Source: Advertisement for the sale of slaves.
Library of Congress, Washington, D.C.
Διαβάζοντας αυτήν την καταχώρηση στον τύπο (Λουιζιάνα 1859) αναρωτιέμαι:
Τι ήταν το πιο σημαντικό από οικονομικής απόψεως
(ή καλύτερα ποιός συντελεστής ήταν ο πλέον κερδοφόρος);
1. Η καλλιεργήσιμη γη,
2. Το παραγόμενο προϊόν,
3. Οι σκλάβοι,
4. Ή η εφημερίδα με την καταχώρηση;
Διαισθάνομαι πως η “κρίση” επανέφερε (ή ανατάραξε καλύτερα) τα νερά όσον αφορά το ζήτημα της μεταβλητότητας των συνθηκών και τον επαναπροσδιορισμό της σημασίας των οικονομικών συντελεστών.
Από τους προηγούμενους συντελεστές (την εφημερίδα δεν την προσμετρώ τυχαία) ο πιο σημαντικός κατά την άποψή μου ήταν ο παράγοντας 3, (οι σκλάβοι).
1. Η γη ναι μεν δεν είναι απεριόριστη, αλλά δεν ήταν και το απολύτως ζητούμενο. Ειδικά για τα δεδομένα των Ηνωμένων Πολιτειών σαφώς η διαθεσιμότητα ήταν και είναι δεδομένη. Εάν η εκτίμηση μας ήταν πως ο σπουδαιότερος παράγοντας είναι η γη οι επενδυτικές μας προσπάθειες οφείλουν στο να εστιάσουν στον τρόπο απόκτησης της.
2. Το καλλιεργήσιμο προϊόν (επενδυτική δραστηριότητα επί των ακινήτων) είναι ουσιαστικά η έκφραση της απόδοσης της καλλιεργήσιμης γης με διπλό τουλάχιστον τρόπο. Είτε σαν ποιότητα – ποσότητα είτε σαν τιμή διάθεσης στην αγορά. Εστιάζουμε στο δεύτερο. Η τελική τιμή (η οποία είναι ευμετάβλητη λόγω καιρού, διαθεσιμότητας, εισαγωγών) κρίνει την αποτελεσματικότητα της επένδυσης στη γη. Ναι; Όχι ακριβώς! Διότι πρέπει να συνυπολογίσουμε και το κόστος παραγωγής. Με δεδομένη τη γη και με ελάχιστο κατά το δυνατόν κόστος ακόμα κι αν η τιμή πώλησης του προϊόντος είναι χαμηλή τα περιθώρια κέρδους εξακολουθούν να είναι θετικού προσήμου.
3. Αβίαστα (κατ΄εμέ) προκύπτει ότι ο βασικότερος συντελεστής είναι οι σκλάβοι, οι οποίοι καθορίζουν και το κόστος παραγωγής. Αναλογιστείτε μάλιστα πόσο σημαντικός ήταν αυτός ο παράγων, ώστε προκάλεσε έναν εμφύλιο (και πολύ σοβαρό) πόλεμο στις νεοσύστατες σχετικά Ηνωμένες Πολιτείες και μία δολοφονία ενός εξαιρετικά σπουδαίου Προέδρου (Αβραάμ Λίνκολν).
4. Ο “τύπος”. Προφανώς ακόμα κι όταν έφθανε ένα καράβι με σκλάβους αυτό έπρεπε κάπως να γίνει γνωστό. Ακόμα και σε τόσο σημαντικά φορτία απαιτείται η δημόσια προώθηση.
Από τα προηγούμενα θα ήθελα να μεταφερθείτε νοερά στη θέση καθ’ ενός ιδιοκτήτη του οικονομικού συντελεστή. Τι θα προτιμούσατε να είσαστε;
1. Ιδιοκτήτης γης, (ιδιοκτήτης ακινήτου)
2. Έμπορος του παραγόμενου προϊόντος, (επενδυτής)
3. Δουλέμπορος (;)
4. Ιδιοκτήτης της εφημερίδας (ενημέρωση)
Εκτιμώ πως από οικονομικής απόψεως (όχι ηθικής) θα επιλέγατε το 3. Μόνο που αυτή είναι η “βρομοδουλειά”. Ok. ο ιδιοκτήτης της γης εκμεταλλεύεται στυγνά τους σκλάβους, αλλά δεν είναι το ίδιο με το να τους απαγάγεις από το φυσικό τους περιβάλλον στην Αφρική και να τους μεταφέρεις με ένα πλοίο διασχίζοντας τον Βόρειο Ατλαντικό.
