Σε ένα από τα καλύτερα ντοκυμανταίρ, τα οποία έχουν υλοποιηθεί για τον Β΄ΠΠ (του BBC) οι δημοσιογράφοι ελάμβαναν συνεντεύξεις από απλούς σχετικά ανθρώπους, συμμετέχοντες τότε σε μάχες και γεγονότα από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Αυτές οι συνεντεύξεις κινηματογραφούνταν στα σπίτια τους. Μου έκανε λοιπόν εντύπωση η επιλογή του φόντου σε κάθε έναν.
Οι Αμερικάνοι έδιναν συνεντεύξεις στα σαλόνια των σπιτιών τους με μάλλον πλούσια διακόσμηση, ουδέτερης αισθητικής. Οι Ρώσοι είχαν πάντα πίσω τους μία βιβλιοθήκη, ακόμα και εάν ήσαν απλοί εργαζόμενοι. Οι Άγγλοι πολλές φορές πίσω από γραφεία και με μία αριστοκρατική χροιά (και αέρα ποιότητας) ενώ οι Γερμανοί με φόντο την φριχτή και άκρως κακόγουστη επίπλωση των διαμερισμάτων τους· προσωπικά μεταξύ Dachau και παραμονής μου σε διαμέρισμα με αυτή την διακόσμηση επιλέγω Dachau (αν και δεν χρειάζεται να επιλέξω, αυτομάτως θα επιλεγώ για το… πρώτο)!
Τι θέλω να πω με αυτό;
Πως υπάρχουν κάποιες ενδείξεις υφής της κοινωνίας και φυσικά δεν γράφω εάν η μία κοινωνία είναι καλύτερη από την άλλη, αλλά σίγουρα τα προηγούμενα δεν είναι τυχαία. Δείχνουν “κάτι”.
Όπως και “κάτι ” δείχνει η βιβλιοθήκη του Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, ιδρυτή και πρώτου πρωθυπουργού του Ισραήλ στο σπίτι του στο Τελ Αβίβ με 20,000 τόμους βιβλίων. Ή του Ελευθέριου Βενιζέλου με χιλιάδες τόμους επίσης Ελλήνων συγγραφέων της αρχαιότητας, τους οποίους και μετέφραζε. Ή πάλι του Λένιν, ο οποίος μέσα στην ανέχεια, το μόνο το οποίο κουβαλούσε μαζί του ήταν οι κούτες με τα βιβλία του. Ακόμα θα τολμήσω (προσοχή εδώ μην παρανοήσετε το πνεύμα μου) την μόρφωση (μέσα στην παράνοια) του Μουσολίνι, ο οποίος ίδρυσε τον φασισμό. Ο Μουσολίνι ήταν εκδότης εφημερίδας και δημοσιογράφος.
Ενώ σήμερα από την μία άκρη του Ατλαντικού έως την άλλη αμφιβάλλω εάν μέσα στα χρυσά και άκρως κακόγουστα κτίρια και κτίσματα υπάρχει κάτι γραπτό, εκτός από αυτά, τα οποία είναι γραμμένα σε μετοχές και χαρτονομίσματα ή βιβλία γεωγραφίας πιο κοντά μας τα οποία σαφώς ξεχωρίζουν την Λέσβο από την… Μυτιλήνη!
Παρατηρώντας λοιπόν προσεκτικά στην χώρα μας συμπεριφορές απλών ανθρώπων σε σούπερ μάρκετ, στον δρόμο, σε εκπομπές –κακής και καλής ώρας- της τηλεόρασης, η χωρίς επιστημονική εξήγηση λέξη, η οποία μου έρχεται στο νου για την Ελληνική κοινωνία είναι η λέξη “πλατς ”. Ειδικά αυτή αφορά ηλικιακά τους μεταξύ 25 και 40. Ενώ οι κάτω των 25 έχουν μία άλλη δυναμική, πολύ ανώτερη αλλά με σαφώς περιορισμένη μόρφωση, οι 40 έως 50 με μία δόση υπερ-εγώ και χωρίς πολλές ηθικές αρχές και αξίες και οι 50 και άνω με καλύτερη μόρφωση και πολλές φορές εξαίρετες αρχές και ήθος αλλά με μικρότερη επιρροή. Διότι το δυναμικό κομμάτι μίας κοινωνίας είναι το 25-40 με το 40 έως 50 να κατέχει τις θέσεις εξουσίας στην πλειοψηφία.
Δεν γράφω πως στην Αμερική δεν συνάντησα μία κοινωνία “πλάτς”, αλλά υπήρχαν και πολλές άλλες διαβαθμίσεις “πλιτς” και “πλουτς” και επί πλέον και πολύ ισχυρά τμήματα (robust), τα οποία καθόριζαν και την πορεία του έθνους. Ακόμα και η κοινωνία της Ιταλίας (και Γαλλίας) φαίνεται να είναι και αυτή σε έναν βαθμό “πλατς” αλλά υπάρχει και μία άλλη δυναμική πίσω από αυτήν, η δυναμική των Ferrari, των σπουδαίων αυτοκινητοδρόμων και της αρχιτεκτονικής της. Στην Αίγυπτο ήταν η πλειοψηφία του τρίτου κόσμου, όπου το 90% είναι για να είναι με τις κελεμπίες σε μία ζωή άλλης μορφής.
Στην Ελλάδα των εξαιρετικά συγκεκριμένων κλισέ, της υποκουλτούρας των μπουζουκιών, του φραπέ και της ξαπλώστρας στις παραλίες, του υψηλού ΕΓΩ, χωρίς αντίκρισμα αλλά με απαιτήσεις, του ξερόλα ημι-μαθή, της μηδενικής μόρφωσης και μίας τεχνητής ευγένειας και κοινών σημείων αναγνώρισης κάτι δεν μου πάει καλά.
Επίσης και της φράσης “και αυτό σε τι χρειάζεται”, όπου ο γιατρός ή ο μηχανικός εάν γνωρίζουν ιστορία είναι αιρετικοί, όπως και παλαιότερα της τάσης “να μάθει το παιδί τέχνη, για να βγάζει χρήματα” και να είναι ένας αμόρφωτος στόκος. Μπορεί να είναι “καλό παιδί”, αλλά όλοι μας “καλά παιδιά” είμαστε. Δεν αρκεί.
Άλλες πάλι κοινωνίες είναι θλιμμένες ή πονεμένες. Ναι αλλά υπάρχει μία δυναμική, η οποία φωλιάζει στα 25 έως 40 και εκπέμπει μία ελπίδα βελτίωσης για το μέλλον.
Εδώ δυσκολεύομαι να την διακρίνω. Ίσως σφάλλω και δεν διατείνομαι ότι μεταφράζω ορθά τα μηνύματα από τις (ενδελεχείς και ειλικρινείς, όσον αφορά τον εαυτό μου τουλάχιστον) παρατηρήσεις μου.
Τα μόνιμα μνημόνια, οι ενδυματολογικές και αισθητικές επιλογές και η δήμευση της περιουσίας τα χώρας για τα επόμενα 99 έτη καθώς και η επιτυχία του γλοιώδους Survivor των κρετίνων δεν με πείθουν πως υπάρχει κάποια άλλη δυναμική.
