Νομίζω στο πρώτο έτος στη Σχολή ένας καθηγητής μας, μας είχε σχολιάσει το ζήτημα της ύπαρξης ελαιοδένδρων στην Ελλάδα. Κατά τη γνώμη του αυτό συνέβαινε, διότι η καλλιέργεια της ελιάς είναι η πλέον άκοπη σχετικά με άλλες καλλιέργειες. Βέβαια η συλλογή του καρπού της κάθε άλλο παρά εύκολη είναι, αλλά την ελιά τη φροντίζει κυρίως η φύση.
Αυτό το έλεγε, διότι ήθελε να επισημάνει πως ενώ η Ελλάδα είναι από τις πρώτες ελαιοπαραγωγικές χώρες του κόσμου δεν είχε προχωρήσει καθόλου στο ζήτημα της επεξεργασίας των αποβλήτων από τα ελαιοτριβεία. Η εύκολη λύση του ελαιώνα δεν συνδυαζόταν με την ανάπτυξη τεχνολογίας στο ίδιο παραγόμενο προϊόν.
Αυτή η διάλεξη στο Πανεπιστήμιο έγινε το 1981-82 και επειδή ποτέ δεν είχαμε ελιές δεν ενδιαφέρθηκα περαιτέρω. Μου εντυπώθηκε όμως βαθιά στη μνήμη μου.
Όταν αποφοίτησα και εισήλθα στην ελεύθερη αγορά διαπίστωσα πως οι “ειδικοί” στα ακίνητα γενικώς ήσαν πάρα πολλοί. Και από τότε συνδύασα αυτό το γεγονός πως ελιές και ακίνητα είναι άρρηκτα συνυφασμένα λόγω της ευκολίας πρόσβασης. Όλοι (σχεδόν γιατί αυτό δεν ίσχυε για εμάς) είχαν ένα κτηματάκι με ελιές και κάποιο οικόπεδο ή κάτι ανάλογο.
Ήταν και είναι κάτι ορατό, χειροπιαστό.
Αυτό προβάλει την αίσθηση της ευκολίας ενασχόλησης και δεν είναι καθόλου τυχαίο πως πολλές περιουσίες δημιουργήθηκαν από την αξιοποίηση ακινήτων (για τις ελιές δεν είμαι τόσο σίγουρος) από ανθρώπους, οι οποίοι ελάχιστη σχέση είχαν με τα ακίνητα.
Και δεν είναι μόνο Ελληνικό φαινόμενο αυτό, το ίδιο εντόπισα και στις Ηνωμένες Πολιτείες με τις οποίες η Ελλάδα έχει πολλές ομοιότητες σε κάποια θέματα. “Έβγαζες χρήματα” εάν έπιαναν τα χέρια σου ή έστω μόνο το μυαλό σου και μάλιστα πάρα πολλά!
Το πρόβλημα, διότι πάντα υπάρχει και ένα εμπόδιο ήταν η συλλογή των καρπών της ελιάς και των εσόδων από τα ακίνητα. Επίπονη διαδικασία και η μία αλλά και η άλλη.
Στην Πάτρα, από την οποίαν δεν κατάγομαι ούτε έχω άλλη ιστορική σχέση, όταν συνειδητοποίησα το επιχειρηματικό περιβάλλον μου έκαναν εντύπωση δυό – τρία πράγματα:
Η έλλειψη εφοπλιστών, (όλα τα πλοία της γραμμής προς Ιταλία ανήκουν σε μη Πατρινούς). Επίσης τα λιγοστά ψαροκάικα. Όχι πως δεν υπάρχει ψαραγορά, αλλά όχι στο μέγεθος, το οποίο προσωπικά περίμενα.
Και τέλος η έλλειψη ναυπηγικής βιομηχανίας, έστω σε μικρή κλίμακα.
Προσοχή! Το θέμα μου ΔΕΝ είναι η Πάτρα, η οποία περισσότερο κινείται στις υπηρεσίες, αλλά η ανυπαρξία αναμενόμενων δραστηριοτήτων σε άλλους ισχυρότερους τομείς με ανάγκη ανάπτυξης τεχνολογίας και επιχειρηματικότητας.
Ελαιοπαραγωγοί υπάρχουν, κατασκευαστές υπάρχουν, αλλά όχι τόσοι ναυπηγοί ή εφοπλιστές. Τελικά, η ευκολία δεν είναι ο δρόμος. Η δυσκολία έχει τα κέρδη.
