Μικρές κατασκευαστικές λεπτομέρειες μεγάλης αξίας.
Ας δούμε μερικές κατασκευαστικές λεπτομέρειες οι οποίες φαίνονται ασήμαντες αλλά κρύβουν μεγάλο κέρδος ή μάλλοναποφυγή μεγάλης και άσκοπης απώλειας χρημάτων.
Επιτρέψτε μου να επισημάνω μερικές μόνο από την εμπειρία μου αυτά τα είκοσι και (χμ)…χρόνια, ωστόσο ο κατάλογος ούτε είναι πλήρης ούτε νομίζω πως τις γνωρίζω όλες. Μάλλον γι’ αυτό είμαι τόσο …αγαπητός στα συνεργεία και τις …εταιρίες (εύχομαι και στους πελάτες μου), διότι προφανώς ο ίδιος που τα γράφω αυτά …δεν τα τηρώ.
Ας είναι αφού τις έχω εντοπίσει (και μαζί με εμένα άλλοι πενήντα χιλιάδες ακόμα μηχανικοί) ας τα γράψω για λογαριασμό όλων, (ελπίζω):
1. Μόρφωση του φορέα.
Τι είναι αυτό; Είναι ο τρόπος με τον οποίο ο στατικός μηχανικός θα τοποθετήσει τα δομικά συστατικά του οικοδομικού σκελετού. Ο τρόπος που θα τον …πλάσει. Σκεφτείτε το ανθρώπινο σώμα. Πως θα σας φαινόταν αν το ένα κόκκαλο της κνήμης του ποδιού μας ήταν διπλάσιο σε πάχος; Προφανώς η ζωή μας θα είχε μία εγγενή ασυμμετρία και φυσικά όλοι εάν γεννιόμαστε έτσι θα ζούσαμε διαφορετικά. Ανάλογα με το πιο πόδι θα ήταν το ευτραφές θα υπήρχε μία δεξιόστροφη ή αριστερόστροφη φορά. Το θαυμάσιο άθλημα του TAE KWON DO με τα υπέροχα λακτίσματα προφανώς θα ήταν κατά την μία του πλευρά πολύ ισχυρό και μάλλον θα ζούσαμε σε ένα διαφορετικό περιβάλλον. Σκεφτείτε τα πεντάλ του αυτοκινήτου σας. Που θα ήταν άραγε το φρένο και που το «γκάζι»; Που θα επέλεγαν άραγε οι μηχανικοί να τοποθετήσουν τα πεντάλ; Στο ισχυρό πόδι το φρένο ή το γκάζι (άλλο πάλι τούτο ..γκάζι). Είδατε αμέσως ένα σοβαρότατο υποθετικό πρόβλημα που επρόκειτο να αντιμετωπίσουν οι μηχανικοί των ασύμμετρων σκελετικά ανθρώπων.
Όσο κι αν ακούγονται αυτά γλαφυρά (ίσως και ευτράπελα), ΔΕΝ απέχουν πολύ από την πραγματικότητα όσον αφορά την μόρφωση ενός οικοδομικού σκελετού.
Για του λόγου το αληθές έχω επιλύσει ένα πάρα πολύ απλό διώροφο κτίριο κάτοψης 75 τμ και συνολικά 150 τμ με θεμελίωση πεδιλοδοκών, με δύο διαφορετικές διατάξεις στα υποστυλώματα ενώ όλα τα άλλα είναι ίδια. Εννοώ απλώς αντιμετέθεσα την θέση ενός υποστυλώματος σε σχέση με ένα άλλο. ΤΙΠΟΤΑ περισσότερο. (Φυσικά αυτό είναι ένα τεχνητό παράδειγμα και όχι κανονικά μελετημένο κτίριο).
Αν δεν μπορείτε να εντοπίσετε την διαφορά προσέξτε και στα δύο σχέδια το αριστερό τμήμα του κτιρίου και συγκεκριμένα το κάτω αριστερά υποστύλωμα και το αντι-διαμετρικό του. Αυτό μόνο άλλαξα σε όλο το ύψος φυσικά.
