Όπως αντιλαμβάνεστε δεν έχω σκοπό να διδάξω… γραμματική ούτε και συντακτικό. Για να είμαι μάλιστα και ειλικρινής ο κορμός του άρθρου δεν είναι δικός μου. Προέρχεται από τον Peter Thiel, ο οποίος είναι ο συνιδρυτής της PayPal με τον “πολύ” Elon Musk (Tesla). Συνεπώς το σκεπτικό του έχει μία ιδιαίτερη βαρύτητα. Επίσης δεν είναι δικές του οι ιδές, με την έννοια πως αυτός τις σκέφτηκε πρώτος, αλλά επειδή τις διάβασα σε δικό του γραπτό και επειδή ο ίδιος είναι επιχειρηματίας αποκτούν σημαντική συμβουλευτική αξία.
Ο Thiel είναι Γερμανός, τώρα πλέον και με Αμερικανική υπηκοότητα. Αυτό είναι σημαντικό, διότι έχει αυτή την οπτική γωνία των… κουτιών. Όλα είναι καθορισμένα και υπακούουν στη λογική. Επίσης αναφέρει προς τιμή του, πως όσοι νοιώθουν πως έχουν επιτύχει σε κάτι θεωρούν πως αυτό προέρχεται μόνο από τις δικές τους ικανότητες σε αντίθεση με όσους έχουν αποτύχει και θεωρούν υπεύθυνη γι΄ αυτό την τύχη τους. Η επιλογή εδώ δική σας.
Ο Thiel λοιπόν διαχωρίζει το μέλλον σε 4 “είδη”:
- Το αισιόδοξο καθορισμένο,
- Το αισιόδοξο ακαθόριστο,
- Το απαισιόδοξο καθορισμένο και τέλος
- Το απαισιόδοξο ακαθόριστο.
Αναλόγως με τον ποιόν τρόπο επιλέγει ένα άτομο ή μία κοινωνία να “δει” το μέλλον λειτουργεί και ανάλογα. Και θα επισημάνω και κάποια στοιχεία όσον αφορά και την πολιτική και όχι μόνον την οικονομία.
Ξεκινώντας από το τέλος…
Το απαισιόδοξο και ακαθόριστο μέλλον είναι το πλέον ζοφερό. Ούτε γνωρίζουμε τη συνέχεια, αλλά και όποια και εάν είναι, σίγουρα είναι πολύ κακή. Αυτό ευνοεί τις εφήμερες απολαύσεις και την αδιαφορία και του να μην κάνεις τίποτα. Ευνοεί ωστόσο και τους τραπεζίτες και μία κατηγορία πολιτικών, οι οποίοι επειδή ακριβώς δεν έχουν ιδέα πώς να δημιουργήσουν πλούτο εστιάζουν στη διαχείριση (και κατασπατάληση) του υπάρχοντος. Εδώ κρύβεται και η λογική των επιδομάτων και των υποτιθέμενων κοινωνικών παροχών σε μεγάλο βαθμό. Είναι επίσης τα αγαπημένο μέλλον των ολοκληρωτικών καθεστώτων, αφού δημιουργούνται πλήρως υποταγμένες στην εξουσία και αδιάφορες κοινωνίες.
Η Ευρώπη κυρίως σήμερα έχει επιλέξει αυτό το είδος μέλλοντος.
Σε αυτό το μέλλον οι επιλογές είναι πολλές και μέτριες. Λειτουργεί ως αντιστάθμιση και καθόλου ως πρόκληση (δείτε και τα hedge funds).
Το απαισιόδοξο αλλά καθορισμένο μέλλον θεωρεί (εάν το μέλλον ήταν άνθρωπος) πως ναι μεν είναι πολύ κακή η συνέχεια, αλλά διακρίνουμε το πώς και ως εκ τούτου σημασία έχει η προετοιμασία των ατόμων και των κοινωνιών για να το αντιμετωπίσουν. Είναι μία αμυντική στάση και δεν διαφέρει και πολύ περισσότερο από την προηγούμενη. Αλλά τουλάχιστον υπάρχει υποτίθεται ένα σχέδιο, κάτι, το οποίο δε συμβαίνει στο ακαθόριστα απαισιόδοξο μέλλον.
Η Κίνα σήμερα μάλλον ευρίσκεται σε αυτό το τεταρτημόριο ή έστω ακροβατεί μεταξύ των δύο προηγουμένων.
Το αισιόδοξα ακαθόριστο μέλλον θεωρεί δεδομένη την καλή συνέχεια, αλλά ταυτοχρόνως επειδή αυτή είναι ακαθόριστη δεν προτρέπει προς κάποια μορφή δράσης. Θα γίνουν καλύτερα τα πράγματα, άγνωστο πώς και ως εκ τούτου δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία το τι θα κάνουμε εμείς (ή μία κοινωνία), αφού αυτός είναι ο δρόμος της ευμάρειας. Επικίνδυνο μέλλον αυτό και αγαπημένο των λαϊκιστών και απατεώνων κάθε είδους και τύπου.
Τέλος, το αισιόδοξα καθορισμένο μέλλον. Ο πυρήνας εδώ συμπυκνώνεται στο ναι είναι αισιόδοξη η πορεία του μέλλοντος, αλλά με σχεδιασμό και πλάνο. Ο Thiel κατανοείτε πως αυτό το είδος του μέλλοντος έχει επιλέξει. Και φυσικά δίνει μεγάλη σημασία στην οργάνωση του, ώστε να το δημιουργήσει. Είναι αυτό, το οποίο πολύ συχνά ακούγεται ως motto, “εάν επιδιώκεις/επιθυμείς ένα καλύτερο μέλλον τότε δημιούργησέ το”! Είναι μία ωραία άποψη.
Κάπου εδώ τελειώνει ο μεγάλος Thiel και ο μικρός Τεύκρος σχολιάζει. Μην θεωρείτε πως το καλά καθορισμένο και αισιόδοξο μέλλον είναι το καλύτερο. Διότι και η Ναζιστική Γερμανία με τον παράφρονα υπάνθρωπο ηγέτη της αυτό ακριβώς πρέσβευε. Και αισιόδοξο ήταν και άριστα σχεδιασμένο! Αλλά δεν τους βγήκε ακριβώς. (Τους βγήκε βέβαια το σημερινό, ακαθόριστο – απαισιόδοξο).
Γιατί όμως κάπως καταρρέει το οικοδόμημα;
Διότι ο Thiel, ενώ τα γράφει όμορφα και ωραία και… κερδοφόρα αγνοεί μία σημαντικότατη παράμετρο, η οποία λέγεται ΗΘΟΣ! Και κανένα από τα 4 καθορισμένα “κουτιά” του δεν έχει νόημα, εάν λείπει αυτή η λέξη. Δεν είναι τυχαίο πως ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης αλλά και οι Προφήτες ήταν στο τεταρτημόριο του καθορισμένου αλλά και απαισιόδοξου σεναρίου. Αυτό όμως δεν τους εμπόδισε καθόλου να ορίσουν την ηθική του και να προτείνουν τρόπους και μεθόδους βελτίωσής του.
Το τελευταίο (ήθος) φυσικά μπορεί να μην θεωρείται γενικώς ως επιχειρηματικό στοιχείο, αλλά κάτι ξένο. Δεν το νομίζω, αλλά δεν έχει σημασία η άποψή μου.
Η επιλογή του μέλλοντος και του ήθους του ΚΑΙ εδώ δική σας.