Ποιο είναι το σημείο τώρα για εμάς και μάλιστα με τα οικονομικά δεδομένα του Δ.Ν.Τ. και λοιπών και τι πρέπει να κάνουμε;
Η “κρίση¨ κατά την άποψή μου έχει πολύ απλές αιτίες και δεν συμμερίζομαι καθόλου αυτό το νέφος αγνοίας και απύθμενων αναλύσεων. Είναι και πολύ εύκολα αντιμετωπίσιμη (όταν όμως είναι όλα αυτά ξεκάθαρα στο μυαλό μας, κάτι το οποίο όμως δεν ισχύει).
Συνεχώς λέγεται “πως έχει στερέψει η αγορά από ρευστότητα”. Το αμέσως αυθόρμητο ερώτημα είναι; “πόσο χρήμα κυκλοφορεί”; Η (κανονική) απάντηση: “όσο ακριβώς χρειάζεται”. Στην περίπτωσή μας η επέμβαση των κεντρικών κυβερνήσεων και τραπεζών αφορά το “πόσο ακριβώς χρειάζεται”. Αν εσείς επιθυμείτε να επεκτείνετε τις επιχειρήσεις σας (ποιος σας εμποδίζει να το θέλετε) αλλά δεν μπορείτε γιατί δεν σας διαθέτουν τα χρήματα (τα οποία τυπώνει ΜΟΝΟ η κεντρική τράπεζα), σάμπως να σας απαγορεύει να έχετε το δικό σας χρήμα (την φερεγγυότητα, την ικανότητα, το μυαλό κλπ) τότε ναι έχουμε “κρίση”. Προφανώς η ¨κρίση” αφορά το ψαλίδισμα της δράσης και τίποτα άλλο.
Χωρίς αλλά και με “κρίση” κάποιοι έχουν την γη ( ακίνητα), κάποιοι το εμπόριο (επενδυτές – επιχειρηματική δράση), κάποιοι διαθέτουν τους σκλάβους (τα χρήματα) και κάποιοι (τύπος) γράφουν για όλα τα παραπάνω και επηρεάζουν ανάλογα τις αποφάσεις μας.
Σήμερα είμαστε στην ίδια θέση των …δύσμοιρων καλλιεργητών του Νότου των Η.Π.Α. διότι ο Πρόεδρος αποφάσισε να καταργήσει τη δουλεία και να πατάξει το δουλεμπόριο!
Πως θα διαχειριστούμε λοιπόν τα ακίνητά μας και πως θα επενδύσουμε, όταν πλέον οι τιμές των προϊόντων μας δεν είναι ελκυστικές αφού μας στερούν την απαραίτητη ρευστότητα (“σκλάβους”); Ο τύπος αναλόγως των εκτιμήσεων του κινείται …
Όμως ο εμφύλιος έληξε και μάλιστα εις βάρος των καλλιεργητών (ιδιοκτήτες ακινήτων), το εμπόριο συνέχισε (όχι με την ίδια σιγουριά όσον αφορά το περιθώριο κέρδους) και ο τύπος συνεχίζει να δημοσιεύει αγγελίες και σχόλια. Μας λείπουν οι …σκλάβοι.