Να μιλήσουν τα νούμερα. Στο πρώτο (αριστερά), το ελάχιστα πιο συμμετρικό έχουμε 6272,60 κιλά σιδήρου, 74,50 κμ σκυροδέματος (μπετόν) και αναλογία κιλών σιδήρου ανά κμ σκυροδέματος 84,15.
Στο δεύτερο (δεξιά) έχουμε 6419,50 κιλά σιδήρου, 73,40 κμ σκυροδέματος (μπετόν) και αναλογία κιλών σιδήρου ανά κμ σκυροδέματος 87,45.
Σε κόστος υλικών: 6272,60 Χ 0,90 + 74,50 Χ 70 = 10430,00 ευρώ (1)
Σε κόστος υλικών: 6419,50 Χ 0,90 + 73,40 Χ 70 = 10915,55 ευρώ (2)
Διαφορά περίπου 500 ευρώ γιατί απλά ΑΝΤΙΜΕΤΕΘΕΣΑ την θέση ενός υποστυλώματος! Σιγά τη διαφορά θα μου πείτε! Δεκτόν αλλά σκεφτείτε πως μία αβλεψία μου ή “βαριομάρα” μου να ασχοληθώ μισή ώρα παραπάνω σας κόστισε 5% περίπου του κόστους του οικοδομικού σκελετού. Φανταστείτε λοιπόν τι “πάρτι” γίνεται όταν μιλάμε για κτίρια μεγάλα και για πολύ μεγαλύτερες διαφορές στην μόρφωση. Κι αν αυτό είναι “μέθοδος” υπολογίστε πως το 5% στις 200,000 ευρώ λχ είναι απλά 10,000 ευρώ. Αντί να πληρώσετε 1.000 ευρώ περισσότερα τον μηχανικό σας να ασχοληθεί σοβαρά λίγες ώρες παραπάνω στερείτε το παιδί σας από ένα αυτοκίνητο 9,000 ευρώ που θα μπορούσατε να του κάνετε δώρο, (ή σε όποιον άλλον ή οτιδήποτε άλλο). Ελπίζω να μην κατηγορηθώ ότι κινδυνολογώ υπέρ των πολιτικών μηχανικών.
Αμέσως λοιπόν αποδείξαμε πως μία απλή διαφοροποίηση στην μόρφωση ενός κτιρίου μπορεί να σημαίνει 500,00 ευρώ σπατάλη και χωρίς καλύτερη ασφάλεια έναντι σεισμού (κάθε άλλο). Αυτό διότι το ελαφρά ασύμμετρο κτίριο πρέπει να ενισχυθεί περισσότερο προκειμένου να παραλάβει τον ίδιο σεισμό σχεδιασμού. Σίγουρα όμως δεν υπολείπεται το ένα του άλλου σε ασφάλεια, παρά μόνο σε οικονομία.
Η επιλογή λοιπόν του στατικού μηχανικού είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Θα ήθελα στο σημείο αυτό να επισημάνω (με κάθε σεβασμό προς τους μεγαλύτερους και πολύ εμπειρότερους συναδέλφους μου), πως έχω πολύ θετική άποψη όσον αφορά την επάρκεια Ελλήνων Πολιτικών Μηχανικών (αναφέρομαι στο συγκεκριμένο κομμάτι). Μπορεί ο κάθε ένας να έχει την δική του (συνειδητοποιημένη) φιλοσοφία, μπορεί να υπάρχουν και απόψεις φαινομενικά αντι-διαμετρικές, δεν παύουν όμως να αποτελούν προσεγγίσεις με στόχο το καλύτερο. Στην μικρή επαρχιακή Πάτρα λχ υπάρχουν κορυφαίοι στατικοί και αυτό είχε σαν συνέπεια μία εγγενώς καλύτερη ποιότητα συνολικά όσον αφορά τις κατασκευές. Αναφέρω την Πάτρα που την γνωρίζω, προφανώς το ίδιο θα ισχύει και σε άλλες πόλεις.
