Τεύκρος Σακελλαρόπουλος – Conceptual Cinematography

Ο Τιτανικός την Ομηρική Εποχή

Χθες το βράδυ παρακολούθησα μία άγνωστη ταινία με θέμα το ναυάγιο του Τιτανικού. Επρόκειτο για μία Γερμανική, προπαγανδιστική ταινία του 1943!

Για την ιστορία σας αναφέρω πως ήταν μία πανάκριβη παραγωγή για την οποίαν ξοδεύτηκαν 4 εκ. μάρκα, ποσό ισοδύναμο με περίπου 180 εκ. σημερινά δολάρια και μάλιστα εν καιρώ πολέμου! Η ταινία του Κάμερον του 1997 για να έχετε μία σύγκριση κόστισε 200 εκ. δολάρια. Το εγχείρημα ήταν υπό την επίβλεψη (sic) του Δόκτωρος Γιόζεφ Γκαίμπελς.

Η ταινία είναι γενικά καλή και είμαι σίγουρος πως ο Κάμερον ξεσήκωσε από αυτήν πολλές ιδέες για το σενάριο και την σκηνοθεσία της δικής του.

Προφανώς, αφού επρόκειτο για προπαγανδιστική υπάρχουν κάποιες διαφοροποιήσεις. Ο Α’ Αξιωματικός είναι Γερμανός και διαμάντι ηθικής, αξιοπρέπειας και ήθους (πραγματικά λαμπρός) ενώ βεβαίως την ίδια στιγμή, όπου αυτός σώζει μικρά κορίτσια από πνιγμό και σώζεται τελικά και ο ίδιος, οι συμπατριώτες του έκαιγαν εκατομμύρια ανθρώπους στα κρεματόρια και εκτελούσαν ασυστόλως οποιονδήποτε ή καταδίκαζαν σε πείνα χώρες ολόκληρες.

Για την ιστορία και πάλι ο σκηνοθέτης της ταινίας Χέρμπερτ Ζέλπιν, δεν πρόλαβε να την ολοκληρώσει ούτε και ο ίδιος, αφού τον κρέμασε ο Δρ (!) Γκαίμπελς (με εντολή του) μία ημέρα αφού τον συνέλαβε. Τούτο, διότι τον κατήγγειλε ο σεναριογράφος και καλύτερος του φίλος για… ηττοπάθεια και φιλικά αισθήματα προς τους Εγγλέζους! Βλέπετε στα ολοκληρωτικά καθεστώτα οι καταδότες αποτελούν σπουδαίους πυλώνες του σκότους!

Ωστόσο ο σκοπός του άρθρου μου είναι διαφορετικός. Το 1943 η ναζιστική Γερμανία είχε αρχίσει να παίρνει την κάτω βόλτα. Οι ήττες διαδέχονταν τις νίκες. Το στερεότυπο όμως, το οποίο προβάλει η ταινία, πέραν του Γερμανού είναι αυτό του στυγνού καπιταλιστή του κέρδους (στην ταινία είναι οι Άγγλοι), οι οποίοι δεν διστάζουν και δεν υπολογίζουν τίποτα! Μάλιστα οι επιβάτες εκτιμώνται ανάλογα με την περιουσία τους.

Για την μουσκεμένη ιστορία και πάλι, μία πάμπλουτη Ρωσίδα (ο κινηματογραφικός χρόνος είναι το 1912, άρα με τον τσάρο στην Ρωσία), αφού μαθαίνει (μέσω τηλεγραφήματος) πως τα έχασε όλα και γίνεται πια… “φτωχιά”, βρίσκει την άδολη αγάπη στο πρόσωπο του ηθικότατου Γερμανού αξιωματικού!

Κοινώς:

Μία άκρως λαϊκίστικη ταινία στην οποία εξυψώνονται οι φτωχοί ενώ οι πλούσιοι είναι τα τέρατα ενώ η αγάπη θριαμβεύει έστω με φυσαλίδες αλατιού του ωκεανού! Το γράφω, διότι ο Γερμανός αξιωματικός, όσο αυτή ήταν πλουσία δεν της έδινε σημασία! Μετά την… παντρεύτηκε!

