Σε κάποιο από τα ιστορικά ντοκουμέντα, τα οποία είχε την τάση να διαφυλάττει ο πατέρας μου (και κάθε είδους και σαφώς όχι αναλόγως των πεποιθήσεών του) διαβάζω:
“Ολίγους μήνες μετά το θέρος του 1957 εις συνέδριον (αναφέρει το συνέδριο) κατηγορήθη ότι ενώ ήτο καραβοτσακισμένος οικονομικά από τα τέσσαρα χρόνια της εξορίας του, σε λίγο χρονικό διάσημα ηγόρασε στο όνομα της συζύγου του γραφείον και πολυτελέστατον διαμέρισμα (όνομα της οδού και αριθμός) και οικόπεδον στο (όνομα πολύ καλής περιοχής των Αθηνών), και ότι ο υιός του σπουδάζει στην Ελβετίαν και στο Παρίσι. Λαμβάνει ποσοστά από φίλον του εις τον οποίον ανέθεσε την εκμετάλλευσιν της αντιπροσωπίας (είδος προϊόντων) εκ των χωρών του παραπετάσματος για να μη φαίνεται ο ίδιος εν συνεννοήσει μετά της (όνομα χώρας) Πρεσβείας.”
(Το κείμενο με την εξαίρεση των τόνων, πνευμάτων και σημείων στίξεως είναι ακριβώς, όπως είναι τυπωμένο στο βιβλίο, ενώ οι διευθύνσεις και τα υπόλοιπα στοιχεία έχουν αφαιρεθεί από εμένα).
Αναφέρεται σε κορυφαίο ιστορικό πολιτικό ηγέτη της αριστεράς, ο οποίος δεν είναι εν ζωή και βεβαίως δεν θα ήθελα να χρησιμοποιώ ως πηγή μου ένα βιβλίο του Υπουργείου Προεδρίας της Χούντας του 1968.
Δεν γνωρίζω κατά πόσον αληθεύουν τα προηγούμενα ούτε είναι στόχος μου να σχολιάσω περαιτέρω. Δεν με απασχολεί εξ’ άλλου. Θα ήθελα όμως να σταθώ στην πολύ επιτυχημένη λέξη: “καραβοτσακισμένος.”
Πόσοι άνθρωποι από εμάς δεν έχουμε βρεθεί σε αυτή τη θέση, ώστε να μπορεί κάλλιστα να μας δοθεί ο χαρακτηρισμός “καραβοτσακισμένος”; Λόγοι μπορεί να είναι πάρα πολλοί, οικονομικοί, προσωπικοί, επαγγελματικοί, πολιτικοί, υγείας, συνθηκών με εξαρτωμένων από εμάς…
Κι όμως! “Καραβοτσακισμένος” δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην και πνιγμένος. Έχασες το σκάφος σου, το πλοίο της ζωής σου, αλλά είσαι ζωντανός. Άνθρωποι καταστράφηκαν λόγω της ιδεολογίας τους ή της καταγωγής τους, πέρασαν χρόνια σε κατοχή, σε στρατόπεδα, σε εξορίες, σε άθλιες συνθήκες, αλλά δεν ενέδωσαν.
Τούτο, διότι ήταν μόνο “καραβοτσακισμένοι” και όχι πνιγμένοι. Κανείς δεν αντιλέγει πως όλα τα προηγούμενα δεν έχουν κόστος. Δεν είναι όμως το τέλος.
Πολλά καράβια συντρίβονται στα βράχια και δεν είναι πάντα λάθος του καπετάνιου. Οι θάλασσες είναι δυνατότερες από τον άνθρωπο. Αλλά τα καράβια γίνονται πάλι και εάν δεν γίνουν ακριβώς καράβια μπορεί να γίνουν κάτι άλλο εξ’ ίσου σημαντικό, χρήσιμο και δυνατό.
Μην ξεχνάτε ότι δεν ζούμε μία στατική ζωή. Όλα γύρω μας ρέουν και οι συσχετισμοί, οι καταστάσεις, τα δεδομένα μεταβάλλονται συνεχώς. Ποτέ κανείς δεν γνωρίζει την επόμενη στιγμή και πως θα έλθουν οι καταστάσεις. Αυτό, το οποίο είναι σήμερα διαλυμένο, αύριο ίσως κυριαρχεί και ισχύει σαφώς και το αντίστροφο.
Άσχετη σημείωση: Έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον να συγκεντρώνεις δεδομένα από όλες τις πλευρές. Να παρατηρείς με την οπτική γωνία, όχι μόνο την δική σου αλλά και των άλλων μερών. Και να κρατάς στοιχεία και ντοκουμέντα. Με την πάροδο των ετών πολλά μπορούν να εξηγηθούν και να αντιληφθείς τους τρόπους σκέψης και δράσης των άλλων. Το ζήτημα όμως είναι πως τότε δεν έχει νόημα. Πρέπει να μπορείς αντιλαμβάνεσαι όλα τα προηγούμενα χωρίς την ανάγκη της βοήθειας του χρόνου και εκ των υστέρων. Όπως έγραφαν και οι Ρωμαίοι “Vaticinium ex eventu”, (“Prophecy from the event”), (Προφητεία εκ του γεγονότος) δεν είναι προφητεία!