Η ενδεχόμενη αδιαφορία στο τμήμα αυτό κοστίζει πολύ ακριβά. Παρεμπιπτόντως δεν είναι αρνητικό ένας μηχανικός να αναθέσει την στατική μελέτη σε άλλον μηχανικό. Δεν έχουν όλοι οι γιατροί ή δικηγόροι την ίδια ειδικότητα ή ειδίκευση. Συνεπώς καθόλου μεμπτό να συμβαίνει αυτό. Ούτε νομίζω ότι είναι ντροπή για ένα να παραδεχθεί ένας μηχανικός ότι ανέθεσε την μελέτη σε έμπειρο συνάδελφό του (αυτό αφορά τους μηχανικούς).
2. Οι …προσφορές…
Αμάν πια με αυτές τις προσφορές. ΔΕΝ τις ΑΝΤΕΧΩ. Τελικά τι θέλετε να κάνετε; Να μαζεύετε προσφορές ή να κατασκευάσετε έργο;
Οι προσφορές αποτελούν τον ασφαλέστερο τρόπο να επιτύχετε:
α. Να σας κοστίσει η κατασκευή 20% περισσότερο ή
β. Να βρεθείτε με μία όχι τόσο καλή κατασκευή.
Ξεκάθαρα και σταράτα: Κανείς δεν μπορεί να ανεχθεί να δουλεύει και να ζημιώνεται. Συνεπώς αν θέλει να δώσει μία τελική τιμή θα πρέπει να έχει ένα ποσοστό ασφαλείας ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 20% επιπλέον αυτού που εκτιμά (για τα πολύ συχνά απρόβλεπτα) ή αν νοιώθει πως με αυτό το ποσοστό προφανώς δεν θα είναι ανταγωνιστικός, τότε θα φροντίσει να αποκομίσει το κέρδος του εις βάρος της κατασκευής σας. Δύσκολο; Χμ…
Σκεφτείτε δύο φορές λοιπόν προτού κυνηγήσετε τις προσφορές. Οι τιμές μονάδος είναι πιο ασφαλής επιλογή από την τελική τιμή, αλλά και εδώ ο κίνδυνος ελλοχεύει…
3. Οι ελλιπείς ή …πονηρές προφορές.
Σε σχέση λοιπόν με τα παραπάνω θα σας αναφέρω δύο πολύ (μα πολύ) συχνά παραδείγματα:
α. Στα χωματουργικά (εκσκαφή ορύγματος θεμελίων) σε δύο προσφορές η μία είναι 3,80 ευρώ/κμ και η άλλη 2,80 ευρώ/κμ. Όπως έχετε “τρελαθεί” με αυτά που βλέπετε και ακούτε επιλέγετε με κλειστά τα μάτια (αυτό είναι το πρόβλημα) τον δεύτερο. Όταν έλθει όμως και η ώρα των επιχωματώσεων (που προφανώς δεν σκεφτήκατε να ρωτήσετε) θα χρεωθείτε τόσα, ώστε όταν κάνετε την αναγωγή έντρομοι θα ανακαλύψετε πως τελικά σας κόστισε όχι 2,80 αλλά 4,50 ευρώ/κμ. Βέβαια και ο πρώτος θα μπορούσε να το κάνει, αλλά να είστε πολύ υποψιασμένοι όταν βλέπετε θανατερά χαμηλές τιμές.
