Το κύριο χαρακτηριστικό ενός απατεώνα είναι το να “υποδύεται” κάτι, το οποίο δεν είναι με μοναδικό σκοπό την προσωπική του ικανοποίηση αδιαφορώντας πλήρως για τις συνέπειες των πράξεων του στους άλλους. Συνδυασμός απόλυτου οπορτουνισμού με απόλυτη έλλειψη ήθους.
Αυτός είναι ο απατεώνας.
Οι απατεώνες κατά κανόνα είναι χαρισματικά άτομα και με μεγάλη γοητεία (κάθε είδους).
Χαρακτηριστικά παραδείγματα απατεώνα είναι ενός φτωχού, ο οποίος υποδύεται τον πλούσιο, ενός (δήθεν) γιατρού, ο οποίος υποδύεται τον γιατρό, ενός ανεύθυνου καιροσκόπου, ο οποίος υποδύεται τον ικανό πολιτικό.
Τα αποτελέσματα είναι εκ των προτέρων εξασφαλισμένα και τουλάχιστον για κάποιο διάστημα και ανάλογα με το μέγεθος των ικανοτήτων του, του προσφέρουν (θεαματικές) επιτυχίες.
Ωστόσο, όσο περισσότερο ικανός απατεώνας είναι κάποιος (ή κάποια) τόσο περισσότερο κινδυνεύει να πέσει θύμα του… εαυτού του! Να πιστέψει (πραγματικά) δηλαδή, πως είναι αυτό το οποίο υποδύεται και να αυτο-παγιδευτεί!
Πρακτικά αυτό σημαίνει να αρχίσει να συγχέει την πραγματικότητα με μια ιστορία για την πραγματικότητα. Αυτό είναι το πλέον επικίνδυνο σημείο:
Όταν αρχίζουν να πιστεύουν το ίδιο τους το ψέμα!
(στο τέλος μία επεξηγηματική παράγραφος με το πώς συμβαίνει αυτό, για όσες/ους ενδιαφέρονται περισσότερο).
Από τη στιγμή κατά την οποία συμβεί το προηγούμενο ο απατεώνας έχει ήδη διέλθει ανεπιστρεπτί την γραμμή του ορίζοντα, η οποία οδηγεί στον αφανισμό του…
Όταν ο απατεώνας πιστέψει πως είναι αυτό, το οποίο υποδύεται, δεν υπάρχει επιστροφή, διότι βυθίζεται σε μία δίνη ψεύδους και συνεχόμενων ψεμάτων, τα οποία τον σπρώχνουν ακόμα περισσότερο στον πυθμένα του ωκεανού.
Ο φτωχός, οποίος θα πιστέψει πως είναι όντως ο πλούσιος, τον οποίο υποδύεται, ο ψευδο-ιατρός, ο οποίος θα πιστέψει πως όντως μπορεί να εγχειρήσει με επιτυχία, ο καιροσκόπος, ο οποίος θα πιστέψει πως είναι ο ικανός πολιτικός, τον οποίο υποδύεται…
Τότε…
Τι συμβαίνει όμως τότε;
Συμβαίνουν δύο:
1. Ο απατεώνας είναι και ο ίδιος πλέον ευάλωτος στον εαυτό του (η αυτο-παγίδευση, την οποία ανέφερα παραπάνω) και
2. Μοιραία αποκτά τις συνήθεις εκείνων, τους οποίους υποδύεται (μαζί, με τις αδυναμίες τους) χωρίς όμως να είναι ο ίδιος αληθινός…
Αυτός ο φαύλος κύκλος είναι ο κύκλος της πορείας προς το τέλος.
Ο ψευδο-ιατρός, ο οποίος πείθει άπαντες πως μπορεί να εκτελέσει μία εγχείρηση ανοικτής καρδιάς εάν δεν έχει περάσει το προηγούμενο κατώφλι θα κάνει ότι μπορεί να αποφύγει μία εγχείρηση, την οποία όλοι θα του ζητούν να πραγματοποιήσει.
Αντιθέτως ο ψευδο-ιατρός, ο οποίος έχει πιστέψει και ό ίδιος την ιστορία του (το ψέμα του) θα την πραγματοποιήσει.
Και ω του θαύματος, για κάποιον περίεργο και ανεξήγητο λόγο οι πιθανότητες να επιτύχει την πρώτη φορά είναι αρκετές… Ωστόσο αυτό έχει και το τίμημά του. Οι άλλοι (αληθινοί) ιατροί αμέσως θα αντιληφθούν πως πρόκειται για απατεώνα. Τι νομίζετε ότι θα γίνει τότε; Θα τον καταγγείλουν;
-Όχι!
Θα του αναθέτουν (εκβιάζοντας τον μάλιστα πως στην αντίθετη περίπτωση θα τον αποκαλύψουν) τις περιπτώσεις, όπου οι πιθανότητες επιτυχίας είναι μικρές• και εννοώ περίπου αυτές με πιθανότητα 20% επιτυχίας και 80% αποτυχίας, ώστε να του μεταβιβάζουν όλες τις εν δυνάμει αποτυχίες, οι οποίες ενδεχομένως θα είχαν ένα ποσοστό 20% επιτυχίας στα χέρια ενός αληθινού ιατρού.
Αλλοίμονο όμως, από τη στιγμή εκείνη όλες οι εγχειρήσεις θα έχουν 100% αποτυχία…
Συνεπώς οι ατυχείς ασθενείς είναι αυτοί, οι οποίοι θα πληρώσουν το τεράστιο κόστος…
Κάποια στιγμή όμως μοιραία είτε από πρόθεση είτα από λάθος θα αποκαλυφθεί η απάτη και τότε όλοι ξαφνικά θα δηλώσουν έκπληκτοι… και θα απαιτήσουν το κεφάλι του επί πίνακι. Οι ασθενείς όμως νεκροί δεν επιστρέφουν.
