Αυτό το όνομα είναι βαθιά χαραγμένο στη μνήμη μου. Αφορά τον εμφύλιο πόλεμο στη Νιγηρία μεταξύ 1967 και 1970. Και όσο κα εάν ήμουν μικρός ήταν ένα θέμα, το οποίο τόσο συχνά συζητιόταν, ώστε να το ανασύρω στη μνήμη μου για πολλούς λόγους. Πολλοί ίσως έχετε ακούσει το χαρακτηριστικό “τα παιδιά της Μπιάφρα” συνώνυμο με την απόλυτη εξαθλίωση και πείνα.
Οι μεγαλύτεροι από εμένα σίγουρα θα είχατε δείξει τεράστιο ενδιαφέρον, διότι επρόκειτο για έναν πόλεμο και μία ανθρωπιστική καταστροφή και τραγωδία.
Δεν θα ήθελα να αναλύσω τώρα ένα τόσο πολύπλοκο θέμα. Διότι είναι πραγματικά πολύπλοκο όσον αφορά τα γεγονότα. Αλλά είναι τόσο απλό, όσον αφορά τις αιτίες. Και οι αιτίες κάθε πολέμου είναι η επικράτηση κάποιων έναντι άλλων. Εάν οι λόγοι τώρα είναι οικονομικοί, φυλετικοί, θρησκευτικοί, πολιτικοί μικρή σημασία έχει. Homo homini lupus, έλεγαν οι Λατίνοι (ο άνθρωπος φέρεται ως λύκος στον άνθρωπο) και αυτό είναι η ουσία.
Ο πόλεμος αυτός, τον οποίον συνιστώ ανεπιφύλακτα να μελετήσετε πολύ προσεκτικά, όσοι ενδιαφέρεστε για πολιτική τουλάχιστον έχει δύο χαρακτηριστικά κατά τη γνώμη μου:
Α. Είχε “περίεργες’ συμμαχίες, όσον αφορά το διεθνές περιβάλλον του. Με δεδομένη την εποχή του ψυχρού πολέμου την κυβερνητική πλευρά υποστήριζαν οι Άγγλοι και οι… Σοβιετικοί, ενώ την πλευρά της ανεξαρτητοποιηθείσης επαρχίας της Μπιάφρας η Γαλλία και η Πορτογαλία. Πολλά ακόμα κράτη επενέβησαν με τον ένα τρόπο ή τον άλλον και αναλόγως των συμφερόντων τους και των εκτιμήσεων. Η Νιγηρία ήταν αποικία της Αγγλίας και κατά τη γνωστή συνήθεια της φρόντισε “καταλλήλως” το έδαφος μετά την αποχώρησή της.
Β. Το άλλο θέμα αφορά τη συνέχεια. Ο πόλεμος τελείωσε το 1970. Η Μπιάφρα εξέλειπε ως ανεξάρτητο κράτος. Γνωρίζουμε την πορεία της Νιγηρίας έκτοτε και μάλλον δεν είναι λαμπρή. Και αναρωτιέμαι. Τελικά τι θα συνέβαινε εάν η Μπιάφρα κατάφερνε να διατηρήσει την αυτονομία της; Θεωρητικά ερωτήματα, τα οποία καταλήγουν στο μεγάλο ερώτημα:
Οι εμφύλιοι πόλεμοι έχουν… νόημα; Και εάν δεν έχουν ΓΙΑΤΙ να γίνονται;
Το ερώτημα προφανώς είναι έωλο και δεν μπορεί να απαντηθεί. Αλλά σκέφτομαι πόσο εύκολο είναι να ανασυρθούν κρυμμένες από την επιφάνεια μνήμες. Δεν αναφέρομαι στην Ελλάδα στην οποίαν οι μνήμες του εμφυλίου είναι αρκετά νωπές και δεν φαίνεται να έχουν καταλαγιάσει. Αναφέρομαι στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου δημιουργήθηκε η αίσθηση των Βορείων και Νοτίων Πολιτειών 150 έτη περίπου μετά τη λήξη του εμφυλίου… Ή στην Βόρεια Ιρλανδία ο και θρησκευτικός πόλεμος στην καρδιά του 20ου αιώνα.
Τείνω πλέον να πιστεύω, πως ιδεολογία, θρησκευτικές πεποιθήσεις, κοινωνική στάση επικρατούν ανεξαρτήτως εθνικής προέλευσης. Όσον αφορά τώρα τη Μπιάφρα ήταν και τα πετρέλαια…
Τι έμεινε από όλα αυτά;