β. Ο ένας καλουπιτζής (ή μπετατζής όπως θέλετε τον λέτε) σας δίνει μία χαμηλή τιμή κατασκευής (μόνο εργασία) ανά κμ. Ο άλλος μία υψηλότερη αλλά κάπου σημειώνει και το κόστος των σκαλοπατιών, των εμφανών κλπ. Μην βιαστείτε να βγάλετε συμπεράσματα… Θα εκπλαγείτε όταν δείτε το κόστος να απογειώνεται από τα …πρόσθετα. Ή μήπως στον υπολογισμό της θεμελίωσης, όπου τα σκυροδέματα νοούνται οπλισμένα και πληρώνονται ανάλογα. Αλλά είναι έτσι ή πως είναι;
4. Κατασκευαστικά ελαττώματα (απόρροια πάλι του 2).
Ο φθηνός λοιπόν χωματουργός ξεκινά την εκσκαφή. Επειδή είναι φθηνός και δεν θέλει να χάσει, προσπαθεί σε μία ημέρα, άντε μιάμιση (;), που δεν το νομίζω να ολοκληρώσει την εκσκαφή. «Φοβερός ο τύπος ανακράζετε με θαυμασμό»! Την άλλη ημέρα ρίχνετε το λεγόμενο μπετόν καθαριότητας… Χμ.. 120 τμ Χ 10 εκ. πάχος θα έπρεπε να πληρώσετε 12 κμ με έστω 70,00 ευρώ/κμ το κόστος αγοράς του σκυροδέματος (12 Χ 70,00 = 840,00 ευρώ. Μα να όμως που “έπεσαν” 20 κμ και πληρώνετε 20 Χ 70,00 = 1400,00 ευρώ πλέον την εργασία των 8 κμ που είναι περίπου 8 Χ 30,00 = 240 ευρώ.
Σύνολο απώλειας (1400,00-840,00) + 240,00 = 800,00 ευρώ.
Συνεπώς επειδή ο χωματουργός ήταν «μάγκας» και γρήγορος και φθηνός και δεν χρησιμοποίησε χωροβάτη ή έστω μία πιο εύκολη μέθοδο δεν έσκαψε επίπεδη την επιφάνεια εκσκαφής, αλλά είτε με κάποια κλίση, είτε κάπου λίγο λιγότερο ή περισσότερο… Την επόμενη φορά φωνάξτε με και δώστε μου σας παρακαλώ τα 800,00 ευρώ που τα κάνατε μπετόν!
Παρατήρηση: Προσέξτε και τον παράγοντα βάθους εκσκαφής… 20 εκατοστά περισσότερο απ’ ότι πρέπει και το “άχρηστο” χώμα που απομακρύνθηκε θα πρέπει να αντικατασταθεί με το ακριβό σκυρόδεμα… ( 70,00 ευρώ/κμ αντί 3,80 ευρώ/κμ).
Για το οπλισμένο σκυρόδεμα έχω πάρα πολλά να σας υποδείξω και βέβαια δεν θα μπορούσα παρά να απαριθμήσω μερικά:
1 εκ. περισσότερο παχιά η πλάκα σας στα 100 τμ = 1 κμ Χ 280,00 ευρώ = 280,00 ευρώ μείον.
5 εκ. μη ευθυγραμμισμένο υποστύλωμα ή δοκός σκεφτείτε απλά το γέμισμα σε λάσπη στα επιχρίσματα (κόστος υλικών, εργατικών και χρόνου).
10 εκ. παχύτερο θεμέλιο δεν θα το υπολογίσω.
5 εκ πάχος επιπλέον στο “ραντιέ” στην θεμελίωση στα 100 τμ επιφανείας = 5 κμ Χ 250,00 = 1250 ευρώ.
Δεν ισχύει το εύκολο επιχείρημα “στην οικοδομή έπεσαν”. Με αυτήν την έννοια φτιάξτε θεμέλια πάχους 2 μέτρων… “Εεε στην οικοδομή έπεσαν”…
Τέλος κάτι πολύ σημαντικό:
Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας, μάλλον για την περίπτωση μας, άλλη η ποσότητα του σκυροδέματος επιμετρημένη στο έργο, κι άλλη στις “βαρέλες”. Στα ιδιωτικά έργα μετράμε συνήθως τις βαρέλες. Στα δημόσια έργα μετράμε τα επί του έργου.
