Κάθε φορά όταν συμβαίνει μία τραγωδία όλοι μας (σχεδόν) θέτουμε τον εαυτόν μας στη θέση των παθόντων. Στην Ελλάδα προσφάτως βιώσαμε την απώλεια δύο νέων πιλότων. Ο πόνος αβάστακτος, ωστόσο υπήρχε και μία “δικαιολογία”. Ήταν επιλογή των παιδιών αυτών να γίνουν πιλότοι γνωρίζοντας πόσο εγγενώς επικίνδυνη είναι αυτή η προσφορά στην Πατρίδα.
Στα Τέμπη ΔΕΝ υπήρχε αυτή η επιλογή, η οποία θα μπορούσε έστω στο ελάχιστο να απαλύνει κάπως τον πόνο. Και δε νομίζω πως υπάρχει κανένας είτε είναι γονιός είτε όχι, ο οποίος να μην έθεσε τον εαυτόν του στη θέση ΚΑΙ δοκιμασία των πραγματικά τραγικών γονιών και συντρόφων των θυμάτων.
Και τότε τρελαίνεσαι, διότι αποτελεί μη διαχειρίσιμη κατάσταση αυτή.
Δεν διανοούμαι ούτε στο ελάχιστο να σκεφτώ τίποτα ούτε και να τολμήσω να εκφράσω κάποια σκέψη. Θυμήθηκα όμως τον τρόπο με τον οποίον οι άνθρωποι της Ομηρικής εποχής διαχειρίζονταν τον πόνο. Ίσως μας βοηθήσει.
Οι άνθρωποι της εποχής του Ομήρου δεν ήταν αιτιοκράτες. Δεν θα μπορούσαν να αντιληφθούν τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος. Ούτε τα συμβάντα της ζωής πίστευαν πως είχαν σχέση με την δικαιοσύνη. Οι άνθρωποι του Ομήρου πίστευαν σε δύο μόνον:
- Συνέβη κάτι, διότι προφανώς “έπρεπε να γίνει”.
- Και αυτό το οποίο έγινε δεν έχει καμία σχέση με δικαιοσύνη.
Ακούγεται τόσο μοιρολατρικό, αλλά ίσως είναι οι δύο ισχυρότερες προτάσεις, τις οποίες εάν κάποιος αξιωματικά δεχτεί θα μπορέσει έστω σε έναν ελάχιστο βαθμό να διαχειριστεί (τρόπος του λέγειν) τον τεράστιο μη διαχειρίσιμο πόνο.
Τις αναφέρω εδώ για να βοηθήσω και ο ίδιος τον εαυτόν μου…