Όταν ήμουν μικρός και άκουγα τις συζητήσεις στο σπίτι μας για τον Τζόζεφ Ρέιμοντ Μακάρθυ και τον μακαρθισμό, η εικόνα, την οποία είχα σχηματίσει για αυτόν τον γερουσιαστή ήταν ενός πολύ σοβαρού, βλοσυρού, στυγνού, μεγάλης ηλικίας ανθρώπου, με ύφος δοτού εισαγγελέα ολοκληρωτικού καθεστώτος, ο οποίος είχε μία άκρως διεστραμμένη αλλά και αυθεντική πίστη πως πραγματικά επιτελούσε εθνικό έργο με το να εξαλείψει κάθε ιδέα (και άνθρωπο) με κομμουνιστικού τύπου αντιλήψεις. Τολμώ να γράψω, πως τον θεωρούσα κάτι σαν τις γυναίκες επί εποχής ποτοαπαγόρευσης, οι οποίες πίστευαν πως το αλκοόλ είναι… ποτό του διαβόλου και της διαφθοράς και με ειλικρινή (
😉 πρόθεση (ορθή ή εσφαλμένη) το καταπολεμούσαν.
Όταν όμως πολύ αργότερα είδα εικόνες και επίκαιρα της εποχής με τον Μακάρθυ αμέσως η εικόνα, την οποία σχημάτισα για αυτό το άτομο ήταν η εικόνα ενός… “καθυστερημένου γελοίου κόπανου – μ@λ@κα”. Παρακαλώ μην με κατηγορήσετε γι’ αυτό και ούτε κατά διάνοια επιθυμώ να προσβάλω έναν πραγματικά άρρωστο άνθρωπο με πάθηση αυτής της μορφής (και αναφέρομαι στην λέξη “καθυστερημένος”). Ο Μακάρθυ ήταν ένας κλασσικός (και η λέξη αυτή εκφράζει με τον εκπληκτικότερο τρόπο αυτό το είδος ανθρώπου) μ@λ@κας. Δεν ήταν καθόλου μεγάλος στην ηλικία (πέθανε μόλις 48 ετών και την καριέρα του καταστροφής ανθρώπων την είχε ξεκινήσει αρκετά χρόνια νωρίτερα) και δεν είχε κανένα χαρακτηριστικό από τα προαναφερθέντα, περί σοβαρότητας.
Μπορώ μάλιστα να ισχυριστώ πως παρατηρώντας την ψυχοσύνθεση και συμπεριφορά του Μακάρθυ κατανόησα αυτήν την λέξη:
Ένα άτομο με καθυστέρηση στην συνολική αντίληψη, αλλά με ιδιαίτερη ευφυΐα σε συγκριμένους τομείς και απόλυτη έλλειψη ήθους, παιδείας και αγωγής, αλλά και με πλήρη επίγνωση του δικού του προσωπικού συμφέροντος, χωρίς κανέναν ενδοιασμό για τις συνέπειες των πράξεων του ως προς τους άλλους = ο κλασσικός light ορισμός, διότι για τον Μακάρθυ ήταν σε ultra heavy έκδοση.
Τα γράφω αυτά, διότι πριν από αρκετές ημέρες στο κανάλι της Βουλής προβλήθηκε ένα θαυμάσιο ντοκιμαντέρ για τον Μακάρθυ. Και ο Ben Bradlee, ο εμβληματικός εκδότης της The Washington Post –και όχι μόνον αυτός- τον χαρακτήρισε απερίφραστα ως jerk (κοινώς κόπανο, μ@λ@κα)· δεν χρησιμοποιώ τυχαία και εγώ αυτή την λέξη.
