Μελετώντας όλα αυτά τα χρόνια την παγκόσμια ιστορία μου έχει δημιουργηθεί η εντύπωση (ίσως εσφαλμένη) πως ακόμα και στις λαμπρότερες σελίδες της ύπαρξης των πολιτισμών από την αρχαιότητα έως και σήμερα, υπήρχαν συνεχείς πόλεμοι, διαμάχες, αιματοχυσίες, δολοφονίες, διαφθορά, προδοσία, απάτες, ανεπιείκια, τυραννία, δημαγωγία και όλες οι άλλες δυσάρεστες εκδηλώσεις, τις οποίες δημιουργούν ανθρώπινα υποκείμενα έως κτήνη και οι οποίες εμποδίζουν την καλή ζωή, την οποία επιζητεί η ανθρωπότητα.
Η διαφορά έγκειται μόνο στον βαθμό της δημιουργίας. Είναι απατηλή η εντύπωση της καθημερινότητας και ειδικά σε σχέση με την διάρκεια της ανθρώπινης ζωής πως αυτό, το οποίο άμεσα μας επηρεάζει είναι τόσο πρωτόγνωρο ή μοναδικό. Κάθε άλλο!
Αντιθέτως είναι τόσο συχνό φαινόμενο και αποτελεί δεδομένο, ώστε να αποτελεί τον κανόνα.
Έγραψα προηγουμένως πως η διαφορά έγκειται στην δημιουργία. Όταν ο Γουίλιαμ Σίρερ, ο συγγραφέας του θαυμάσιου έργου “Το Ημερολόγιο του Βερολίνου” επέστρεψε στην Γερμανία μετά την καταστροφή της, διαπίστωσε με έκπληξη πως σε όλη τη διάρκεια της ναζιστικής αθλιότητας και κυριαρχίας κανείς δεν είχε γράψει… τίποτα! Η καλλιτεχνική δημιουργία ήταν ανύπαρκτη και επί πλέον οι ναζί υπάνθρωποι φρόντισαν να εξοντώσουν τα ελεύθερα μυαλά και να κάψουν και τα ανάλογα βιβλία.
Ο πειρασμός είναι μεγάλος και θα αναφέρω για άλλη μία φορά την γνωστή κινηματογραφική φράση στην ταινία “Ο Τρίτος Άνθρωπος”:
“Στην Ιταλία, για τριάντα χρόνια υπό την εξουσία των Βοργίας, είχαν πόλεμο, τρομοκρατία, δολοφονίες και αιματοχυσίες, αλλά παρήγαγαν Μιχαήλ Άγγελο, Λεονάρντο ντα Βίντσι και την Αναγέννηση. Στην Ελβετία, είχαν αδελφική αγάπη, πεντακόσια χρόνια δημοκρατίας και ειρήνης – και τι τους έκαναν όλα αυτά να παράγουν; Το επιτοίχιο ρολόι με τον κούκο!”
Η δυνατότητα αναστροφής μίας κατάστασης δεν είναι ακριβώς η αντίσταση στα (συνήθη) τεκταινόμενα αλλά η ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση κάθε είδους πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας μέσα σε ένα εξαιρετικά δυσμενές και δύσκολο κλίμα.
Ούτε αποτελεί δικαιολογία η μη δημιουργία λόγω των προαναφερομένων συνθηκών. Ούτε και η… αδελφική αγάπη της Ελβετίας, όμως είναι ικανή να ερεθίσει το ανθρώπινο πνεύμα, ώστε να δημιουργήσει! Άλλωστε το επόμενο μεγάλο επίτευγμα της ανθρωπότητας θα είναι η τοποθέτηση στο επίτοιχο ρολόι αντί ενός κούκου μιας… καρακάξας.
