Προφανώς και ΔΕΝ γνωρίζω τα ακριβή αίτια της συγκεκριμένης κατάρρευσης με τα τόσο τραγικά αποτελέσματα και ούτε πρόκειται να εικάσω κάτι. Έχοντας ωστόσο ασχοληθεί με το αντικείμενο της αποκατάστασης παλαιών κτιρίων θα ήθελα να σημειώσω μερικά ζητήματα.
Πριν από οτιδήποτε όμως θα ήθελα να σας εκφράσω την προσωπική μου (ανθρώπινη) εμπειρία πως από κάθε κτίριο, το οποίο αναλάμβανα “κόβονταν” κάποια χρόνια από τη ζωή μου. Και τούτο, διότι το άγχος ήταν απίστευτο. Εάν συνέχιζα με το ρυθμό εκείνο, τώρα μάλλον θα είχα εξαντλήσει προ πολλού τον απροσδιόριστο χρόνο ύπαρξης μου.
Αυτή τη στιγμή έχουμε να αντιμετωπίσουμε μία πραγματικότητα και θα ήθελα αυτό να το προσέξετε:
- Τα κτίρια πριν από κάποιες δεκαετίας οικοδομούνταν με διαφορετικό τρόπο. Η τεράστια ευκολία του οπλισμένου σκυροδέματος δεν ήταν δεδομένη και χρησιμοποιούνταν άλλες τεχνικές δόμησης. Δεν είναι δυνατόν λοιπόν ένας νέος μηχανικός να γνωρίζει την τότε τεχνογνωσία.
- Πάρα πολλά παλαιά κτίρια εν τω μεταξύ έχουν κατεδαφιστεί και συνεπώς δεν υπάρχει απόθεμα ικανό προς απόκτηση εμπειρίας και
- Η παρατεταμένη οικοδομική κρίση δεν παρείχε ευκαιρίες εντρύφησης με το αντικείμενο σε νέους μηχανικούς.
Σημειώστε τέλος και την ανυπαρξία ειδικευμένων τεχνιτών ή εργατών με μηδενική γνώση των τοπικών συνθηκών και κατανοείτε την πολυπλοκότητα του θέματος.
Ας τα έχουμε αυτά υπ΄οψιν.
Επί της ουσίας τώρα.
Ένα από τα δυσκολότερα ζητήματα στην αντιμετώπιση των παλαιών κτιρίων είναι οι πλάκες τους (κυρίως στην οροφή). Τούτο, διότι ο τρόπος κατασκευής τους διέφερε θεμελιωδώς από τις γνωστές ομοιογενείς πλάκες από οπλισμένο σκυρόδεμα (beton armeè). Χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή τους μεταλλικούς δοκούς διατομής “H” (πλαγιαστά και όχι όπως το όρθιο) και μεταξύ αυτών “σφήνωναν” συμπαγή τούβλα με μία θολωτή κλίση, ώστε να συμπιέζονται μεταξύ τους και να ισχυροποιούνται. Επάνω έριχναν ένα στρώμα τσιμεντοκονίας, το οποίο επιπεδοποιούσε την επιφάνεια και “έδενε” τα δομικά στοιχεία. Κάτω τη σοβάτιζαν.
Αυτές οι πλάκες στέκονταν κανονικά μόνες τους. Μετά έχτιζαν από κάτω τους τοίχους από μονότουβλο και διαχώριζαν τους χώρους. Θεωρητικά λοιπόν, εάν κατεδάφιζες τον τοίχο δεν θα είχες κανένα πρόβλημα, αλλά…
…αλλά, ο πανδαμάτωρ χρόνος είναι σκληρός και αμείλικτος. Και τα στοιχεία της φύσης σύμμαχοί του. Με τις δεκαετίες και τις φθορές καθώς κα με τη χρήση αυτές οι πλάκες “ένοιωθαν” πως θα ήταν καλύτερα να ανακουφίσουν το φορτίο τους στους (κάτωθεν) τοίχους. Το νερό από την άλλη πλευρά φρόντιζε για τα υπόλοιπα και τα μεταλλικά στοιχεία σε λίγο έπαυαν να υφίστανται. Το πέλμα τους κυρίως, σκούριαζε και έμεναν τα πλαϊνά, τα οποία όμως έδειχναν (δολίως) ότι ήταν σχετικά υγιή:
Μία πρώην αυτοφερόμενη και τώρα αποσαθρωμένη πλάκα να “ξεκουράζεται” στους υποκείμενους τοίχους! Το μονότουβλο των τοίχων δεν προϊδέαζε για φέρουσα τοιχοποιία και η απόφαση της κατεδάφισης φαινόταν λογική. Η πλάκα όμως στηριζόταν πραγματικά σε αυτούς τους τοίχους και…
Η κατάρρευση σε αυτήν την περίπτωση ακολουθεί πορεία ντόμινου. Άπαξ και ξεκινήσει δεν μπορεί να ανασχεθεί. Επειδή εν τω μεταξύ οι μεταλλικές δοκοί στηρίζονταν στους εξωτερικούς φέροντες τοίχους υπήρχε πάντα και η περίπτωση να τους συμπαρασύρουν. Και τότε η ολική κατάρρευση είναι αναπόφευκτη.
Στις φωτογραφίες μου μία από τις πολλές πλάκες με τις οποίες “συναντήθηκα” και με δυσκόλεψαν αρκούντως.
Συμπέρασμα: πριν από οποιαδήποτε επέμβαση σε ένα παλαιό κτίριο θεωρείστε “δεδομένο” πως θα… καταρρεύσει και λάβετε τα μέτρα σας για μία τέτοια περίπτωση.
Τέλος το να περιγράφω μία… εγχείρηση τεχνητής καρδιάς, όπως παραπάνω δε σημαίνει πως μπορείτε να την εκτελέσετε. Άλλο η θεωρία και άλλο η πράξη. Και μην κάνετε τίποτα μόνοι σας χωρίς να έχετε τη συμβουλή πολιτικού μηχανικού. Οι σπουδές στο Πολυτεχνείο και η εμπειρία στην πράξη δεν αντικαθίστανται από ένα άρθρο.
Σημ.: Για το κτίριο στο Πασαλιμάνι δεν έχω εικόνα ούτε υπονοώ πως πρόκειται για την περίπτωση, την οποίαν περιγράφω.
