Την κινηματογραφική ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ “Ψυχώ” προφανώς την γνωρίζετε (τουλάχιστον την έχετε ακουστά). Είναι αυτή με την σκηνή της δολοφονίας στο λουτρό ενός επαρχιακού μοτέλ.
Ο Άντονυ Πέρκινς, ο πρωταγωνιστής της ταινίας είναι ένας ψυχοπαθής, αλλά λόγω της συμπαθητικής του εμφάνισης και της χαρακτηριστικής του ηθοποιίας δεν το καταλαβαίνετε εύκολα.
Ωστόσο αυτό, το οποίο πολύ δύσκολα εντοπίζετε είναι η “αρχιτεκτονική” της ταινίας. Δεν αναφέρομαι όμως στα κτίρια ούτε και στα σκηνικά. Εδώ η λέξη “αρχιτεκτονική” αφορά τον παραλληλισμό της ψυχής του πρωταγωνιστή με τα επίπεδα στα οποία κινείται.
Το μοτέλ αποτελείται από τρία επίπεδα: Το υπόγειο, το ισόγειο και τον όροφο. Ο Πέρκινς ανάλογα με το επίπεδο στο οποίο κινείται παρουσιάζει διαφορετική συμπεριφορά.
Στο ισόγειο η συμπεριφορά του είναι νορμάλ. Λειτουργεί όπως ένας κανονικός (; υπάρχει άραγε) άνθρωπος. Εκεί όμως μπορεί να αλιεύσει το μελλοντικό του θύμα. Ποτέ δεν θα μπορούσε ένας εμφανώς διαταραγμένος να πείσει έναν εν δυνάμει πελάτη να μείνει στο μοτέλ του.
Στον όροφο με τα δωμάτια μετατρέπεται σε ψυχοπαθή δολοφόνο. Τα καταπιεσμένα του ένστικτα μπορούν να αναδυθούν στην επιφάνεια. Το υπερ-εγώ κυριαρχεί και αποκαλύπτεται. Το θύμα έχει ήδη παγιδευθεί μέσω μίας φυσιολογικής λειτουργίας (στο ισόγειο).
Στο υπόγειο κατοικεί η “μητέρα” του. Στην πραγματικότητα το κουφάρι της προ πολλού νεκρής μητέρας του. Γι’ αυτόν όμως είναι ακόμα ζωντανή. Συνομιλεί μαζί της. Το υπόγειο αποτελεί το βαθιά κρυμμένο υποσυνείδητο. Την πηγή, την ρίζα αλλά και την αιτία της ψυχοπαθολογικής συμπεριφοράς του.
Ένα κουφάρι ασκεί τον έλεγχο σε έναν ζωντανό άνθρωπο. ‘Η μάλλον καλύτερα όταν το νυν κουφάρι ζούσε δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ ε τον ψυχοπαθή γιό. Όταν πέθανε συνέχισε να ασκεί την τοξική επίδραση του.
Αυτό, όμως είχε συνέπειες, διότι εάν το δημιούργημα (ο γιός) ήταν δικό του/της, η δολοφονημένη κοπέλα ήταν ένα θύμα, το οποίο βρέθηκε στο δρόμο του. Το κουφάρι συνεχίζει να δολοφονεί αν και πεθαμένο.
Η “αρχιτεκτονική” της ταινίας είναι ξεκάθαρη και συγκεκριμένη. Θα είχε ενδιαφέρον να βλέπαμε πως θα εξελισσόταν εάν η νεκρή μητέρα ήταν στον όροφο και όχι στο υπόγειο. Δεν θα μπορούσε όμως να υπάρξει. Διότι εκεί το φως θα την αποκάλυπτε. Στο υπόγειο όμως μέσα στο σκοτάδι τίποτα δεν μπορεί να διαταράξει την αιώνια ησυχία (;) της.
Σχεδόν τίποτα… Διότι κάποιος μπορεί να εισβάλλει αθέλητα στο υπόγειο (στην ταινία η αδελφή της δολοφονημένης) και να αποκαλύψει το φοβερό μυστικό. Και τότε ο μανιακός δολοφόνος επιχειρεί να εξοντώσει αυτόν τον εισβολέα.
Στην ταινία δεν τα καταφέρνει.
Αλλά στην ζωή τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ. Το “αρχιτεκτόνημα” της ψυχής δεν είναι τόσο απλό. Μπορεί να είναι δαιδαλώδες. Σίγουρα όμως υπάρχουν κλειδωμένα δωμάτια, υπόγεια, μυστηριώδεις χώροι.
Σε μία ταινία ο σκηνοθέτης σχεδιάζει τα κτίσματα των ηθοποιών του. Τα κτίσματα αφορούν τον ψυχικό τους κόσμο. Και ανάλογα με τις αρχιτεκτονικές επιλογές του δομεί την προσωπικότητα και κατά συνέπεια την συμπεριφορά τους.
Ποιό όμως είναι και το όφελος; Ποιά είναι η διδαχή;
Νομίζω το έχετε αντιληφθεί. Εξετάστε την συμπεριφορά σας στον όροφο. Οχι στο ισόγειο. Και εάν κάτι σας τρομάζει τολμήστε να κατεβείτε στα υπόγεια. Κάποιος σκελετός θα είναι ακόμα εκεί εν γνώσει σας αφημένος και θα σας επιβάλλει την αρρωστημένη θέλησή του. Δεν είστε εσείς.
Ναι αλλά έχετε υποχρέωση να γίνετε ΕΣΕΙΣ!