Είναι δυνατόν όμως ένα απατεώνας να μπορεί να ξεγελάσει τόσους πολλούς ανθρώπους; Δεν μπορεί κανείς να τους διακρίνει αμέσως;
-Ναι μπορεί!
Γνωρίζετε πως τα φίδια είναι ίσως από τα πλέον προικισμένα πλάσματα της φύσης με απίστευτα συστήματα και λειτουργίες., Τα φίδια κατά μία έννοια είναι οι (θεωρητικοί “απατεώνες” της φύσεως). Ταχύτατα και ικανότατα δεν γνωρίζουν πρακτικά εχθρούς, ούτε χάνουν μάχες.
Ωστόσο το ικανότερο, ταχύτερο και πλέον δηλητηριώδες φίδι το μαύρο μάμπα (και κάθε φίδι) έχει έναν απρόσμενο εχθρό:
Ένα μάλλον άχαρο πουλί (τα οποίο μάλιστα δεν… πετάει) και το οποίο φέρει το εξ’ ίσου άχαρο όνομα “πουλί-γραμματέας” (!) secretarybird. Αυτό το πουλί με το… γραφειοκρατικό όνομα είναι μόλις κάτι χιλιοστά του δευτερολέπτου ταχύτερο στις αντιδράσεις του από κάθε φίδι και φυσικά και τη μαύρη μάμπα! (Δείτε όμως και τη σημ. 2)…
Στη συνάντηση μεταξύ τους το αποτέλεσμα είναι πάντα μόνο ένα: κερδίζει ο… γραμματέας! Βλέπετε η φύση εφοδίασε αυτό το πουλί με αυτά τα λίγα επιπλέον χιλιοστά του δευτερολέπτου ταχύτητας και… τέλος για το φίδι. Δεν υπάρχει εξήγηση.
Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους, οι οποίοι είναι εφοδιασμένοι με αυτή την (ανεξήγητη ικανότητα). Μόλις δουν ένα απατεώνα αμέσως τον καταλαβαίνουν! Το ίδιο όμως και ο απατεώνας, ο οποίος γνωρίζει (όπως και η μαύρη μάμπμα) πως δεν έχει καμία πιθανότητα…
Καμία.
Οι άνθρωποι αυτοί (όπως και το πουλί) είναι μάλλον άχαροι και δεν προκαλούν, αλλά τι τα θέλετε; Δεν χάνουν…
Υπάρχει μία εσφαλμένη άποψη πως οι ικανοί απατεώνες δεν μπορούν να επιλέξουν καλούς και ικανούς συνεργάτες. Αυτό είναι τεράστιο σφάλμα. Επιλέγουν τους πλέον ανίκανους για να τους φορτώσουν τις δικές τους αποτυχίες και απατεωνιές… Όταν όμως συναντήσουν τον… γραμματέα παθαίνουν κυριολεκτικά black-out. Έχουν τελειώσει.
Πως όμως συμβαίνει αυτό;
Είπαμε! Ο… Μεγάλος έχει εφοδιάσει τα φίδια και με μία ακόμα ιδιότητα. Να φαίνονται στα μάτια όλων των υπολοίπων ως περιστέρια! Όχι όλων των υπολοίπων! Το πουλί γραμματέας μόνον τα βλέπει, αλλά και το πουλί γραμματέας τα άλλα ζώα το βλέπουν ως ένα άλλο πουλί: ως… μπούφο! Και φυσικά ποτέ δεν πιστεύουν έναν μπούφο!
Ο μπούφος όμως δεν είναι μπούφος, αλλά ο πανίσχυρος και ταχύτατος γραμματέας, ο οποίος εξοντώνει και καταβροχθίζει (!) σε λιγότερο από ένα λεπτό οποιοδήποτε φίδι!
Σημ. 1: Για όσους ενδιαφέρονται μία κάπως δύσκολη παράγραφος για τον τρόπο, με τον οποίο λειτουργεί αυτό: Ο απατεώνας αποκτά έντονα συναισθηματικές αντιδράσεις. Από τις εμπειρίες του γεννώνται ισχυρότατες αναμνήσεις. Από τις μνήμες του, το άτομο δημιουργεί μία ιστορία για το νόημά τους. Στο μυαλό του ανθρώπου, η ιστορία σχετικά με τις εμπειρίες του σύντομα αντικαθιστά την ίδια την εμπειρία και η φανταστική ιστορία γίνεται απόδειξη πλέον των δικών του συμπερασμάτων. Αυτά τα συμπεράσματα (η ιστορία δηλαδή σχετικά με την πραγματικότητα) αντικαθιστά την πραγματικότητα. Από αυτή τη στιγμή εκείνη το νόημα της εμπειρίας προέρχεται από το πρόσωπο και όχι από την εμπειρία.
Σημ. 2: Το πουλί γραμματέας έχει τον εκπληκτικό χρόνο αντίδρασης των 15 χιλιοστών του δευτερολέπτου και απίστευτη δύναμη στα πόδια του. Είναι περίπου ένα ζωντανό απολίθωμα από την προϊστορική εποχή… Επί πλέον και το όνομά του ξεγελά, διότι μάλλον προέρχεται από τη Γαλλική παραφθορά της Αραβικής λέξης “saqr-et-tair”, η οποία σημαίνει την καθόλου γραφειοκρατική έκφραση “πουλί κυνηγός”…
Τα φαινόμενα και οι λέξεις όχι απλά απατούν, παγιδεύουν!