Και που απευθυνόταν αυτή η προπαγανδιστική ταινία;

Σε αυτούς, οι οποίοι επρόκειτο να… σκοτωθούν στο μέτωπο ή να έχουν ήδη απωλέσει δικούς τους ανθρώπους αφού είμαστε στο 1943! Προφανώς οι κακοί πλούσιοι στην Γερμανία δεν αντιμετώπιζαν ανάλογα προβήματα! Χρηματοδοτούσαν τον Χίτλερ, εξαγόραζαν τα πάντα αλλά οι… άλλοι σκοτώνονταν!

Και καλά, εδώ έχουμε Γερμανούς επί ναζισμού! Η εξ’ ίσου άκρως λαϊκίστικη ταινία του Τζέιμς Κάμερον γυρίστηκε το 1997 σε μία εντελώς καπιταλιστική χώρα! Και πάλι όμως και εκεί το στερεότυπο είναι το ίδιο. Δεν υπάρχει εδώ Γερμανός αξιωματικός (ποτέ δεν υπήρχε εξ’ άλλου στ’ αλήθεια), αλλά υπάρχει ένας νεαρός ζωγράφος.

Πως θα ήταν εάν ο νεαρός, στρίμωχνε στα αμπάρια του Τιτανικού την αρραβωνιαστικιά του πλουσίου και όντως έκλεβε τα κοσμήματα της;

Πώς θα ήταν εάν ο πλούσιος έπραττε τα δέοντα, έσωζε κοριτσάκια από τον πνιγμό, βοηθούσε τους επιβάτες και συγχωρούσε την… παραστρατημένη και ατιμασμένη αρραβωνιαστικιά του ενώ στο τέλος πνιγόταν ηρωικά;

Η ταινία τότε του Κάμερον θα έβγαζε μπουρμπουλήθρες από τον βυθό και από δεύτερη σε έσοδα και κέρδη στην ιστορία του κινηματογράφου θα πήγαινε… άπατη!

Κι όμως! Αυτή η ταινία με τα ίδια στερεότυπα με την Γερμανική του 43 είχε έσοδα άνω των 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων και τεράστια επιτυχία και αρκετά όσκαρ!

Προσέξτε επίσης την σημειολογία του Τιτανικού (και την ευφυΐα του Κάμερον), όπου τα καταστρώματα αντιστοιχούν σε τάξεις, η βύθιση προέρχεται από εξωτερικό παράγοντα (το παγόβουνο) -αυτό σημειώστε το πολύ καλά στο νου σας- και τούτο (η σύγκρουση δηλαδή) από την εμμονή των πλουσίων ιδιοκτητών του, ο Τιτανικός να καταρρίψει το ρεκόρ ταχύτητας, χωρίς να υπολογίζουν τον υπαρκτό κίνδυνο και όλα αυτά μόνο για το κέρδος!

Εάν η ταινία ωστόσο αφορούσε την εποχή του Ομήρου και προβαλλόταν στα τείχη της Ακρόπολης των Μυκηνών, τα πράγματα θα διέφεραν. Διότι εκείνη την εποχή θεωρούνταν οι σπουδαίοι άντρες ως οι εν δυνάμει ενάρετοι!

Η δε αξιολόγησή τους είχε να κάνει όχι με την απόλαυση μιάς ήσυχης συνείδησης, αλλά με την τιμή της δημόσιας εκτίμησης και των πράξεών τους!

Στον Ομηρικό κόσμο και την πρώιμη Ελληνική δικαιοσύνη η πρόθεση δεν είχε καμία σημασία. Αυτό, το οποίο βάραινε ήταν η πράξη. Ούτε μπορούσε να γίνει αποδεκτό ένα εφευρημένο ξεδιάντροπο δήθεν ηθικό άλλοθι.

Στην Τροία δεν είχαν θέση οι λαϊκιστές! Στην σύγχρονη εποχή μας όμως κυριαρχούν και βυθίζουν τις κοινωνίες σαν Τιτανικούς, αφού προηγουμένως όμως οι επιβάτες τους, τους έχουν (με την βοήθεια των στερεοτύπων) επιλέξει για καπετάνιους! Και την ευθύνη φέρει το… παγόβουνο!

Ο Όμηρος και η εποχή του έτη φωτός μπροστά!

Κλείνω το φινιστρίνι μου και ψάχνω το παγόβουνο!

Ίσως ενδιαφέρει και άλλους... (κοινοποιείστε)