5. Σίδερα Οπλισμού.
Είναι ο τομέας που έχω δει περισσότερο να εφαρμόζεται η παροιμία: «ακριβοί στα πίτουρα και φθηνοί στ’ αλεύρι». Τι ζυγίσεις και ιστορίες και στο τέλος με μαγικό τρόπο με τα σίδερα της οικοδομής σας θα κατασκευαζόταν το Queen Mary. Εδώ ίσως πρέπει να είναι κάποιος περισσότερο αυστηρός χωρίς να είναι όμως μίζερος. Τι σημασία έχει η ζύγιση να είναι ακριβής (που θα είναι) όταν αντί για διάμετρο οπλισμού μελέτης 16 χιλιοστών (Φ16) σας τοποθετούν ράβδους με διάμετρο 18 χιλιοστών (Φ18). Προσωπικά μετά από είκοσι χρόνια μπορώ και δεν μπορώ με το μάτι να καταλάβω την διαφορά, (βέβαια έχω και 4,5 βαθμούς υπερμετρωπία και το αριστερό μου μάτι δεν βλέπει και φοβερά, αλλά…). Θέλετε να δείτε τώρα την διαφορά σε κιλά;
Μία ράβδος χάλυβα οπλισμού Φ16 έχει βάρος 1,58 κιλά ανά τρέχον μέτρο.
Ενώ μία ράβδος χάλυβα οπλισμού Φ18 έχει βάρος 2,00 κιλά ανά τρέχον μέτρο.
Αυτό σημαίνει μία διαφορά της τάξης του 21%! Να δούμε τα νούμερα. Σε 50 τεμάχια των 6,00 μέτρων συνολικά έχουμε 474 κιλά Φ16 ή 600 κιλά Φ18, ήτοι μία διαφορά 126 επιπλέον κιλών ή αν ο χάλυβας κοστίζει 0,85 ευρώ το κιλό 107,10 ευρώ. Σκεφτείτε πως ίσως σε μία οικοδομή χρειαστεί να τοποθετηθούν 40 τόνοι (40,000 κιλά) τι αποκλίσεις θα έχετε. Βέβαια ας μην μας διαφεύγει το γεγονός πως τεράστιο ρόλο παίζει η μελέτη και ας μην μεμψιμοιρώ τόσο πολύ. Εκείνο που θα ήθελα ωστόσο να επισημάνω (στους μη μηχανικούς) είναι πως περισσότερο σίδερο δεν σημαίνει και καλύτερη συμπεριφορά στο σεισμό. Υπάρχουν ελάχιστα αλλά και ΜΕΓΙΣΤΑ ποσοστά επιφανείας χαλύβων σε μία διατομή (τροποποιείται η συμπεριφορά της και γίνεται από όλκιμη ψαθυρά).
Αλλά όταν ευλαβικά τρέχετε πίσω από τα γερανοφόρα για να ζυγίσετε ή τα …παρακολουθείτε για να μην ξεφορτώσουν κάπου στην διαδρομή και αναρωτιέστε μα που και πως σας κλέβουν ενώ φαίνονται όλα τόσο τέλεια διαβάστε το αφελές ανέκδοτο εδώ.
Λοιπόν τώρα δύο είναι οι επιλογές σας αν έχετε ολοκληρώσει τον οικοδομικό σκελετό και έχετε τρομάξει από αυτά που σας γράφω:
α. Να συνεχίσετε και ότι γίνει ή
β. να περιμένετε το 2ο μέρος της ενότητας που αφορά τις εργασίες από τις τοιχοποιίες μέχρι το τέλος.
Μην φανταστείτε ότι θα σας αποκαλύψω τα φοβερά μυστικά. Λίγες ακόμα παρατηρήσεις πάνω στα υπόλοιπα θα προσθέσω.
