Διαβάζουμε για τη Lufthansa. Μετά από “μόλις” δύο –τρεις μήνες υποχρεωτική αργία κινδυνεύει να χρεοκοπήσει. Ποιά; Η Lufthansa, μία από τις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες παγκοσμίως, αλλά και η αεροπορική εταιρεία της Γερμανίας, μίας επίσης πανίσχυρης οικονομίας. Κάτι δεν ακούγεται καλά εδώ…
Και φυσικά δεν είναι μόνο η Lufthansa. Πολύ μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων (μικρών και μεγάλων) ευρίσκεται ήδη στα πρόθυρα χρεοκοπίας, εάν έχει ήδη συμβεί. Γιατί;
Θα ταξιδέψουμε πίσω στο χρόνο, όταν άρχισε η βιομηχανική επανάσταση στην Αγγλία. Ευφυείς άνθρωποι εφηύραν μηχανές πολλαπλάσιας απόδοσης από αυτή των ανθρώπων. Και άλλαξαν όλα.
Η βιομηχανική επανάσταση δημιούργησε το καπιταλιστικό σύστημα (κλισέ έκφραση, αλλά όντως αυτό συνέβη). Πλέον χρειαζόταν κάποιος τεράστια ποσά, προκειμένου να ετοιμάσει, να σχεδιάσει, να κατασκευάσει ένα εργοστάσιο, να το στελεχώσει με προσωπικό, να προμηθευτεί τις πρώτες ύλες και αφού παράγει το προϊόν να προσπαθήσει να το προωθήσει στις αγορές. Μέχρι αυτού του σημείου δεν υπάρχει κανένα έσοδο. Πώς θα καλυπτόταν όλος αυτός ο μηχανισμός;
Και κάπως έτσι το κεφάλαιο απέκτησε τη δύναμη, την οποίαν όλοι μας νοιώθουμε στο πετσί μας καθημερινά.
Ανεξαρτήτως εάν αυτό ήταν μία θετική εξέλιξη ή εάν μας αρέσει ή όχι ακολουθήθηκε μία συγκεκριμένη λογική. Μία αλληλουχία συμβάντων με τελικό το παραχθέν προϊόν. Και δεν υπήρχε και καμία εγγύηση πως το προϊόν θα απέφερε κέρδη ή θα καταπόντιζε τη βιομηχανία μαζί με τα κεφάλαιά της.
Τις τελευταίες (πολλές) δεκαετίες βιώνουμε το αντίστροφο. Έκανε την εμφάνισή του ο… αντι-καπιταλισμός! Τι εννοώ εδώ; Τώρα πρώτα ανακοινώνουμε το προϊόν, χωρίς ούτε να το έχουμε σχεδιάσει στο χαρτί, το διαφημίζουμε, το πουλάμε και κατόπιν ακολουθώντας την αντίστροφη πορεία προσπαθούμε να το… φτιάξουμε! Είναι λίγο exaggerated (υπερβολικό) το παράδειγμα, αλλά προσεγγίζει σε μεγάλο βαθμό την αλήθεια.
Ο κόσμος λοιπόν γέμισε με υποσχέσεις, οι οποίες εφ΄ όσον γίνουν αποδεκτές δημιουργούν χρήμα, το οποίο αρχίζει να τυπώνεται προκειμένου να υλοποιηθούν. Και στην πορεία δημιουργείται και άλλο “υποσχετικό” χρήμα, το οποίο ακόμα περισσότερο αέρινο χρήμα μαζί και … χρέη. Και εάν κάτι στραβώσει πάνε όλα περίπατο.
Η εποχή της εικόνας δεν προέκυψε τυχαία. Η υπόσχεση πιο εύκολα προωθείται με αυτόν τον τρόπο, παρά με λέξεις και διαγράμματα. Και οι φούσκες είναι πιο φαντεζί από τους κόκκους χρυσαφιού. Απλά σκάνε.
Ο COVID-19 δεν είναι κάτι παράλογο. Ένας ιός, όπως τόσοι άλλοι με κάποιες “προσωπικές” του ιδιότητες. Αλλά εμπεριέχει μία αλήθεια, η οποία δεν μπορεί να περάσει ως φούσκα: το θάνατο. Και παραλληλίζω για να φύγουμε από τον COVID-19 τη χρεοκοπία της εταιρείας, πρέσβειρας των Ηνωμένων Πολιτειών την Pan-American, η οποία χρεοκόπησε εξ΄ αιτίας της τρομοκρατικής ενέργειας στο Λόκερμπυ της Σκωτίας. Και εδώ επίσης δεν υπήρχε φούσκα παρά θάνατος και συντρίμμια.
Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα, αλλά τώρα αυτό ήταν παγκόσμιο.
Ωστόσο κανένα μήνυμα δεν έχει ληφθεί. Οι οικονομίες (και οι κοινωνίες) χρειάζονται ένα reset. Η διαγραφή χρεών σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι ένα από αυτά. Και προσέξτε δεν λαϊκίζω. Υπάρχουν χρέη και χρέη, πραγματικά και ανύπαρκτα. Οι προηγούμενες μέθοδοι, όπως τις περιέγραψα έχουν δημιουργήσει άπειρες και αδύνατον να εκπληρωθούν υποσχέσεις. Παράλογες υποσχέσεις, οι οποίες μακράν απέχουν από την κάλυψη των αναγκών. Χρέη του αέρα, τα οποία εάν εξαφανιστούν δεν θα λείψουν από κανένα. Ούτε και από εκείνους, οι οποίοι θεωρούν ότι τους οφείλονται.
Τώρα, όπως διαβλέπω μάλλον θα χαθούν και τα θεωρητικά αλλά και τα πραγματικά χρέη. Οι κοινωνίες έχουν μετασχηματιστεί σε δημοκρατικές δουλείες. Ψηφίζεις τον καλύτερο διαχειριστή, ώστε να είσαι ένας υπό προθεσμία δούλος. Και οι κυβερνήσεις κρατούν τα νήματα να κινούν τα πολυάριθμα πλέον πιόνια.
Πού θα πάει αυτό;
Εκεί, όπου πήγε δεκάδες χιλιάδες φορές στο παρελθόν. Γνωρίζουμε τι θα γίνει, δε γνωρίζουμε τον τρόπο και τη δεδομένη στιγμή.
