Πριν από δύο εβδομάδες περίπου έτυχε να ανοίξω συζήτηση με έναν ψαρά. Κάπως βρέθηκα ψάχνοντας για κάποιο ακίνητο και γνωριστήκαμε. Μου έκανε εντύπωση πως το παιδί ήταν στο βάθος του καταστήματος και… διάβαζε! Μάλιστα!
Ενδιαφέρον σκέφτηκα. Όντως ήταν ενδιαφέρον. Στη συζήτηση επάνω μου είπε πως η μητέρα του, του έλεγε να προσέχει τις αποφάσεις του, διότι ενός κακού μύρια έπονται, εννοώντας προφανώς πως μία κακή απόφαση θα επιφέρει συνέπειες. Και αναρωτιόταν ο λαϊκός ψαράς γιατί να ισχύει αυτό και να μην είναι κάπως διαφορετικά, δηλαδή ενός κακού μύρια καλά να έπονται;
Με προβλημάτισε, αγόρασα μάλιστα και ψάρια αν και δεν γνώριζα τι να τα κάνω αφού δεν μαγειρεύω, αλλά δεν πειράζει θα τα εκτιμήσουν οι γατούλες μου και εστίασα στη φράση αυτή.
Η αλήθεια είναι πως όντως το έχω βιώσει. Ένα κακό θα φέρει και πολλά άλλα ακόμα. Μερικές φορές μάλιστα η συχνότητα και η ένταση των επομένων κακών σου δημιουργεί την εντύπωση πως η ζωή θέλει κυριολεκτικά να σε εξοντώσει. Και αναρωτιέσαι πώς η δυναμική της ζωής αφού γεννηθεί, ουσιαστικά στοχεύει στο θάνατο. Ίσως όμως και ο θάνατος να είναι μέρος της ζωής. (Τέλος της φιλοσοφικής αναζήτησης, επιστρέφουμε στα ψάρια). Ωστόσο αυτή η φράση προέρχεται από έναν τραγωδό, τον Σοφοκλή, ο οποίος… τραγωδίες έγραφε.
Εάν ήταν ο Αριστοφάνης ίσως έγραφε “ενός κακού έχει πολύ πλάκα η συνέχεια” (εκ πείρας ισχύει ακόμα περισσότερο), ενώ εάν ήταν κάποιος άλλος ποιητής ή φιλόσοφος ίσως έγραφε πως “ενός καλού μύρια κακά έπονται” ή “ενός καλού μύρια καλά έπονται” ή το ζητούμενό μας: “ενός κακού μύρια καλά έπονται”.
Και εάν με ερωτάτε μετά τη φανταστική ρήση του Αριστοφάνη, η οποία άνετα θα συμπληρωνόταν και με το επίθετο “συναρπαστική” και θα γινόταν: “ενός κακού έχει πολύ πλάκα και είναι συναρπαστική η συνέχεια” (διότι, τότε έχει ενδιαφέρον και αβεβαιότητα στο τι θα προκύψει), η επόμενη θα ήταν πως από το κακό πολλά καλά θα προέλθουν.
Γιατί όμως τόσο δύσκολα συμβαίνει αυτό;
Κατά βάση για δύο λόγους:
Ο πρώτος, διότι τα κακά έρχονται συνήθως από εξωτερικές συνθήκες, τις οποίες δεν ελέγχουμε και ο δεύτερος διότι πολλές φορές τα αποτελέσματα τους είναι μη αναστρέψιμα. Αυτό αδυνατίζει τις δυνάμεις μας και οτιδήποτε άλλο ακόμα, βρίσκει πρόσφορο έδαφος και παρεισφρέει.
Το κακό όμως για να προκαλέσει καλά θα πρέπει να απορροφηθεί αρχικά από εμάς και να καταβληθεί και μεγάλη ποσότητα ενέργειας (άραγε τι είναι η ενέργεια) ώστε να αντιστραφεί η δυναμική του. Δύσκολα λοιπόν και τα δύο.
Ο Σοφοκλής είχε μάλλον δίκιο και στωϊκά σκεπτόμενοι ας το δεχτούμε. Αλλά δεν μας πειράζει να κλείνουμε το μάτι και στον Αριστοφάνη. Και μεταξύ μας κοιτάξτε λίγο καλύτερα προς τα εκεί.
Αύριο ψάρια από το ψαράδικο. Πάλι κάτι ενδιαφέρον θα έχει να μου πει ο ψαράς. Και πάνω χαρά στις γάτες!
Δίπλα υπάρχει και… μανάβικο!