Γιατί όμως γράφω αυτό το άρθρο;
Διότι αυτός ο κόπανος, jerk κατέστρεψε πάρα πολλές ζωές πολύ αξιόλογων ανθρώπων. Με την συνδρομή δύο εξαιρετικά ευφυών, αλλά και διεστραμμένων συνεργατών του κατηγορούσε χωρίς καμία απόδειξη και ενδοιασμό ανθρώπους, οι οποίοι εξέφραζαν ή είχαν γράψει κάτι, το οποίο αφορούσε μία διαφορετική κοινωνική προσέγγιση παρά υπονοούσαν κομμουνιστική επιβουλή. Ή απλά έτυχε να ευρίσκονται στην λάθος θέση. Ενδεχομένως να υπήρχαν και αυτού του είδους άνθρωποι, αλλά εκτιμώ πως απλά ήσαν άνθρωποι με ευρύτατη κοινωνική αντίληψη, οι οποίοι εξέφραζαν δημοσίως τις σκέψεις τους. Πάντως ο Μακάρθυ δεν εντόπισε ούτε έναν!
Παραμένει όμως το ερώτημα: Πως ήταν δυνατόν αυτός ο κόπανος να δρα ανενόχλητος για τόσο μεγάλο διάστημα σε μία κοινωνία, όπως η Αμερικανική και να καταστρέφει ζωές με γελοίες κατηγορίες;
Και εδώ ευρίσκεται το σημείο, το οποίο επιθυμών να τονίσω:
Φαινόμενα όπως αυτό, μαζί με άλλες εκδηλώσεις, όπως ο ναζισμός, ο αντισημιτισμός, η συνωμοσιολογία, η εμφάνιση αντίστοιχα γελοίων “σωτήρων με ομόλογα του έθνους από την εποχή των… Περσικών πολέμων”, θαυματοποιών και μάγων (κοινό φαινόμενο πριν το 1917 στην Ρωσία μαζί με τον αντισημιτισμό) αποτελούν βαθιές ασθένειες μιας κοινωνίας.
Θεωρώ πως αντιστοιχούν καθαρά με τις ψυχασθένειες των ανθρώπων και όχι με τις προερχόμενες από φυσικά ή βιολογικά αίτια.
Εάν δεν ήταν ο Μακάρθυ θα ήταν ενδεχομένως κάποιος άλλος, ο οποίος θα δημιουργούσε μία υστερία άλλου τύπου αλλά εξ’ ίσου καταστροφική. Ο φόβος του κοινού αντί για τον κομμουνισμό θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η φοβία για… Αρειανούς, οι οποίοι θα διείσδυαν στην Αμερικανική κοινωνία. Και όντως υπήρχε την δεκαετία του 50 μία ανάλογη φοβία ανάλογη με αυτήν του πυρηνικού πολέμου και της κομμουνιστικής εξάπλωσης. Εάν ευρισκόταν κάποιος άλλος γερουσιαστής, ο οποίος θα κατηγορούσε τον πρόεδρο και την κυβέρνηση, ως… εξωγήινα όντα ήταν πιθανόν να είχε μεγάλη επιτυχία. Και βεβαίως σε όποιον δεν του άρεσε θα μπορούσε κάλλιστα να τον χαρακτηρίσει παρομοίως και να τον καταστρέψει.
Το θέμα τότε θα ήταν εάν οι εξωγήινοι προέρχονταν από τον Άρη ή από την Αφροδίτη!
Σημ. 1: Αυτά σκεπτόμουν μελετώντας την κινηματογραφική ταινία “Ο Τζόνι πήρε τ΄ όπλο του” (Johnny got his gun) του Ντάλτον Τράμπο (Dalton Trumbo), ενός πολύ σπουδαίου σεναριογράφου και συγγραφέα του Hollywood, ο οποίος ήταν για πολλά χρόνια στην blacklist (μαύρη λίστα του Χόλλυγουντ), συγκριμένα έως το… 1960!
Σημ. 2: Πολλές φορές λυπάμαι για το γεγονός, πως η κινούμενη εικόνα εφευρέθηκε τόσο αργά. Είμαι απολύτως σίγουρος, πως εάν μπορούσαμε να δούμε πολλές σπουδαίες ιστορικές προσωπικότητες θα μέναμε έκπληκτοι από τον βαθμό σχιζοφρένειας και ανωμαλίας, τον οποίον ξεκάθαρα θα διακρίναμε. Κι όμως μπορεί τώρα να τους θεωρούμε Μεγάλους ενώ δεν ήταν παρά jerks.