Αν σε εμένα συμβαίνουν αυτά; Σας προβαίνω: ΝΑΙ ΣΑΦΩΣ! Και είμαι …μηχανικός. Συνεπώς μην αγχωθείτε και ιδιαίτερα… Απλώς μου προκύπτουν ίσως σε μικρότερο βαθμό και μετά από …είκοσι χρόνια. Ή τέλος πάντων με την ιδιαίτερη μέθοδο που ακολουθώ περιέργως “συμψηφίζονται” οι απώλειες με τα οφέλη και χωρίς να μπορώ να το εξηγήσω ή να το επιδιώξω οι κατασκευές μου, μου έρχονται σχεδόν πάντα …οικονομικότερες . Βέβαια το μόνο σημείο που έχω να σας επισημάνω είναι πως τον νου μου τον έχω στην ποιότητα και το έργο και όχι στις …προσφορές, συνεπώς τα κριτήρια επιλογής είναι ασφαλέστερα. Μπορεί σχετικά λίγοι να μπορούν να επιλέγουν αισθητική και ποιότητα, όλοι όμως μπορούν να καταλάβουν την διαφορά όταν την δουν, (ή σχεδόν ..όλοι).. Μία σύγκριση ωστόσο για να είναι αντικειμενική θα πρέπει να εξετάζει τον παράγοντα: κόστος προς αξία.
Τέλος ο μεγαλύτερος κίνδυνος στα οικονομικά (και την ασφάλεια μερικές φορές) της κατασκευής είναι μακράν ένας:
Κυρίες και Κύριοι σας παρουσιάζω τον:
ΞΕΡΟΛΑ!!!
Είτε το πιστεύετε είτε όχι έχω δει εξ’ αιτίας αυτού του «τύπου» άσκοπες και ανόητες (έως παράλογες) δαπάνες της τάξης των 70.000 έως 100.000 χιλιάδων ευρώ (!) σε προϋπολογισμό έργου 600.000 ευρώ. Απίστευτο; Ούτε κι εγώ το πίστευα, αλλά το είδα… Υπ’ όψιν ο …ξερόλας δεν τα καρπώνεται ο ίδιος όλα αυτά. Απλά εσείς τα πληρώνετε, εκτός και εάν είστε ταυτόχρονα ιδιοκτήτης και ξερόλας, (τότε θα είστε ασυναγώνιστος). Στην περίπτωση αυτή οποιοδήποτε έντιμο μηχανικό και συνεργείο και να χρησιμοποιήσετε θα σας κοστίσει τα διπλάσια γι’ αυτό ψάξτε και προσλάβετε τους …χειρότερους. Είναι οικονομικότερη λύση.
Μην στενοχωριέστε πάντως! Ο ξερόλας είναι εκεί δίπλα σας, κοντά σας ίσως κάποιος πολύ κοντινός σας άνθρωπος έτοιμος να σας ξετινάξει την οικοδομή (και συνήθως δεν το αντιλαμβάνεστε αυτό παρά μόνον στο …τέλος)… αλλά τότε…πολύ αργά για δάκρυα Στέλλα…
Σημαντική Παρατήρηση:
Διαβάζοντας κάποιος άλλος αυτήν την ενότητα μπορεί (εσφαλμένα) να υποθέσει πως είτε μόνο αυτοί είναι οι τρόποι, είτε να γελάσει με την άγνοιά μου γνωρίζοντας και πολλούς άλλους που ούτε καν έχω υποψιασθεί. Δεν πρόκειται για ένα παιχνίδι ούτε είναι τόσο μεγάλη η διαμάχη. Μιλάμε για μία κατασκευή που είναι χειροποίητο προϊόν και εγγενώς έχει ένα 20% ασαφούς χαρακτήρα. Ούτε είναι δεδομένο ότι πρόκειται να συμβούν όλα αυτά. Είναι μέρος της ζωής και με αυτό το πνεύμα γράφονται…
Τέλος μην ξεχνάτε:
(Το Χιούμορ δεν είναι αντικείμενο για γέλια).
