Προ ολίγου παρακολούθησα ένα ντοκυμανταίρ για την Ταγγέρη, την πόλη του Μαρόκου απέναντι από την Ισπανία.
Εμένα γενικά η έννοια του εξωτικού έχει να κάνει με την Αραβική κουλτούρα (ακούγεται περίεργο αλλά δεν θα ’πρεπε). Η Μέση Ανατολή θεωρώ πως είναι μαγεία και νομίζω πως εάν ήθελα να μεταφερθώ κάπου στον χρόνο (εκτός των γνωστών τοποθεσιών και περιόδων, όπως έχω γράψει στο παρελθόν) αυτό θα ήθελα να ήταν η Βαγδάτη επί Χαρούν Αλ Ρασίντ. Σύμφωνοι, λίγο διαφορετικά αλλά στο ίδιο στυλ.
Η Ταγγέρη βέβαια είναι μακρυά και από την δυτική πλευρά, ανήκει στην Αφρική και στα όρια της Μεσογείου, αλλά άδραξα την ευκαιρία και σχολιάζω λίγο περισσότερο.
Μου έκαναν εντύπωση τρία πράγματα:
1. Στο Μαρόκο είναι εντελώς αδύνατον και για οποιονδήποτε λόγο να χάσει κάποιος το σπίτι του. Αδύνατον. Ήταν τόσο κατηγορηματική αυτή η δήλωση, ώστε δεν τολμώ να την αμφισβητήσω. Και στην Ταγγέρη κάθε ένας φτιάχνει το σπίτι του!
2. Μπορεί να στηρίξει οικονομικά καλλιτεχνικές δραστηριότητες και ένας καλλιτέχνης να μπορεί να υφίσταται αυτόνομα από την τέχνη του. Αυτό είναι τουλάχιστον εξαιρετικά ενδιαφέρον.
3. Ο πολυπολιτισμός και η ανεκτικότητα σε ένα Αραβικό μέρος. Η Ταγγέρη, ποτέ δεν ανήκε σε μία μόνο χώρα. Ως ελεύθερη οικονομική ζώνη (1923-1956) ήταν υπό την διοίκηση πολλών κρατών, έως και τεσσάρων!. Μέχρι την ανεξαρτησία του Μαρόκου οι κάτοικοί της είχαν ονόματα. Κατόπιν απέκτησαν… εθνικότητα. Και φυσικά οι “ξένοι” μέσα σε μία νύχτα έγιναν εχθροί… και εγκατέλειψαν την πόλη και το Μαρόκο.
Είναι χαρακτηριστικό, αλλά δεν το ανέφερε αυτό στο ντοκυμανταίρ, πως στην Ταγγέρη αποκτήθηκε η πρώτη ιδιοκτησία των Η.Π.Α. (Πρεσβεία) στο εξωτερικό.
Το προνόμιο της διεθνούς ζώνης οδήγησε κάθε είδους ανήσυχα μυαλά εκεί. Οι κλασσικές τρεις κοινότητες (Εβραϊκή, Μουσουλμανική και Χριστιανική) συνυπήρχαν, χωρίς όμως να ξεχωρίζουν γεωγραφικά, όπως αλλού.
Φυσικά διάσημοι συγγραφείς (Γουίλιαμ Μπάροους, Τζακ Κέρουακ, Τένεσι Ουίλιαμς, Τρούμαν Καπότε) αλλά και καλλιτέχνες (Ανρί Ματίς) οδηγήθηκαν εκεί και μέσω των έργων τους έδωσαν λάμψη και φως σε αυτήν την πόλη.
Μαζί βέβαια με αυτά τα στοιχεία και τα απαραίτητα συμπληρώματά τους, μεγιστάνες, κατάσκοποι, κερδοσκόποι, απατεώνες…
Αλλά η Ταγγέρη δείχνει έναν δρόμο. Διότι τα τρία προηγούμενα συστατικά – σημεία της είναι ερεθίσματα για σκέψεις και κίνητρα για άλλους δήθεν.
Για μια στιγμή αναλογισθείτε την Πάτρα, ελεύθερη ζώνη εμπορίου… Μακριά από το τοξικό Ελληνικό κράτος. Με αυτόνομη καλλιτεχνική δραστηριότητα και πολυπολιτισμική εξωστρέφεια.
Παρασύρθηκα και διακόπτω την ενόραση αυτή… Η νεο-Ελληνική πραγματικότητα ορίζει να κλείνεσαι και να συρρικνώνεσαι στον εαυτό σου, να κλαδεύεις το πνεύμα σου ολοένα και περισσότερο, έως ότου να αυτοεξαλειφθείς.
Καληνύχτα εξωτική Ταγγέρη.
