Με αφορμή αφ΄ ενός την επιλογή και βράβευση της ταινίας μου στην Ινδία στην κατηγορία “Φιλοσοφία”, αλλά και από άλλα διάφορα πρόσφατα γεγονότα θα ήθελα να γράψω δυό-τρία λόγια για την έννοια της φιλοσοφίας, όπως την κατανοώ. Οι απόψεις μου είναι εντελώς προσωπικές (δεν γράφω πραγματεία).
Κατά αρχάς η φιλοσοφία ΔΕΝ είναι επάγγελμα, ούτε καν ιδιότητα. Ούτε και λόγια. Είναι τρόπος ζωής και αντίληψης του περιβάλλοντος κόσμου. Όπως η χρήση του όρου “φιλάνθρωπος” έχει εντελώς διαστρεβλωθεί (φιλάνθρωπος κατά τη σύγχρονη έννοια είναι κάποιος, ο οποίος προσφέρει χρήματα για κάποιον καλό σκοπό). Αυτό ονομάζεται χορηγία και ο χορηγός δεν αποκλείεται καθόλου να είναι στην πραγματικότητα… μισάνθρωπος ή τα κίνητρά του να είναι ιδιοτελή.
Αντιστοίχως ο όρος φιλόσοφος χρειάζεται “επεξεργασία”.
Η φιλοσοφία, όπως ανέφερα αποτελεί τρόπο ζωής. Και είναι εξαιρετικά απλή και κατανοητή στον οποιονδήποτε. Ή μάλλον οφείλει να είναι. Ακατάσχετες μπουρδολογίες με περίπλοκους διανοητικούς και ακατάληπτους συνειρμούς δεν εκφράζουν καμία φιλοσοφία. Υποκρύπτουν συνήθως ένα καλά δομημένο υπερεγώ με έπαρση, το οποίο εκφράζεται με ιδιαίτερη χρήση της γλώσσας. Στην καλύτερη περίπτωση είναι διανοητικά γυμνάσματα, τα οποία μπορεί να είναι και θαυμάσια και εξαιρετικά ενδιαφέροντα· αλλά δεν είναι φιλοσοφία.
Προσπάθησα να διαβάσω κάποτε το “Είναι και ο Χρόνος” του Μάρτιν Χάιντεγκερ και ΔΕΝ κατάλαβα απολύτως τίποτα. Και φυσικά από έναν υπερασπιστή του ναζισμού δεν έχω ανάγκη καμία του σκέψη, κοινώς απεχθάνομαι το άτομο και ό,τι ακατάληπτο γράφει. Αλλά και τίποτα άλλο να μην γνώριζα για τον Χάιντεγκερ μόνο φιλοσοφία δεν εκφραζόταν στο βιβλίο του. Ισχύει και για πάρα πολλούς επονομαζόμενους φιλοσόφους.
Από την άλλη ένας στωικός φιλόσοφος δεν μπορεί να… εξοργίζεται. Και δεν χρειάζεται να αυτοπροσδιορίζεται ως φιλόσοφος. Αυτό ισχύει και για τις ιδεολογίες. Ασυμφωνία πράξεων και λόγων καθιστά άκυρη και άνευ σημασίας οποιαδήποτε θεωρία πρεσβεύει το άτομο.
Επίσης η φιλοσοφία δεν έχει καμία σχέση με τη μόρφωση. Μία γιαγιά σε ένα χωριό της ορεινής Πελοποννήσου μπορεί να είναι πραγματική φιλόσοφος της ζωής χωρίς να έχει διαβάσει ούτε μία λέξη ή να μην έχει ακούσει τίποτα.
Τελικά τι είναι στην πραγματικότητα φιλοσοφία κατά τη δική μου προσέγγιση;
Οποιαδήποτε απλή σκέψη, η οποία μπορεί να δημιουργήσει ερεθίσματα για ουσιαστική βελτίωση της ζωής του ανθρώπου και της κοινωνίας. Όλα τα άλλα δεν έχουν σημασία.
Ορισμός της φιλοσοφίας στο wiktictionary.org:
Φιλοσοφία (θηλυκό)
- Η επιστήμη η οποία διερευνά τα θεμελιώδη ερωτήματα γύρω από τον κόσμο, τον άνθρωπο, τη γνώση, το αγαθό και το ωραίο.
- Το σύνολο των πεποιθήσεων που καθορίζουν τη στάση και τη δράση ενός ατόμου ή συνόλου.
