Όταν ο Ερρίκος Ίψεν έγραφε τους “Βρυκόλακες” του, ο Ζίγκμουντ Φρόυντ δεν είχε ακόμα διατυπώσει τις θεωρίες του· και το σπουδαίο αυτό θεατρικό έργο προκάλεσε πολύ μεγάλες αντιδράσεις.
Γιατί όμως;
Είναι φοβερό, αλλά οτιδήποτε δείχνει έναν δρόμο προς την αυτοπραγμάτωση και την προσωπική ευτυχία συγκεντρώνει απίστευτη αντίδραση. Και φανερώνει πως πάντοτε ισχύει πως αφού μαθαίνουμε την λύση τότε αποκαλύπτεται το πρόβλημα.
Στο έργο αυτό η χήρα ενός αξιοσέβαστου λοχαγού η Κυρία Άλβιγκ διαθέτει όλη την περιουσία της για την κατασκευή ενός ιδρύματος εις μνήμην του συζύγου της. Όλοι θεωρούν σπουδαίο άνθρωπο τον σύζυγό της.
Ωστόσο η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Ο λοχαγός δεν επρόκειτο παρά ενός καθάρματος και η Κυρία Άλβιγκ είναι μία δυστυχισμένη γυναίκα, η οποία προσπαθεί να ζήσει με το ψέμμα.
Γνωρίζοντας την αλήθεια είχε ήδη απομακρύνει τον γιό της, ώστε να μην διαφθαρεί από την αθλιότητα του πατέρα του.
Στο τέλος όμως μία φωτιά κατακαίει το ίδρυμα μία ημέρα πριν από τα εγκαίνια ενώ ο γιος της έχει ήδη κληρονομήσει την σύφιλη του πατέρα του και της ζητά να τον βοηθήσει να αυτοκτονήσει.
Τότε κατανοεί πλέον σε όλη της την τραγικότητα πως δεν έχει πλέον κανένα λόγο να συντηρεί έναν… βρυκόλακα (εξ’ ου και ο τίτλος του έργου).
Αυτή σε γενικές γραμμές είναι η υπόθεση.
Η εμπειρία μου με την ζωή δείχνει πως υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων με την πρώτη να αποτελεί την συντριπτική πλειοψηφία:
Α. Οι άνθρωποι, οι οποίοι καταβάλλουν ολόκληρη την ενέργειά τους να πειστούν πως είναι ευτυχισμένοι, όπως η Κυρία Άλβιγκ συντηρώντας βρυκόλακες και
Β. Ο άνθρωποι, οι οποίοι διεκδικούν την ευτυχία τους ή ΕΙΝΑΙ ευτυχισμένοι και αγωνίζονται εναντίον φοβερών εμποδίων, τα οποία προσπαθούν να τους την καταστρέψουν.
Η ζωή όμως έχει και το δικό της μοτίβο.
Στους μεν Α παρέχει μία σχετικά ήρεμη ζωή αλλά τους επιφυλάσσει μία συντριβή, ενώ στους Β η καθημερινότητα είναι σχεδόν αφόρητη.
Μαντέψτε όμως τελικά ποιος κερδίζει… και με ποιόν τρόπο προοδεύει η ανθρωπότητα.
Προσέξτε τώρα!
Όταν γράφω κάτι ποτέ μου δεν στοχεύω σε ανθρώπους. Και ποτέ μου δεν έχω σκοπό να κατηγορήσω κανένα για τις επιλογές του. Αναφέρομαι στα προσωπικά του θέματα. Κάποιος λόγος θα υπάρχει, κάποια αδυναμία ενδεχομένως, κάποια πτυχή στην ψυχή του, η οποία θα δικαιολογεί επαρκώς τις αποφάσεις του. Εκείνο, όμως το οποίο δεν δέχομαι είναι οι δικές του επιλογές να αποτελούν αιτία πολέμου για τους άλλους με τις διαφορετικές.
Ο άνθρωποι της κατηγορίας Α οφείλουν να βοηθούν του ανθρώπους της κατηγορίας Β, διότι μόνον με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουν να διαφύγουν της αναπόφευκτης συντριβής, η οποία προσέξτε δεν είναι καθόλου αμελητέα και πρόκειται να συμβεί όταν δεν θα έχουν πρακτικά καμία επιλογή.
Και μία ημέρα να το συνειδητοποιήσεις αυτό προτού πεθάνεις αυτή η ημέρα καταργεί ολόκληρη σου την ζωή.
Μόνον όμως πως μέχρι τότε θα έχεις μοιράσει ήδη την δυστυχία στους δικούς σου πρώτα απ’ όλα ανθρώπους και αυτό δεν μπορείς να το πάρεις πίσω.
Όταν ένα βρυκόλακας στοιχειώνει τη ζωή σου συμμάχησε με αυτούς, οι οποίοι τον πολεμούν στη δική τους. Είναι οι ισχυρότεροι και πολυτιμότεροι φίλοι σου. Θα διαπιστώσεις μάλιστα πως και μόνο η παρατήρηση του αγώνα τους θα σου δίνει μεγάλη ισχύ και ο δικός σου βρυκόλακας δεν θα σου φαίνεται τόσο φοβερός. Κι ας μην τον πολεμήσεις. Κι ας ζήσεις μέχρι τέλους μαζί του· κι αυτό ακόμα τελικά-τελικά δεν πειράζει. Θα βοηθήσεις ίσως το παιδί σου εάν έχεις ή κάποιον φίλο ή φίλη ή έναν άλλον δικό σου ή και ξένο άνθρωπο. Και σχεδόν σίγουρα θα αποφύγεις και την δική σου συντριβή.
Κι όμως τελικά αποδεικνύεται πως οι άνθρωποι επιλέγουν ως σύμμαχο τους αυτόν, ο οποίος τους εξασφαλίζει την δυστυχία τους. Και τότε αναδύονται οι ισχυρότερες αντιδράσεις τους προς κάθε τι, το οποίο θα τους απελευθέρωνε από τους δικούς τους βρυκόλακες.
Να γιατί το έργο του Ίψεν προκάλεσε τόσες αντιδράσεις
