Στα τέλη του προ-προηγούμενου αιώνα περίπου (1880-1890) στο έργο του “Τάδε Έφη Ζαρατούστρα” ο σπουδαίος φιλόσοφος Φρειδερίκος Νίτσε περιγράφει έναν “νέον” άνθρωπο. Τον ονόμασε “υπεράνθρωπο” και παρά τα όσα αντίθετα έχουν γραφεί επρόκειτο για το είδος εκείνου του ανθρώπου, ο οποίος θα έκανε την υπέρβαση. Επρόκειτο για τον άνθρωπο, ο οποίος θα ξεπερνούσε τον εαυτό του. Αυτή τουλάχιστον την άποψη ενστερνίζομαι παρά τις αμέτρητες αναλύσεις σχετικά με τις πραγματικές ιδέες του και τα πιστεύω του.
Ίσως μόνον ο ίδιος θα μπορούσε (;) να τις εξηγήσει καλύτερα. Σε κάθε περίπτωση όμως επρόκειτο για μία εξέλιξη του ανθρώπου, ακόμα και εάν τη χαρακτηρίσουμε προς την αρνητική πλευρά.
Στην εποχή μας ωστόσο έχει αρχίσει να εμφανίζεται όλο και συχνότερα (και να λατρεύεται) ένα νέο είδος “ανθρώπου”, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με αυτόν του Νίτσε. Θα τον ονομάσω “πολυάνθρωπο”. Τι είναι αυτός;
Είναι το είδος εκείνο, το οποίο τα θέλει ΟΛΑ δικά του. Και όταν γράφω ΟΛΑ εννοώ ΟΛΑ. Απόλυτη εξουσία, απύθμενο πλούτο, απόλυτη επιρροή σε άνδρες και γυναίκες, εκπλήρωση άμεσα κάθε του θέλω, κάθε εντολής του, χωρίς κανέναν ενδοιασμό, χωρίς καμία ηθική, χωρίς τίποτα. Βέβαια δεν μπορεί να ξεπεράσει το θάνατο, αλλά λίγο ακόμα και θα το πιστέψει. Και δεν πρόκειται για ένα είδος κληρονομημένης κυριαρχίας. Δεν είναι κληρονόμος των Φαραώ της Αιγύπτου, ούτε των μεγάλων Αυτοκρατόρων. Πρόκειται για έναν (τέως – και νυν) “κοινό” άνθρωπο (της διπλανής ενδεχομένως πόρτας), ο οποίος τα καταφέρνει. Τα καταφέρνει πάντα με τα ανθρώπινα υλικά δεδομένα.
Και φαίνεται πως τα καταφέρνει τόσο καλά, ώστε δημιουργεί κάποιας μορφής… θρησκεία. Εκστασιάζονται τα πλήθη των “πιστών”, όχι με το τι προσφέρει σε αυτά (το αντίθετο μάλιστα, τα εξοντώνει για χάρη του), αλλά με την ανθρώπινη εξουσία του. Θαυμάζουν την κοσμική του δύναμη σε τέτοιο βαθμό, ώστε οι φανοί της λογικής του μυαλού, όχι απλά σβήνουν… καίγονται· και δεν πρόκειται να ανάψουν ποτέ πια για αυτόν τον… πιστό.
Οι πολυάνθρωποι είναι γύρω μας και κυβερνούν τους πιστούς τους αλλά και τους απίστους. Διότι όντως κατέχουν τρομακτική ισχύ οπουδήποτε, ώστε είναι πρακτικά αδύνατον να τους αντιμετωπίσεις. Είναι θέμα πλειοψηφίας και όχι ικανοτήτων.
Ο υπεράνθρωπος του Νίτσε παρερμηνεύθηκε και δημιούργησε ενδεχομένως τη λατρεία της δύναμης. Η δύναμη όμως μπορεί και να συντριβεί. Πάντα υπάρχει κάπου κάτι ισχυρότερο.
Ο πολυάνθρωπος του αιώνα μας δημιουργεί μία μορφή θρησκείας. Και σε αντίθεση με τη δύναμη η θρησκεία δεν αντιμετωπίζεται. Ίσως από μόνη της χρεοκοπεί και χάνεται στην ιστορία, εάν δεν έχει να προσφέρει κάτι. Προηγουμένως όμως έχει προλάβει και έχει καταστρέψει.
Το ίδιο και οι πολυάνθρωποι.