Δείτε τώρα τι συμβαίνει με εμάς:
Έχετε τη (ακίνητα) και πλέον δεν μπορείτε να αποκτήσετε τις προηγούμενες αποδόσεις, διότι και οι έμποροι (οι διάφοροι επιχειρηματίες – επενδυτές) δεν έχουν την ίδια σιγουριά όσον αφορά τα επίπεδα κερδοφορίας τους και …μέχρι εδώ. Συνεπώς κανείς πλέον δεν έχει το πλεονέκτημα, διότι ελάχιστα (σχεδόν) ενδιαφέρει αν τα κτήματα σας είναι στην δεξιά ή την αριστερή όχθη του Μισισιπή ή αν είναι σε κεντρική θέση στην Αλαμπάμα ή όχι. Ούτε ο επενδυτής (όσοι διαθέτουν κάποια ρευστότητα και θέλουν να δράσουν) μπορεί να πειστεί εύκολα αφού το ρύζι ή το βαμβάκι αναγκαστικά θα το πληρώσει ακριβά (no slaves γαρ) και θα έχει και τους γνωστούς κινδύνους αυξομείωσης. Ο “τύπος” από την άλλη πλευρά αναλόγως με τις δικές του εκτιμήσεις θα επηρεάζει τις τάσεις και τις διαθέσεις των προηγουμένων.
Αναλογιζόμενος τα προηγούμενα και διαβάζοντας όσα είχα γράψει για την “κρίση” στην ναυτιλία τα τέλη του 19ου αιώνα, όπου μεταβάλλετο η κατάσταση εξ’ αιτίας της έλευσης των μηχανοκίνητων πλοίων (με συνέπεια την εξαφάνιση των ιστιοφόρων) -σημ. παρεμπιπτόντως ο τύπος τότε εστίαζε στο ότι τα ιστιοφόρα δεν καταναλώνουν ενέργεια, ενώ τα diesel πληρώνουν καύσιμα- αναρωτιέμαι ποιά είναι η σημερινή κατάσταση. Ποιό είναι το ΠΡΟΒΛΗΜΑ; Διότι όταν καταφέρεις να εντοπίσεις και διατυπώσεις το πρόβλημα αργά ή γρήγορα θα βρεις οπωσδήποτε τη λύση.
Αγαπητοί μου το μέλλον είναι στο “δουλεμπόριο” (εύχομαι να γίνομαι αντιληπτός όσον αφορά τη μεταφορική έννοια της προηγούμενης λέξης).
Και ερχόμαστε στο πιο συναρπαστικό σημείο αυτού του συλλογισμού:
Ποιο είναι το σημερινό “δουλεμπόριο”;
(Ο προσεκτικός αναγνώστης φαντάζομαι ότι δεν θα θεωρήσει πως το κόστος κατασκευής ή αρχικής επένδυσης είναι η απάντηση, διότι έχω διαπιστώσει πως εντελώς παραπλανητικά εστιάζουμε στην …χαμηλή τιμή αγοράς, επένδυσης κλπ. Γνωρίζετε όλοι σας πως ναι μεν υπάρχουν και αυτές οι περιπτώσεις αλλά σίγουρα δεν είναι η συνολική απάντηση – θέση στο ερώτημά μας).
Ποιο είναι το λοιπόν το σημερινό αντίστοιχο του “δουλεμπορίου”;
Άραγε είναι γνωστή η απάντηση; Ή απλώς την υποθέτουμε… κι αν νομίζω ότι την γνωρίζουμε είναι η σωστή; Ποιος ξέρει; Η προσωπική μου απάντηση:
Η Teucris ως …”δουλεμπορικό”…
Τέλος μία επιφυλλίδα από κάποιον, ο οποίος εντόπισε το σύγχρονο “δουλεμπόριο” στον χώρο του…
“Sutton asked me to do something that Time Inc’s Corporate Circulation Department had been unable to do for itself: he wanted me to find ways of increasing the price to readers by 300 to 500 percent and increasing circulation at the same time”. (Αντιγραφή από κάποιο βιβλίο, το οποίο απετέλεσε και έναν από τους “οδηγούς” μου στον επαγγελματικό χώρο και αν σας ενδιαφέρει να σας το συστήσω ανεπιφύλακτα)…
Σημ. Η αγγελία αυτή αποτελεί κατάπτυστο στοιχείο μίας αθλιότητας μεταξύ ανθρώπων. Δυστυχώς τα φαινόμενα συνεχίζονται με μορφές ελάχιστα απέχουσες από την παραπάνω αγγελία.
