Έχω γράψει στο παρελθόν πως το πρώτο μου έργο αφ’ ότου άρχισα να εργάζομαι ως μηχανικός ήταν μία… κατεδάφιση! Αυτό τότε μου φάνηκε πολύ μεγάλη ειρωνεία της τύχης. Και ήταν! Σπούδαζα τόσα χρόνια προκείμενου να κατασκευάζω και με το καλημέρα (εννοώ μετά από 5 πολύ δύσκολα χρόνια) ήλθε η κατεδάφιση.
Αλλά παραφράζοντας τους στίχους του ωραίου λαϊκού τραγουδιού:
“Μα όποιος ξέρει ν’ αγαπά – ξέρει και να χωρίζει” θα σημειώσω.
“Μα όποιος ξέρει να κτίζει – ξέρει και να κατεδαφίζει”!
Ομολογουμένως η κατεδάφιση είναι η πλέον επικίνδυνη οικοδομική δραστηριότητα και αυτή, η οποία προκαλεί το μεγαλύτερο άγχος στον επιβλέποντα.
Χθες το πρωί επεσκέφθην το Κάστρο της Πάτρας. Ομολογώ έχει γίνει θαυμάσιο έργο και αποτελεί άλλο ένα κόσμημα της πόλης μας. Παρατηρώντας τα μεγαλόπρεπα τείχη του μπορείς να νοιώσεις το δέος των εχθρών, οι οποίοι θα ήθελα να το καταλάβουν. Για την ιστορία το κάστρο αυτό το κατέλαβε ο Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής αυτοπροσώπως το 1458 (είχε αποκτήσει εμπειρία από την Κωνσταντινούπολη φαίνεται και όπως οι πιλότοι συγκεντρώνουν ώρες πτήσης, αυτός συγκέντρωνε κάστρα κατάκτησης)!
Όπως όμως έχω γράψει επίσης στο παρελθόν τα κάστρα είναι λιθόκτιστες κατασκευές· και ως τέτοιες έχουν μία δομική ιδιότητα: αποτελούνται από μικρά κομματάκια συγκολλημένα μεταξύ τους. Τοποθετώντας μαζί και έχοντας και άφθονα εργατικά χέρια (σκλάβους δηλαδή) κατασκευάζεις ό,τι επιθυμείς.
Το δυσκολότερο είναι η μεταφορά της πέτρας και από εκεί και πέρα εάν θεμελιωθεί σωστά είναι ζήτημα χεριών (άφθονα τις εποχές εκείνες). Εάν δεν “κλέψουν” και στη συγκολλητικό κονίαμα, τότε έχεις ένα σχεδόν αθάνατο έργο.
Αμέσως λοιπόν γίνεται αντιληπτός και ο τρόπος κατεδάφισης ενός κάστρου. Ακολουθείς την αντίστροφη πορεία, πέτρα-πέτρα σπάζοντας πρώτα το κονίαμα και βγάζοντας τις πέτρες. Πάλι το πρόβλημα είναι η μεταφορά τους παρά η κατεδάφιση.
Το πάχος των τοίχων είναι σημαντική παράμετρος. Και επειδή έπρεπε να δημιουργηθούν επάλξεις στη στέψη τους για τους πολεμιστές το όφελος ήταν διπλό. Μόνο χέρια να δουλεύουν για να γίνουν όλα αυτά.
Οι Γάλλοι μηχανικοί του Μεσαίωνα παρεμπιπτόντως ήταν αρκετά τολμηροί στον τομέα των κατασκευών αυτού του είδους και κάποια στιγμή αποφάσισαν να λεπτύνουν τους τοίχους (και ταυτόχρονα να τους ψηλώσουν) με αποτέλεσμα μερικοί να πέσουν στο κεφάλι τους. Αλλά αυτό οδήγησε στην σκέψη των αντηρίδων και όχι μόνον. Βλέπετε χωρίς σπασμένα κεφάλια κάθε τύπου δεν επέρχεται πρόοδος.
Ολοκληρώνοντας θα ήθελα να προσθέσω πως αυτό το Κάστρο ήδη προ εικοσαετίας από το 1853 είχε μπει στο στόχαστρο των εργολάβων… κατεδαφίσεων, ενώ ήταν θέμα σε πολλά Δημοτικά Συμβούλια, τα οποία αποφάσισαν όλα να το πράξουν και να μετατρέψουν την περιοχή σε πάρκο. Τις πληροφορίες αυτές και πολύ περισσότερες λεπτομέρειες τις αντλώ από το σπουδαίο “Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών” του Κώστα Ν. Τριανταφύλλου. Μάλιστα ο δήμαρχος Γ. Ρούφος είχε την α΄ ιδέα, προκειμένου η περιοχή του Παντοκράτορος να εξωραϊστεί. Στο Δημ. Συμβούλιο της 8.10.1925 πάντως εγκρίθηκε οριστικά το σχέδιο αυτό, αλλά επειδή εδώ είναι Ελλάδα δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ!
Βέβαια κάθε εποχή έχει τις τάσεις της και δεν γνωρίζουμε τι μνήμες ξυπνούσαν στην θέα αυτού του ωραίου σήμερα αξιοθεάτου. Μην ξεχνάμε πως και η Βαστίλη στο Παρίσι κατεδαφίστηκε και μόνον το περίγραμμά της υπάρχει με άσπρο χρώμα στους δρόμους.
Αλλά παρατηρώντας από τους τοίχους την πόλη δεν μπορώ να μην σκεφτώ πως μάλλον το αντίθετο θα έπρεπε να συμβεί. Αλλά δεν θα το προτείνω σε κανένα Δημοτικό Συμβούλιο.
Για την ώρα το Κάστρο είναι εκεί και επισκεφτείτε το άμεσα πριν μπουν ιδέες πάλι στους δημοτικούς άρχοντες!
