τεκμηρίωναν το σκεπτικό τους, αποφάσισα να ασχοληθώ σε προηγούμενο άρθρο μου, όταν από κάποιες δημοσιεύσεις μου δημιουργήθηκε η εντύπωση πως επρόκειτο να διαστρωθούν με… τσιμέντο τα μονοπάτια πέριξ του Ιερού Βράχου, κάτι, το οποίο κανένας δεν διευκρίνισε και κανένας δεν σχολίασε. Διότι ο Πικιώνης με αυτό ακριβώς ασχολήθηκε (τον περιβάλλοντα χώρο) και όχι αυτόν καθ΄ εαυτόν τον τρόπο προσέγγισης των μνημείων ΕΠΙ του Ι. Βράχου.
Τέλος θα ήθελα πολύ να σχολιάσω και είναι και μία… ειρωνεία αλλά θα αντιγράψω επακριβώς τα γραπτά του Πικιώνη. Σο συγκεκριμένο βιβλίο στη σελίδα 252, όπου παρουσιάζεται η “Έκθεσις επι των έργων διευθετήσεως εν Δελφοίς” ο ίδιος ο Πικιώνης επί λέξει αναφέρει: “Θα έδει ν΄ αντικατασtαθή δια σκυροστρώματος, και τα κράσπεδα, ων το τωρινόν αδιαμόρφωτον όριον αντινομεί προς την καθαρότητα των σχημάτων της φύσεως και της Αρχαιότητος, θα έδει να διαμορφωθούν καταλλήλως” και φυσικά καλό είναι να διαβάστε ολόκληρη την έκθεση, διότι δεν είναι πρέπον να αποκόπτεται μία μόνο παράγραφος από το σύνολο. Ωστόσο είναι χαρακτηριστική αυτή η πρόταση περί σκυροστρώσεως. (Το κείμενο είναι με τόνους και πνεύματα, τα οποία δεν αναπαραγάγονται πλέον).
Και το καλύτερο για τα έργα διαμόρφωσης πρόσβασης προς τον Ιερό Βράχο:
“Έφριξα όταν είδα τι τρίτοι είχον προσθέσει και πως είχαν απόλυτα παρεξηγήσει το πνεύμα των έργων…”, υποσημείωση στην “Εισηγητική έκθεση επί της συνεργασίας μου εις τα υπό εκτέλεσιν έργα των περί την Ακρόπολιν αρχαιολογικών χώρων”.
Δεν γνωρίζω τελικά ποια ήταν η συνέχεια τότε ούτε προφανώς ποια θα ήταν η γνώμη του σήμερα· και όταν δεν γνωρίζεις ΔΕΝ έχεις το δικαίωμα να ομιλείς (και να χρησιμοποιείς) το όνομά του.
Σας προτείνω, εκτός του συγκεκριμένου βιβλίου και δύο ντοκιμαντέρ, τα οποία διατίθενται από την αρχειοθήκη της ΕΡΤ:
“ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ – ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ” και
“ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ”
Οι “διαμάχες” ας γίνουν αφορμή και ερέθισμα για περισσότερη γνώση και αντίληψη.
https://www.facebook.com/teucris/posts/4330526550299272
Διαβάστε επίσης: Τσιμέντο στην Ακρόπολη;
