Είναι ο τίτλος μίας κινηματογραφικής ταινίας –ποίημα του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι του 1969. Δεν είναι ακριβώς ταινία, (μεταφορικά το γράφω) αλλά καθαρή τέχνη. Από τις ωραιότερες εικόνες φωτός του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Ποιο είναι το θέμα της; Η ψυχολογία ενός φασίστα. Πώς δημιουργείται, πώς συμπεριφέρεται και πώς καταλήγει (δεν έχει ευτυχισμένο τέλος η ταινία, ο φασίστας επιβιώνει σε κάθε συνθήκη). Διότι ο φασίστας είναι νοοτροπία και όχι ιδεολογία.
Το 1994 ο κριτικός Τζέιμς Μπεραρντινέλι έγραψε στο The Monthly Film Bulletin:
“Υπάρχει μια σκηνή στο δάσος, με το φως του ήλιου να κυλά ανάμεσα στα δέντρα, η οποία σου κόβει την ανάσα — και καθίσταται ακόμη εκπληκτικότερη λόγω των βάναυσων γεγονότων, τα οποία λαμβάνουν χώρα μέσα σε αυτό το φόντο”.
Ακριβώς αυτή είναι η ζωή. Φανταστείτε τώρα πόσο όμορφη είναι, όταν μέσα σε αυτό το εκπληκτικό σκηνικό συμβαίνουν θαυμαστά γεγονότα. Το ένα όμως δεν αποκλείει το άλλο.
Και το χαρακτηριστικότερο είναι πως στην ίδια την ταινία συμβαίνει αυτό. Μέσα σε αυτό το χάρμα οφθαλμών αναλύεται το ψυχογράφημα και η συμπεριφορά ενός φασίστα, πολύ κομψά αποδίδεται και ο τίτλος της ως ο συμμορφούμενος με τα καθεστώτα (κονφορμίστας) και όχι φασίστας… Νομίζω πως αυτή είναι και η μοναδικότητά της.
