Πριν από πολλά χρόνια, μαζί με έναν πολύ καλό συνάδελφό μου είχαμε ορισθεί από το Τεχνικό Επιμελητήριο να ελέγξουμε μακροσκοπικά (με οπτική παρατήρηση) την επικινδυνότητα των νηπιαγωγείων μίας επαρχιακής πόλης.
Μετά από τις πρώτες επισκέψεις δύο πράγματα μας έκαναν εντύπωση:
1. Μπορούσαμε να καταλάβουμε αμέσως την κοινωνική τάξη της περιοχής σε σχέση με το σχολείο (κτίριο, εξοπλισμός, πληρότητα προσωπικού) και
2. Όλα είχαν τη γνωστή προτομή του… Μ. Αλεξάνδρου!
Στο πρώτο δεν εννοώ το ανθρώπινο δυναμικό, όσον αφορά την ποιότητα. Μάλιστα στο τελευταίο, το οποίο ήταν εκτός περιοχής και ήταν το φτωχότερο (προκάτ) και ταπεινότερο είχε έναν πολύ προοδευτικό δάσκαλο. Απλά μας εξηγούσε πως δυσκολευόταν να λάβει χρήματα!
Για την προτομή του Μ. Αλεξάνδρου, μάλλον κάποια από τις γνωστές… εργολαβίες θα επρόκειτο! Το ωραίο ήταν πως υποδείξαμε να μεταφερθούν σε ασφαλέστερα σημεία, διότι όλες ήταν τοποθετημένες εκεί, όπου θα μετατρέπονταν σε… ιπτάμενα κεφάλια σε περίπτωση μεγάλου σεισμού.
Πάνε πολλά χρόνια βέβαια από τότε και θα έχουν αλλάξει ίσως κάποια πράγματα (δηλαδή θα είναι όλα πολύ… φτωχότερα)!
Αλλά θα ήθελα να σημειώσω μερικές παρατηρήσεις:
Ο σεισμός και κάθε φυσική καταστροφή δεν διακρίνεται για τις πολιτικές της πεποιθήσεις. Οι καταστροφές είναι εγγενώς αταξικές.
Ωστόσο:
Η ανθρώπινη εμπειρία έχει καταδείξει πως οι φυσικές καταστροφές προκαλούν μακράν χειρότερες ζημιές σε υποβαθμισμένες περιοχές. Αυτό είναι προφανές και τούτο λόγω του ότι αυτές οι περιοχές είναι στα χειρότερα σημεία και ελάχιστα προστατευμένες και με πολύ κακές υποδομές.
Η κατασκευαστική τεχνολογία επίσης διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τα οικονομικά μέσα.
Όταν συμβεί η καταστροφή αντιμετωπίζονται από την πολιτεία διαφορετικά.
Κάποτε όμως ισχύει και το αντίστροφο. Η περίπτωση της Πομπηίας και της Καλιφόρνιας είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Απλά τυχαίνει και οι δύο περιοχές να είναι θαυμάσιες για πολλούς λόγους, αλλά στην πρώτη παραμόνευε ο Βεζούβιος, ενώ στην δεύτερη το γνωστό ρήγμα του Αγίου Ανδρέα.
Η πόλη του Μεξικού είναι μία επίσης εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση, αλλά εκεί οι λόγοι είναι ανθρώπινοι. Η πόλη… βυθίζεται λόγω της πτώσης του υδροφόρου ορίζοντα από την υπερεκμετάλλευση του!
Αλλά το πιο ενδιαφέρον δεν είναι στα προηγούμενα, τα οποία λίγο- πολύ όλοι γνωρίζετε ή αντιλαμβάνεστε.
Όταν ο κίνδυνος δεν είναι φυσικός, αλλά προέρχεται από τον άνθρωπο όλα σε μεγάλο βαθμό αντιστρέφονται.
Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, το οποίο μπορώ να σας αναφέρω αφορά την τόσο όμορφη Μονεμβασία!
Οι σημερινές γραφικές κατοικίες στην βάση του βράχου ανήκαν στους… φτωχούς! Οι πλούσιοι είχαν τα μέγαρά τους στην κορυφή, στο περίκλειστο κάστρο. Εκεί εάν έχετε την φυσική αντοχή να ανεβείτε τον ανηφορικό ελικοειδή δρόμο (και εάν δεν την έχετε να την… βρείτε) θα συναντήσετε μετά την είσοδο και κάποιες σκοτεινές καμάρες στην κεντρική πλατεία, τα… ερείπια του αρχοντικού Μεγάρου του Βενετού προβλεπτού Σεβαστιανού Ρενιέρη.
Τίποτα άλλο από ιδιωτικές κατασκευές δεν έχει απομείνει, εκτός από την πραγματικά θαυμάσια εκκλησία της Αγίας Σοφίας! Σημειώνω εδώ αν και είναι εκτός του θέματος του άρθρου, πως ο ιερός αυτός Ναός είναι από τα ομορφότερα μνημεία Βυζαντινής αρχιτεκτονικής οκταγωνικού τύπου. Υπάρχουν οκτώ (8) παρόμοιοι στην Ελλάδα και θυμάμαι (;) να σας έχω παρουσιάσει τους πέντε στο παρελθόν, αλλά δεν είμαι σίγουρος.
Συμπέρασμα:
Από την αταξικότητα των φυσικών καταστροφών υπάρχει δυνατότητα επιβίωσης και διαφυγής. Από την ταξικότητα (και… τοξικότητα) των ανθρώπων σχεδόν καμία… (με την επιφύλαξη της σημείωσης 3)!
Σημείωση 1: Οι οκτώ Ναοί αυτού του τύπου είναι: Η Αγία Σοφία της Μονεμβασίας, του Δαφνίου, του οσίου Λουκά στην Βοιωτία, των Αγίων Θεοδώρων στον Μυστρά, της νέας Μονής Χίου (τον μόνο, τον οποίον δεν έχω επισκεφθεί), των Χριστιάνων της Κυπαρισσίας και της Παρηγορήτριας της Άρτας.
Σημείωση 2: Στις φωτογραφίες του άρθρου αναγνωρίζετε την Μονεμβασία.
Σημείωση 3: Σε μία φωτογραφία φαίνεται χαρακτηριστικά η… “υψομετρική” διαφορά των τάξεων! Ωστόσο τα κτίσματα κάτω υπάρχουν ακόμα ενώ τα άνω… Αλλά μη νομισθεί πως δεν ισχύει και το “όπου φτωχός κι η μοίρα του”!
